Letnie igrzyska olimpijskie

Ceremonie otwarcia

Ceremonia otwarcia podczas pierwszych igrzysk w 1896 roku

Paavo Nurmi zapala znicz olimpijski w 1952 roku

Ceremonia otwarcia w 2004 roku

Ceremonia otwarcia w 2008 roku

Letnie igrzyska olimpijskie – międzynarodowe zawody sportowe organizowane przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Odbywają się co 4 lata, tj. w pierwszym roku danej olimpiady (liczonych od 1896 roku). Należą do największych i najbardziej popularnych zawodów sportowych na świecie. Zwycięstwo na igrzyskach olimpijskich uznawane jest przez sportowców większości dyscyplin za najbardziej prestiżowe osiągnięcie.

Same igrzyska, choć kojarzą się z młodością, z racji wielu dyscyplin obejmują różne podejścia do sportu, a mimo nacisku na konkurencje fizyczne, szeroki jest również przekrój wieku uczestników. Najstarszym medalistą igrzysk olimpijskich jest jak dotychczas 72-letni Oscar Swahn ze Szwecji, który zdobył srebrny medal w strzelectwie w 1920 r. Wśród kobiet najstarszą uczestniczką igrzysk jest Lorna Johnstone z Wielkiej Brytanii, która mając 70 lat w 1972 roku, uzyskała 12. miejsce w ujeżdżeniu. Natomiast najmłodszym odnotowanym uczestnikiem igrzysk olimpijskich jest Dimitrios Loundras z Grecji, który współzawodniczył w gimnastyce na pierwszych igrzyskach w 1896 r. mając 10 lat. Najmłodszą zdobywczynią złotego medalu olimpijskiego (w konkurencjach indywidualnych) jest Marjorie Gestring, reprezentantka USA w skokach do wody, zdobyła złoty medal w skokach z trampoliny na igrzyskach w Berlinie w 1936 roku (mając 13 lat i 9 miesięcy)^[1]. Podobnie szeroki przekrój jest wśród masy i wzrostu zawodników (zawodniczek) – kulomioci i kulomiotki osiągając masę powyżej 140 kg i 200 cm wzrostu, z kolei inni lekkoatleci, startujący w tym samym czasie, na tym samym stadionie (zwykle olimpijskim) mają dużo mniejszą masę i wzrost – np. złota medalistka, biegaczka Florence Griffith-Joyner miała 169 cm wzrostu i ważyła 59 kg.

Legenda
kolor zielony – państwa, w których letnie igrzyska olimpijskie odbyły się tylko raz,
kolor niebieski – państwa, w których letnie igrzyska olimpijskie odbyły się 2 lub więcej razy,
punkt czarny – miasta, w których letnie igrzyska olimpijskie odbyły się tylko raz,
punkt pomarańczowy – miasta, w których letnie igrzyska olimpijskie odbyły się dwa razy.
Przy miastach, w których igrzyska dopiero mają się odbyć (są już zaplanowane), daty zapisane są kursywą

Historia letnich igrzysk olimpijskich[edytuj | edytuj kod]

Nr	Rok	Data	Miasto	Państwo	Liczba ekip	Liczba sportowców	w tym Polaków	Liczba konkurencji
I	IO 1896	6 IV – 15 IV	Ateny	Królestwo Grecji	14	241	0	43
II	IO 1900	14 V – 28 X	Paryż	Francja	22	997	0	95
III	IO 1904	1 VII – 23 XI	Saint Louis	Stany Zjednoczone	12	651	0	91
IV	IO 1908	27 IV – 31 X	Londyn	Wielka Brytania	22	2008	1	110
V	IO 1912	5 V – 27 VII	Sztokholm	Szwecja	28	2407	3	102
VI	IO 1916	nie odbyły się^[2]	Berlin	Cesarstwo Niemieckie	–	–	–	–
VII	IO 1920	14 VIII – 12 IX	Antwerpia	Belgia	29	2626	0	154
VIII	IO 1924	4 V – 27 VII	Paryż	Francja	44	3089	75	126
IX	IO 1928	17 V – 12 VIII	Amsterdam	Holandia	46	2883	79	109
X	IO 1932	30 VII – 14 VIII	Los Angeles	Stany Zjednoczone	37	1332	20	117
XI	IO 1936	1 VIII – 16 VIII	Berlin	III Rzesza	49	3963	111	129
XII	IO 1940	nie odbyły się^[3]	Helsinki	Finlandia	–	–	–	–
XIII	IO 1944	nie odbyły się^[3]	Londyn	Wielka Brytania	–	–	–	–
XIV	IO 1948	29 VII – 14 VIII	Londyn	Wielka Brytania	59	4104	24	136
XV	IO 1952	19 VII – 3 VIII	Helsinki	Finlandia	69	4955	123	149
XVI	IO 1956	22 XI – 8 XII	Melbourne	Australia	72	3314	64	145
XVII	IO 1960	25 VIII – 11 IX	Rzym	Włochy	83	5338	185	150
XVIII	IO 1964	10 X – 24 X	Tokio	Japonia	93	5151	138	163
XIX	IO 1968	12 X – 27 X	Meksyk	Meksyk	112	5516	176	172
XX	IO 1972	26 VIII – 11 IX	Monachium	Niemcy Zachodnie	121	7134	288	195
XXI	IO 1976	17 VII – 1 VIII	Montreal	Kanada	92	6084	207	198
XXII	IO 1980	19 VII – 3 VIII	Moskwa	Związek Radziecki	80	5179	306	203
XXIII	IO 1984	28 VII – 12 VIII	Los Angeles	Stany Zjednoczone	140	6829	0	221
XXIV	IO 1988	17 IX – 2 X	Seul	Korea Południowa	159	8391	153	237
XXV	IO 1992	25 VII – 9 VIII	Barcelona	Hiszpania	169	9356	205	257
XXVI	IO 1996	19 VII – 4 VIII	Atlanta	Stany Zjednoczone	197	10318	165	271
XXVII	IO 2000	15 IX – 1 X	Sydney	Australia	199	10651	191	300
XXVIII	IO 2004	13 VIII – 29 VIII	Ateny	Grecja	201	10625	202	301
XXIX	IO 2008	8 VIII – 24 VIII	Pekin	Chiny	204	10942	263	302
XXX	IO 2012	27 VII – 12 VIII	Londyn	Wielka Brytania	204	10820	218	302
XXXI	IO 2016	5 VIII – 21 VIII	Rio de Janeiro	Brazylia	207	11366	238	306
XXXII	IO 2020	23 VII – 8 VIII 2021^[4]	Tokio	Japonia	–	–	–	–
XXXIII	IO 2024	2 VIII – 18 VIII	Paryż	Francja	–	–	–	–
XXXIV	IO 2028	21 VII – 6 VIII	Los Angeles	Stany Zjednoczone	–	–	–	–

Historia sloganów letnich igrzysk[edytuj | edytuj kod]

Berlin 1936 – Wzywam młodzież świata (ang. I call the youth of the world, niem. Ich rufe die Jugend der Welt an)
Monachium 1972 – Szczęśliwe Igrzyska (ang. The Cheerful Games, niem. Heitere Spiele)
Seul 1988 – Harmonia i Postęp (ang. Harmony and Progress; koreań. 화합과 전진, hwahabgwa jeonjin)
Barcelona 1992 – Przyjaciele na całe życie (ang. Friends For Life, hiszp. Amigos Para Siempre)
Atlanta 1996 – Świętowanie Stulecia (ang. The Celebration of the Century)
Sydney 2000 – Dziel się duchem i miej odwagę marzyć (ang. Share The Spirit and Dare to Dream)
Ateny 2004 – Witamy w Domu (ang. Welcome Home; grec. Καλώς ήλθατε σπίτι, Kalós írthate spíti)
Pekin 2008 – Jeden Świat, Jedno Marzenie (ang. One World, One Dream; chiń. 同一个世界同一个梦想, Tóng yīgè shìjiè tóng yīgè mèngxiǎng)
Londyn 2012 – Inspiracja dla pokoleń (ang. Inspire a Generation)
Rio de Janeiro 2016 – Nowy Świat (ang. A New World; port. Um Mundo Novo)
Tokio 2020 – Zjednoczeni przez emocje (eng. United by Emotion; jap. 感動で, 私たちはひとつになる, Kandō de, watashi tachi wa hitotsu ni naru)
Paryż 2024 – Tworzone dla dzielenia się (eng. Made for sharing; fr. Venez partager)
Los Angeles 2028 – Podążaj za słońcem (eng. Follow the Sun)

Klasyfikacja medalowa[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Klasyfikacja medalowa wszech czasów igrzysk olimpijskich.

Na wykresie podano reprezentacje, które zajęły miejsca na podium klasyfikacji medalowej na poszczególnych igrzyskach. (Liczba w nawiasie określa, który raz reprezentacja zajęła to miejsce).

Pierwsze miejsce:

Drugie miejsce:

Trzecie miejsce:

Dyscypliny olimpijskie[edytuj | edytuj kod]

Obecnie rozgrywane[edytuj | edytuj kod]

Liczby w tabeli oznaczają liczbę konkurencji rozgrywanych w ramach danej dyscypliny. Kropka oznacza, że dyscyplina była rozgrywana jako pokazowa.

Gimnastyka — Kajakarstwo — Kolarstwo — Koszykówka — Siatkówka — Sporty wodne

Dyscypliny	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20
Badminton																	•				•	4	5	5	5	5	5	5	5
Baseball					•					•			•		•					•	•	1	1	1	1	1			1
Boks			7	5		8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	11	11	11	11	12	12	12	12	12	11	11	13	13	13

Gimnastyka artystyczna																				1	1	1	2	2	2	2	2	2	2
Gimnastyka sportowa	8	1	11	2	4	4	9	8	11	9	9	15	15	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14
Skoki na trampolinie																								2	2	2	2	2	2

Golf		2	2																									2	2
Hokej na trawie				1		1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Jeździectwo		3			5	7	5	6	5	6	6	6	6	5	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6
Judo															4		6	6	8	8	7	14	14	14	14	14	14	14	15

Kajakarstwo górskie																	4					4	4	4	4	4	4	4	4
Kajakarstwo regatowe							•			9	9	9	9	7	7	7	7	11	11	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12

Karate																													8

BMX																										2	2	2	4
Kolarstwo górskie																							2	2	2	2	2	2	2
Kolarstwo szosowe	1				2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3	4	4	4	4	4	4	4
Kolarstwo torowe	5	2	7	6		4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	4	4	5	6	7	8	12	12	10	10	10	12

Koszykówka			•							1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Koszykówka 3x3																													2

Lekkoatletyka	12	23	25	26	30	29	27	27	29	29	33	33	33	34	36	36	38	37	38	41	42	43	44	46	46	47	47	47	48
Łucznictwo		6	6	3		10											2	2	2	2	4	4	4	4	4	4	4	4	5
Pięciobój nowoczesny					1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2	2
Piłka nożna		1	1	1	1	1	1	1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2
Piłka ręczna										1							1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Podnoszenie ciężarów	2		2			5	5	5	5	5	6	7	7	7	7	7	9	9	10	10	10	10	10	15	15	15	15	15	14
Rugby siedmioosobowe																												2	2

Siatkówka halowa															2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Siatkówka plażowa																							2	2	2	2	2	2	2

Skateboarding																													4
Softball																							1	1	1	1			1

Piłka wodna		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2
Pływanie	4	7	9	6	9	10	11	11	11	11	11	11	13	15	18	29	29	26	26	29	31	31	32	32	32	34	34	34	37
Pływanie synchroniczne																				2	2	2	1	2	2	2	2	2	2
Skoki do wody			2	2	4	5	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	8	8	8	8	8	8

Strzelectwo	5	9		15	18	21	10		2	3	4	7	7	6	6	7	8	7	7	11	13	13	15	17	17	15	15	15	15
Surfing																													2
Szermierka	3	7	5	4	5	6	7	7	7	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10	12
Taekwondo																					•	•		8	8	8	8	8	8
Tenis stołowy																					4	4	4	4	4	4	4	4	5
Tenis ziemny	2	4	2	6	8	5	5									•				•	4	4	4	4	4	4	5	5	5
Triathlon																								2	2	2	2	2	3
Wioślarstwo		5	5	4	4	5	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14
Wspinaczka sportowa																													2
Zapasy	1		8	10	5	10	13	13	14	14	16	16	16	16	16	16	20	20	20	20	20	20	20	16	18	18	18	18	18
Żeglarstwo		10		4	4	14	3	3	4	4	5	5	5	5	5	5	6	6	6	7	8	10	10	11	11	11	10	10	10
Łączna liczba konkurencji	43	81	93	96	101	149	124	109	116	128	136	149	151	150	163	172	195	198	203	221	237	256	269	298	299	300	302	306	339

Dyscypliny debiutujące na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2020[edytuj | edytuj kod]

3 sierpnia 2016 podczas 129. sesji MKOI podjęto decyzję o przywróceniu baseballu i softballu, które po igrzyskach w Pekinie zostały usunięte z programu olimpijskiego. Postanowiono również o dodaniu czterech nowych dyscyplin takich jak: karate, skateboarding, surfing oraz wspinaczkę sportową.

9 czerwca 2017 podjęto decyzję o dołączeniu (i rozdaniu medali) w koszykówce ulicznej (3x3)

Dyscypliny
Wspinaczka sportowa
Surfing
Skateboarding
Karate
Koszykówka uliczna (3x3)

Rozgrywane w przeszłości[edytuj | edytuj kod]

W tabeli wymieniono dyscypliny będące w oficjalnym programie letnich igrzysk olimpijskich w przeszłości. Pominięto dyscypliny rozgrywane wyłącznie jako pokazowe.

Liczby w tabeli oznaczają liczbę konkurencji rozgrywanych w ramach danej dyscypliny. Kropka oznacza, że dyscyplina była rozgrywana jako pokazowa.

Dyscypliny	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	68	92
Hokej na lodzie					1	włączone w program zimowych igrzysk olimpijskich
Jeu de paume	•		1
Krokiet	3
Krykiet	1
Lacrosse		1	1				•	•		•
Łyżwiarstwo figurowe			4		3	włączone w program zimowych igrzysk olimpijskich
Pelota	1					•					•	•
Polo	1		1		1	1			1
Przeciąganie liny	1	1	1	1	1
Rackets			2
Roque		1
Rugby union	1		1		1	1
Sporty motorowodne	•		3

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Olimpijskie ciekawostki
↑ Z powodu I wojny światowej.
↑ ^a ^b Z powodu II wojny światowej.
↑ IOC, IPC, Tokyo 2020 Organising Committee and Tokyo Metropolitan Govenment Announce New Dates for the Olympic and Paralympic Games Tokyo 2020 (ang.). MKOl, 2020-03-30. [dostęp 2020-03-30].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Olimpijskie ciekawostki

[2] Z powodu I wojny światowej.

[ReferenceA-3] Z powodu II wojny światowej.

[4] IOC, IPC, Tokyo 2020 Organising Committee and Tokyo Metropolitan Govenment Announce New Dates for the Olympic and Paralympic Games Tokyo 2020 (ang.). MKOl, 2020-03-30. [dostęp 2020-03-30].

[1]

[2]

[3]

[4]

Letnie igrzyska olimpijskie	Ateny 1896 Paryż 1900 St. Louis 1904 Londyn 1908 Sztokholm 1912 Berlin 1916 (odwołane) Antwerpia 1920 Paryż 1924 Amsterdam 1928 Los Angeles 1932 Berlin 1936 Helsinki 1940 (odwołane) Londyn 1944 (odwołane) Londyn 1948 Helsinki 1952 Melbourne 1956 Rzym 1960 Tokio 1964 Meksyk 1968 Monachium 1972 Montreal 1976 Moskwa 1980 Los Angeles 1984 Seul 1988 Barcelona 1992 Atlanta 1996 Sydney 2000 Ateny 2004 Pekin 2008 Londyn 2012 Rio de Janeiro 2016 Tokio 2020 Paryż 2024 Los Angeles 2028
Zimowe igrzyska olimpijskie	Chamonix 1924 St. Moritz 1928 Lake Placid 1932 Garmisch-Partenkirchen 1936 Garmisch-Partenkirchen 1940 (odwołane) Cortina d'Ampezzo 1944 (odwołane) St. Moritz 1948 Oslo 1952 Cortina d'Ampezzo 1956 Squaw Valley 1960 Innsbruck 1964 Grenoble 1968 Sapporo 1972 Innsbruck 1976 Lake Placid 1980 Sarajewo 1984 Calgary 1988 Albertville 1992 Lillehammer 1994 Nagano 1998 Salt Lake City 2002 Turyn 2006 Vancouver 2010 Soczi 2014 Pjongczang 2018 Pekin 2022 Mediolan/Cortina d'Ampezzo 2026
Alternatywne	Olimpiada Letnia 1906 Olimpiada Ludowa GANEFO Przyjaźń-84 Olympic Boycott Games Igrzyska dobrej woli