Kazimierz Makarczyk

{{{imię i nazwisko}}}

{{Szachista infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | data urodzenia = | obywatelstwo = | imię i nazwisko org = | wikicytaty = | www = | opis zdjęcia = | zdjęcie = | imię i nazwisko = | ranking FIDE = | data śmierci = | miejsce śmierci = | alt zdjęcia = | odznaczenia = | ranking krajowy FIDE = | miejsce urodzenia = | tytuł szachowy = Nieznane pola: "Grafika", "Data urodzenia", "Państwo", "Imię i nazwisko", "Miejsce śmierci", "Miejsce na liście", "Miejsce urodzenia", "Data śmierci", "Tytuł szachowy" oraz "Ranking".

Kazimierz Tomasz Makarczyk (ur. 1 stycznia 1901 w Warszawie, zm. 27 maja 1972 w Łodzi) – polski szachista, trener szachowy, złoty medalista olimpijski.

Biografia

W 1920 r. był – jako ochotnik – uczestnikiem bitwy warszawskiej. W latach 1919-22 – z przerwą na służbę wojskową (w stopniu kaprala) podczas wojny polsko-sowieckiej, w oddziale zamkowym Komendy Miasta - studiował na Wydziale Prawa UW. Uczestniczył w seminariach prof. Ludwika Krzywickiego i Leona Petrażyckiego, u którego przygotowywał pracę dyplomową z prawa karnego pt. „Prawo i obowiązki laików”. Ze względów życiowych zmuszony został do przerwania studiów na kilka lat, a po śmierci profesora Leona Petrażyckiego nie wrócił już na Wydział Prawa, podejmując studia na Wydziale Filozoficznym UW, które ukończył pod kierunkiem prof. Tadeusza Kotarbińskiego w 1938 r. Był autorem książki pt. „Technika rachunku logicznego”, wydanej przez Towarzystwo im. Leona Petrażyckiego, którego był współzałożycielem.

Brał udział w pierwszych indywidualnych mistrzostwach Polski w 1926 roku, które ukończył na dziesiątym miejscu. Rok później odniósł duży sukces zajmując trzecie miejsce w mistrzostwach Polski w Łodzi, za dwoma późniejszymi arcymistrzami, Akibą Rubinsteinem i Ksawerym Tartakowerem. W 1928 roku był liderem polskiej drużyny na olimpiadzie szachowej w Hadze, na której Polacy zdobyli brązowe medale. Barwy narodowe bronił w następnych czterech, znacznie silniej obsadzonych olimpiadach. Ogółem na pięciu olimpiadach zdobył wraz z drużyną jeden złoty, jeden srebrny i dwa brązowe medale, rozegrał 68 partii, w których zdobył 40½ (59,6%). W 1936 roku był w składzie polskiej reprezentacji na nieoficjalnej olimpiadzie towarzyszącej Igrzyskom Olimpijskim w Berlinie. Polska drużyna zajęła na niej drugie miejsce, za reprezentacją Węgier.

Podczas II wojny światowej Kazimierz Makarczyk walczył z hitlerowskim okupantem, był m.in. uczestnikiem Powstania Warszawskiego w 1944 r., a po jego upadku był więźniem obozu jenieckiego w Mühlbergu.

Po wojnie Makarczyk był jednym z nielicznych przedwojennych mistrzów, którzy kontynuowali szachową karierę w kraju. W latach 1946–1954 brał udział we wszystkich finałach mistrzostw Polski. W 1948 roku w Krakowie w doskonałym stylu zdobył tytuł mistrza Polski, wyprzedzając Stanisława Gawlikowskiego i Bogdana Śliwę. Bliski powtórzenia tego sukcesu był w 1952 roku, gdy w finale mistrzostw podzielił pierwsze miejsce ze Śliwą. W bezpośredniej sześciopartiowej dogrywce uległ jednak rywalowi 2-4. W tymże roku przeżył jedno z największych życiowych rozczarowań. Wspólnie z Gawlikowskim został wykluczony ze składu polskiej reprezentacji na olimpiadę szachową w Helsinkach jako element politycznie niepewny. Byłby w drużynie drugim, obok Kazimierza Platera, mistrzem międzynarodowym, który to tytuł przyznała mu w 1950 roku Międzynarodowa Federacja Szachowa. Prawomyślni zmiennicy, Andrzej Pytlakowski i Władysław Litmanowicz wspólnie zdobyli na olimpiadzie jeden punkt, remisując po jednej partii i przegrywając wszystkie pozostałe.

Po 1954 roku Makarczyk coraz rzadziej występował w turniejach, poświęcając swój czas na szkolenie młodzieży. Ze względu na bogate doświadczenie i sportową klasę był wysoko cenionym trenerem, do jego wychowanków zaliczali się m.in. Stefan Witkowski, Witold Balcerowski i Gedali Szapiro. Jako szachista reprezentował dojrzały, pozycyjny styl gry. Cieszył się dużym autorytetem, budził szacunek niezwykłą skromnością i kulturą osobistą oraz zamiłowaniem do czystej gry. W 1961 r. otrzymał tytuł honorowego członka Polskiego Związku Szachowego, był również Zasłużonym Mistrzem Sportu.

Ciekawostki

W 1925 r. Kazimierz Makarczyk wymyślił słowo krzyżówka.

Bibliografia

• Biogram z folderu Międzynarodowego Memoriału Szachowego im. Kazimierza Makarczyka, 28/29.11.2009 Łódź
• Powstańcze Biogramy - Kazimierz Tomasz Makarczyk
• W.Litmanowicz, J. Giżycki, "Szachy od A do Z", tom I, Warszawa 1986, str. 554-555
• W.Litmanowicz, "Polscy szachiści", Warszawa 1982, str. 34-46
• Tadeusz Wolsza, "Arcymistrzowie, mistrzowie, amatorzy" Słownik biograficzny szachistów polskich (t. I–V, 1995–2007)

Linki zewnętrzne

• Kazimierz Makarczyk – wybrane partie szachowe (ang.)