Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

A/828 z dnia 08 stycznia 1997
kościół parafialny
Widok kościoła
Państwo	Polska
Miejscowość	Nowa Wieś Wielka
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej
Wezwanie	Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1867 Data zakończenia budowy 1868 Data poświęcenia 1945
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • cegła 14 m 34 m 14 m Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 48 m
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie Polski Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
52°58′10″N 18°05′30″E

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej – kościół położony w Nowej Wsi Wielkiej, którego patronką jest Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny.

Położenie

Kościół znajduje się po wschodniej stronie drogi krajowej nr 25, w centralnej części wsi Nowa Wieś Wielka, gmina Nowa Wieś Wielka, powiat bydgoski, w odległości ok. 20 km od miasta Bydgoszczy.

Historia

W latach 1867-1868 miejscowa gmina ewangelicka wybudowała w Nowej Wsi Wielkiej zbór ewangelicki w stylu neogotyckim. Na południowy wschód od kościoła wzniesiono tzw. pastorówkę. Ewangelicy stanowili wówczas przytłaczającą większość mieszkańców tego rejonu. Zakup gruntu i budowa kościoła finansowany był z funduszy własnych gminy, z dotacji bydgoskiego urzędu rejencyjnego, we współpracy z bydgoskim urzędem budowlanym. W 1897 r. świątynię wyposażono w funkcjonujące do dnia dzisiejszego organy i nieco później w dzwon.

Po włączeniu wsi do odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 r. zmieniły się stosunki ludnościowe i społeczne. Pojawiła się potrzeba powołania nowej parafii rzymskokatolickiej w Nowej Wsi Wielkiej, co miało znaczenie dla odwrócenia skutków germanizacji oraz spełnienia życzeń miejscowej społeczności polskiej.

3 lipca 1925 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, prymas Polski kardynał Edmund Dalbor wydał dekret erygujący parafię Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej, wydzielonej z dotychczasowych parafii: w Lisewie Kościelnym oraz w Pęchowie. Do 1945 r. kościół spełniał jednak nadal funkcję zboru ewangelickiego, podczas gdy katolicy wystawili tymczasową kaplicę i podjęli (od 1933 roku) starania w celu budowy kościoła według projektu arch. Stefana Cybichowskiego. Do kaplicy zakupiono obraz Matki Bożej Niepokalanej pędzla Adama Styki. Podczas II wojny światowej hitlerowcy skonfiskowali materiały budowlane, a kaplicę zamienili na dom partii nazistowskiej.

Po wojnie gmina ewangelicka we wsi przestała istnieć. Opuszczona świątynia poewangelicka została przekazana dla potrzeb parafii katolickiej i 25 marca 1945 r. poświęcona. W 1946 roku zaczęto przeprowadzać prace remontowe i inwestycyjne oraz uzupełniać wyposażenie kościoła. W 1947 r. zelektryfikowano kościół i plebanię, a dwa lata później zakupiono obraz Maryi Niepokalanej autorstwa artysty malarza Olewińskiego z Bydgoszczy, który w złoconej ramie umieszczono w ołtarzu głównym.

W latach 1959-1960 został wykonany główny ołtarz przez bydgoskich artystów Alfonsa Górnego (rzeźby) i Jana Zacholskiego (prace malarskie i pozłotnicze). Po obu stronach obrazu Niepokalanej umieszczono figury św. Kazimierza Królewicza i św. Stanisława Kostki. Ołtarz poświęcił 16 października 1960 r. bp Lucjan Bernacki. W latach 1964-1965 wnętrze kościoła ozdobiono nową polichromią, przedstawiającą Chrystusa Króla adorowanego przez dwóch aniołów oraz osiemnastu świętych i błogosławionych polskich. Sceny figuralne wykonał artysta malarz Kazimierz Drapiewski, zaś dekorację ornamentalną Marian Gierszewski. W późniejszych latach kościół wzbogacał się o nowe obrazy: Najświętszego Serca Pana Jezusa (1967), Matki Boskiej Królowej Polski (1971), Matki Boskiej Częstochowskiej (1972), Miłosierdzia Bożego (1995), Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (2002). Na chórze znajdują się funkcjonujące do dziś organy z 1897.

W 1995 r. kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Nowej Wsi Wielkiej wpisano do rejestru zabytków. Od tej pory prowadzono konsekwentnie prace renowacyjne: remont dachu (1996), remont wieży (1999, 2001), odnowienie wyposażenia kościoła (2001), założono ogrzewanie (2001), uruchomiono zegar na wieży kościelnej (2006).

Architektura

Kościół wzniesiony pierwotnie jako zbór ewangelicko-unijny posiada cechy charakterystyczne dla tego typu świątyń. Styl zewnętrzny odpowiada manierze ceglanego gotyku. Także wnętrze poprzez swój emporowy układ, wyposażenie i elementy wystroju odpowiada stylistyce kościołów ewangelickich.

Przy kościele kończy się 16,9 km żółty szlak turystyczny przez Puszczę Bydgoską im. bł. Czesława Jóźwiaka, jednego z Poznańskiej Piątki polskich męczenników II wojny światowej beatyfikowanych 13 czerwca 1999 przez św. Jana Pawła II. Szlak prowadzi od kościoła NMP Królowej Polski w Brzozie przez nieistniejącą obecnie wieś Łażyn, miejsce urodzenia błogosławionego (gdzie znajduje się głaz z tablicą pamiątkową) i biegnie w kierunku południowym, do Nowej Wsi Wielkiej.