Judyta świdnicka

Judyta świdnicka
	Księżna Dolnej Bawarii
Okres	od 1297/1299 (?); do 21 grudnia 1310
Jako żona	Stefana I
	Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie
Data urodzenia	1285/1287
Data śmierci	15 września 1320
Ojciec	Bolko I Surowy
Matka	Beatrycza brandenburska
Mąż	Stefan I Bawarski
Dzieci	Agnieszka,; Beatrycze,; Henryk XIV,; Elżbieta,; Otton IV

Judyta świdnicka, także Juta (ur. 1285/1287, zm. 15 września 1320) – księżniczka świdnicka, księżna dolnobawarska z dynastii Piastów.

Córka księcia świdnickiego Bolka I i Beatryczy, córki margrabiego brandenburskiego Ottona V Długiego. Żona księcia Dolnej Bawarii Stefana I. Matka Henryka XIV i Ottona IV.

Kwestia narodzin

Judyta była najstarszą córką Bolka I świdnickiego i Beatryczy brandenburskiej, nie jest pewne, czy urodziła się przed najstarszym ze swych braci, Bolkiem II Starszym. Umownie wśród potomstwa Bolka świdnickiego zajmuje pierwsze miejsce^[1]. Urodziła się najwcześniej w 1285, to jest rok po ślubie swoich rodziców, który miał miejsce 4 października 1284^[2]. Termin końcowy daty urodzenia Piastówny został wyznaczony na podstawie informacji o jej wyjeździe na dwór męża. Opuszczając Śląsk w 1299 lub 1300, musiała mieć ukończone 12 lat^[3]. Jej imię nawiązuje do imienia babki ze strony matki, żony Ottona V Długiego.

Małżeństwo ze Stefanem I Bawarskim

W przekazach źródłowych występują rozbieżności dotyczące daty zawarcia małżeństwa Judyty ze Stefanem I Bawarskim z dynastii Wittelsbachów. Część źródeł datuje je na 1297, część podaje, że doszło do niego dwa lata później. Najbardziej prawdopodobna hipoteza wyjaśniająca to zjawisko mówi, że ślub odbył się w 1297 na Śląsku, być może w Świdnicy, jednakże z powodu młodego wieku Judyta pozostała pod opieką rodziców aż do uzyskania lat sprawnych, co miało nastąpić w 1299^[1]. W przypadku odrzucenia tej hipotezy za bardziej wiarygodną datę zamążpójścia Piastówny należy przyjąć termin późniejszy^[4]. Stefan I, urodzony 14 marca 1271, był najmłodszym synem Henryka XIII Bawarskiego i Elżbiety, córki króla Węgier Beli IV. Od 1290 wraz ze starszymi braćmi, Ottonem III i Ludwikiem III, współrządził Dolną Bawarią. Zmarł 21 grudnia 1310 w Landshut, pozostawiając Judytę z pięciorgiem dzieci. Synowie Henryk i Otto zostali następcami Stefana I, najstarsza córka Agnieszka wstąpiła do klasztoru w Seligenthal Landshut, natomiast młodsze córki zostały wydane za mąż: Beatrycze poślubiła hrabiego Gorycji Henryka II, a Elżbieta została żoną księcia Austrii Ottona Wesołego.

Śmierć

W nekrologach bawarskich pojawiają się trzy dzienne daty śmierci Judyty. Najbardziej wiarygodną jest 15 września 1320, podana w nekrologu klasztoru w Seligenthal Landshut, w którym Piastówna została pochowana obok swego męża.

Przypisy

↑ ^a ^b K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 295.
↑ W suplice biskupa wrocławskiego Tomasza z 18 maja 1285 brak wzmianki o jakimkolwiek potomstwie Bolka I świdnickiego. Skierowana do papieża prośba dotyczyła udzielenia dyspensy małżeństwu Bolka I i Beatryczy brandenburskiej z racji zbyt bliskiego pokrewieństwa zachodzącego między nimi (za K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 3).
↑ Jeżeli prawdziwe jest ustalenie Ch. Häutlego (autor w genealogii Wittelsbachów nie rozróżnia dat mających potwierdzenie w źródłach od własnych domysłów), iż pierwsze dziecko Judyta urodziła w 1301, to byłby to kolejny argument za tym, że Judyta urodziła się najpóźniej w 1287, gdyż z pewnością miała przynajmniej 14 lat, kiedy po raz pierwszy została matką (za K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 10).
↑ Między 25 maja 1299 a 2 lipca 1300 żona Stefana I zostaje wymieniona po raz pierwszy w zapiskach klasztoru dolnobawarskiego w Aldersbach. To samo źródło pod datą 14 października 1300 opisuje przybycie do klasztoru księcia Stefana wraz z nową księżną dolnobawarską. Być może więc ślub miał miejsce w 1299, a Judyta przybyła do Bawarii dopiero w 1300. Przemawia za tym informacja z Henricus Pauper, iż w 1300 Bolko I świdnicki zarządził kolektę na konie do orszaku córki (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 7 i 9).

Bibliografia

Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, s. 295-296.
Korczak L., Judyta, (w:) Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, s. 578-579.

[biogram-1] K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 295.

[2] W suplice biskupa wrocławskiego Tomasza z 18 maja 1285 brak wzmianki o jakimkolwiek potomstwie Bolka I świdnickiego. Skierowana do papieża prośba dotyczyła udzielenia dyspensy małżeństwu Bolka I i Beatryczy brandenburskiej z racji zbyt bliskiego pokrewieństwa zachodzącego między nimi (za K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 3).

[3] Jeżeli prawdziwe jest ustalenie Ch. Häutlego (autor w genealogii Wittelsbachów nie rozróżnia dat mających potwierdzenie w źródłach od własnych domysłów), iż pierwsze dziecko Judyta urodziła w 1301, to byłby to kolejny argument za tym, że Judyta urodziła się najpóźniej w 1287, gdyż z pewnością miała przynajmniej 14 lat, kiedy po raz pierwszy została matką (za K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 10).

[4] Między 25 maja 1299 a 2 lipca 1300 żona Stefana I zostaje wymieniona po raz pierwszy w zapiskach klasztoru dolnobawarskiego w Aldersbach. To samo źródło pod datą 14 października 1300 opisuje przybycie do klasztoru księcia Stefana wraz z nową księżną dolnobawarską. Być może więc ślub miał miejsce w 1299, a Judyta przybyła do Bawarii dopiero w 1300. Przemawia za tym informacja z Henricus Pauper, iż w 1300 Bolko I świdnicki zarządził kolektę na konie do orszaku córki (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 7 i 9).

[1]

[2]

[3]

[4]