Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu
10/33 K[1] z 1954
kościół parafialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Brzezie

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Wawrzyńca w Brzeziu

Wezwanie

św. Wawrzyniec

Położenie na mapie gminy Rzeczenica
Mapa konturowa gminy Rzeczenica, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu”
Położenie na mapie powiatu człuchowskiego
Mapa konturowa powiatu człuchowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu”
Ziemia53°50′12,4″N 16°55′34,4″E/53,836778 16,926222
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Brzeziu – parafialny kościół rzymskokatolicki zlokalizowany w Brzeziu (powiat człuchowski, województwo pomorskie).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kościół katolicki we wsi istniał od 1599. W 1624 potwierdzono istnienie świątyni w dokumencie lustracji starostwa. Po potopie szwedzkim większa część mieszkańców wsi przeszła na protestantyzm, w związku z czym większość nabożeństw w kościele była protestancka, a tylko raz na miesiąc odprawiana była msza katolicka. Począwszy od I rozbioru Polski katolicy odzyskali większość wśród mieszkańców. Obecny kościół wzniesiony został z muru pruskiego, w miejscu starego, w 1812. Z poprzedniego kościoła zachowano rokokowe: ołtarz (druga połowa XVIII wieku), ambonę i chrzcielnicę. Obiekt początkowo był salowy z pięciobocznym prezbiterium i szkieletową wieżą obitą deskami. W 1864 powstała w Brzeziu samodzielna parafia[2].

W latach 1923-1925 doszło do przebudowy świątyni, m.in. dobudowano dwie boczne nawy o kalenicach prostopadłych do dachu nad nawą główną, kruchtę zachodnią i dwie przybudówki po bokach prezbiterium. Dach gontowy zastąpiono krytym dachówkami. Kościół poświęcono 27 kwietnia 1924. W 1927 dobudowano kolejną kruchtę konstrukcji ryglowej od zachodu[2].

Po zakończeniu II wojny światowej nastąpiło odnowienie parafii katolickiej we wsi, co miało miejsce w 1947. 26 października 1954 kościół wpisano do rejestru zabytków. W 1992 pokrycie dachu wymieniono na miedziane[2].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół stanowi przykład wiejskiego kościoła ryglowego z 1 ćw. XIX w., zbudowanego w tradycyjnej technice, występującej powszechnie w wiejskim budownictwie sakralnym Pomorza od XVI do XIX wieku[3].

Trójnawowy obiekt konstrukcji ryglowej (na kamiennej podmurówce) jest zbudowany na planie prostokąta, do którego od wschodu przylega pięciobocznie zamknięte prezbiterium z dwoma aneksami na przedłużeniu naw. Od zachodu (na osi obiektu) dobudowana jest prostokątna kruchta, która jest węższa niż nawa główna. Fachy konstrukcji są wypełnione cegłą i otynkowane. Wieża jest drewniana, konstrukcji słupowo-ramowej. Szczyt frontu, jak również wieża są oszalowane deskami. Więźba dachowa jest krokwiowo-stolcowa, a dach pokryto w 1992 blachą miedzianą. Strop świątyni jest belkowy z podsufitką z desek oraz fasetą w obrębie prezbiterium. Na stropie namalowana jest polichromia. W kruchcie zachowana jest oryginalna posadzka z cegieł[3].

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Najcenniejsze obiekty wyposażenia to:

  • rokokowy ołtarz główny z XVIII wieku,
  • ambona i chrzcielnica z drugiej połowy XVIII wieku,
  • miedziana misa chrzcielna z XVII wieku,
  • drewniany krucyfiks z XVIII wieku,
  • neobarokowe rzeźby Niepokalanego Serca NMP i Najświętszego Serca Pana Jezusa z końca XIX wieku,
  • neobarokowe konfesjonały z 1 ćwierci XX wieku,
  • neobarokowy prospekt organowy wraz z organami z XX wieku,
  • cztery dzwony (spiżowy z początku XIX wieku oraz trzy stalowe z lat 20. XX wieku,
  • drewniana empora o balustradzie wykończonej u dołu motywem fartuszka,
  • strop dekorowany neobarokowymi malowidłami grisaille z lat 30. XX wieku neobarokowymi malowidłami figuralnymi i roślinnymi,
  • stolarka okienna w prezbiterium,
  • dwie pary drzwi (prowadzące z kruchty do nawy oraz do aneksu północnego)[3].

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie teren wokół świątyni stanowił cmentarz. Z nekropolii zachował się tylko jeden nagrobek z końca XIX wieku[3].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

1
Widok od strony prezbiterium
2
Jedyny zachowany nagrobek

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ NID, woj. pomorskie
  2. ↑ a b c Gmina Rzeczenica, tablica informacyjna in situ, Zabytki gminy Rzeczenica. Kościół parafialny rzymskokatolicki p.w. św. Wawrzyńca w Brzeziu
  3. ↑ a b c d Zabytek.pl, KOŚCIÓŁ PAR. PW. ŚW. WAWRZYŃCA MĘCZENNIKA. BRZEZIE
Parafie dekanatu Czarne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Wawrzyńca_Męczennika_w_Brzeziu&oldid=69779014”