Kamienica Bełzińska w Krakowie

Kamienica Bełzińska

nr rej. A-59 z 15 lipca 1930 (21 lipca 1975)
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	ul. Floriańska 45
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Kamienica Bełzińska
Położenie na mapie Polski Kamienica Bełzińska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Kamienica Bełzińska
Położenie na mapie Krakowa Kamienica Bełzińska
50°03′50,7″N 19°56′27,4″E

Kamienica Bełzińska (znana także jako Kamienica Bełzowska, Kamienica Cyprianowska, Kamienica Pod Jelonkiem, Kamienica Witoszyńskich) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie przy ulicy Floriańskiej 45, na Starym Mieście.

Historia

Kamienica została wzniesiona w XV wieku. W XVI wieku i pierwszej ćwierci XVII wieku była własnością patrycjuszowskiej rodziny Bełzów. Około 1540 została przebudowana i rozbudowana na zlecenie S. Bełzy. Utrwalił się wówczas typowy układ wnętrz, uzupełniony na przełomie XVI i XVII wieku o klatkę schodową. W połowie XVII wieku kamienica została nadbudowana o drugie piętro. W 1766 została wyremontowana przez pasamonika J. Wajdnera. W 1830 przeszła gruntowną przebudowę w stylu klasycystycznym, nadbudowano też trzecie piętro. W 1833 wzniesiono jednopiętrową oficynę tylną w stylu neobarokowym. W 1880 kamienica została gruntownie przebudowana według projektu Jacka Matusińskiego, wzniesiono też oficynę boczną z drewnianymi gankami oraz przekształcono oficynę tylną. W czwartej ćwierci XIX wieku na drugim piętrze budynku mieściła się prywatna szkoła powszechna. U schyłku XIX wieku kamienica przeszła w ręce rodziny Witoszyńskich. W 1910 przebudowano parter według projektu Franciszka Mączyńskiego i Karola Frycza, adaptując go na potrzeby kawiarni "Jama Michalika". W tym samym czasie zburzono oficynę boczną i przekształcono podwórze w tzw. Salę Fryczowską, nakrytą szklanym dachem i połączoną arkadami z dawną izbą tylną, zwaną Salą Starą oraz parterem oficyny tylnej. W 1927 zburzono piętra oficyny oraz zmodernizowano zaplecze. W latach 1929–1930 przebudowano parter fasady według projektu Franciszka Mączyńskiego. W II połowie lat 50. XX wieku odtworzono sień i zbudowano piwnicę pod Salą Fryczowską na potrzeby kawiarni. W 1968, 1973, 1985 i 1992 przeprowadzono prace konserwatorskie.

Architektura

Kamienica ma cztery kondygnacje. Fasada utrzymana jest w stylu klasycystycznym. W partii parteru ma ona trzy osie, zaś w partii pięter pięć, co jest rzadko spotykane w budynkach wzniesionych na działce półkuryjnej. Poszczególne kondygnacje oddzielone są od siebie wąskimi gzymsami. W pierwszej osi parteru znajduje się prosty, półkoliście zwieńczony portal. Okna parteru, mające charakter dużych witryn, nawiązują stylistyką do portalu. Okna pierwszego piętra ozdobione są trójkątnymi frontonami, okna drugiego piętra – gzymsami, zaś okna trzeciego piętra pozbawione są dekoracji. Budynek wieńczy szeroki gzyms koronujący.

Kultura

Począwszy od 1895 w budynku znajduje się najsłynniejsza krakowska kawiarnia literacka, zwana początkowo "Cukiernią Lwowską", a obecnie "Jamą Michalika". W latach 1905–1915 była ona siedzibą pierwszego polskiego kabaretu literackiego Zielony Balonik, a w latach 1960–1991 Kabaretu Jama Michalika.

Kawiarnia Jama Michalika wnętrza

• 
  Szyld kawiarni
• 
  Wnętrze kawiarni
• 
  Wnętrze kawiarni
• 
  Wnętrze kawiarni
• 
  Wnętrze kawiarni