Przejdź do zawartości

Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katedra Najświętszej Marii Panny
w Toledo
Catedral de Santa María
katedra
Ilustracja
Fasada katedry
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Madryt

Miejscowość

Toledo

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

Archidiecezja Toledo

Wezwanie

Najświętszej Marii Panny

Położenie na mapie Kastylii-La Manchy
Mapa konturowa Kastylii-La Manchy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Katedra Najświętszej Marii Pannyw Toledo”
Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Katedra Najświętszej Marii Pannyw Toledo”
Ziemia39°51′27″N 4°01′23″W/39,857500 -4,023056
Strona internetowa

Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo (hiszp. Catedral de Santa María de Toledo lub Catedral Primada de España) – gotycka katedra wybudowana w Toledo, siedziba Archidiecezji Toledo. Katedra jest jednym z najważniejszych przykładów sakralnej architektury gotyckiej w Hiszpanii. Powstała w latach 1227–1493 na fundamentach dawnej katedry wizygockiej z VI wieku, która była później używana jako meczet[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Od VIII w. Toledo, podobnie jak większość Półwyspu Iberyjskiego, znalazło się pod panowaniem Maurów. W miejscu wcześniejszego chrześcijańskiego kościoła wybudowano meczet. W 1085 r. miasto zostało zdobyte przez kastylijskiego króla Alfonsa VI Mężnego. Początkowo nie niszczono zastanej architektury muzułmańskiej, a istniejący meczet zaadaptowano na świątynię chrześcijańską. Budowę rozpoczęto dopiero w 1227 r. za panowania Ferdynanda III Świętego[2]. W 1493 roku, za panowania Królów Katolickich zamknięto ostatnie sklepienia głównej nawy. Do budowy użyto białego kamienia z Olihuelas (Olías del Rey).

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Obserwując katedrę z placu del Ayuntamient, można wyróżnić trzy główne elementy tej części budynku: blisko stumetrową wieżę, właściwą fasadę z trzema portalami i barokową kaplicę z charakterystyczną kopułą. Gotycka wieża ozdobiona maswerkami i sterczynami składa się z pięciu poziomów. Najniższy był przeznaczony na skarbiec, wyżej znajdowało się mieszkanie dzwonnika, trzeci poziom był przeznaczony na areszt dla duchownych, a dwa najwyższe zajmowała dzwonnica. Trzy portale fasady głównej rozmieszczone są symetrycznie. Są głęboko wcięte w mur budowli, dzięki czemu mają szerokie ościeża i arkady (archiwolty), które w całości pokryte są dekoracją kamienną i rzeźbami figuralnymi[2].

Gotyckie wnętrze świątyni zdobią liczne witraże, a wzdłuż filarów wiązkowych i ścian znajdują się przedłużone służki. Podobnie jak w katedrach w Sewilli, Salamance czy Burgos pośrodku nawy głównej wydzielono dekorowanym murem przestrzeń dla kanoników, czyli chór. Od strony transeptu chór zamknięty jest ozdobną kratą. W podobny sposób od reszty kościoła odseparowano prezbiterium. Ołtarz z polichromowanymi rzeźbami jest wstawiony w filigranowo zdobione, złocone oprawy[3].

We wnętrzu świątyni znajdują się dzieła artystów, takich jak: Francisco Goya, El Greco, Antoon van Dyck, Caravaggio, Diego Velázquez, Peter Paul Rubens i Tycjan. W kaplicy św. Jana pełniącej funkcję skarbca przechowywana jest prawie trzymetrowa monstrancja, pokryta złotem sprowadzonym z hiszpańskich kolonii w Ameryce[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Catedral Primada. [dostęp 2020-03-08]. (hiszp.).
  2. a b c Paweł Wojtyczka: Skarby cywilizacji. Katedry i kościoły świata. Poznań: Horyzonty, 2018, s. 136, seria: Skarby Cywilizacji. ISBN 978-83-66136-71-7.
  3. George Edmund Street, Some Account of Gothic Architecture in Spain, Cambridge University Press, 2016, ISBN 1-108-07118-X, OCLC 900179752.