Przejdź do zawartości

Kościół św. Wawrzyńca w Wojniczu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół pw. Świętego Wawrzyńca w Wojniczu
Zabytek: nr rej. 307 z dnia 13.10.1971 r.[1]
kolegiata, kościół parafialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wojnicz

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Wawrzyńca w Wojniczu

kolegiata
• nadający tytuł

od 9 sierpnia 2014
bp Andrzej Jeż

Wezwanie

św. Wawrzyńca

Wspomnienie liturgiczne

10 sierpień

Położenie na mapie Wojnicza
Mapa konturowa Wojnicza, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wojnicz, kościół św. Wawrzyńca”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wojnicz, kościół św. Wawrzyńca”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wojnicz, kościół św. Wawrzyńca”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wojnicz, kościół św. Wawrzyńca”
Położenie na mapie gminy Wojnicz
Mapa konturowa gminy Wojnicz, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wojnicz, kościół św. Wawrzyńca”
Ziemia49°57′22″N 20°50′13″E/49,956111 20,836944
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół świętego Wawrzyńca w Wojniczu – rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w mieście Wojnicz, w województwie małopolskim. Należy do dekanatu Wojnicz diecezji tarnowskiej. Od 9 sierpnia 2014[2] pełni funkcję kolegiaty, przy której mieści się kapituła.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Obecna świątynia w najstarszych częściach została zbudowana w stylu gotyckim około połowy XV stulecia, zapewne dzięki staraniom księdza Jana z Pniowa, archidiakona krakowskiego i proboszcza w Wojniczu. W 1465 biskup Jan Lutkowic z Brzezia podniósł wojnickie probostwo do godności prepozytury. Później świątynia w Wojniczu została podniesiona do rangi kolegiaty, co zostało potwierdzone na synodzie diecezji krakowskiej w 1621. W 1786, decyzją władz świeckich austriackich kolegiata została zniesiona, ale nigdy nie była zniesiona przez władze kościelne, a więc trwa do dzisiaj[3]. W 1768 barokowe freski zostały dodane przez Jana Nayderfera[4]. Budowla została spalona w 1772, następnie kościół został odbudowany i przebudowany do 1773 dzięki staraniom prepozyta, Jana Duwalla w stylu barokowym. Kościół ma w posiadaniu obrazy polskiego mistrza barokowego, Tadeusza Kuntzego[5].

W 1914 budowla została ponownie zniszczona, w wyniku działań wojennych, do 1920 roku została odbudowana. W 1930 kościół został rozbudowany o nawy boczne oraz zakrystię od strony południowej według projektu Zdzisława Mączeńskiego. W latach 1958–1960 do świątyni od frontu została dostawiona niska wieża według projektu Antoniego Mazura, którą w latach 1997-2001 podwyższono i pokryto nowym hełmem według projektu architekta Ottona Schiera.

Kapituła i Lyceum Voynicianum

[edytuj | edytuj kod]

W strukturach Kapituły byli prałaci, prepozyci, scholastycy, kustosze, dziekanie, kantorzy, archidiakonowie i kanclerze oprócz sześciu kanoników gremialnych. Mieli oni własny strój, własną pieczęć i własne domy w mieście. Jak pisze Dr. Banach, "często odgrywali znaczącą rolę w życiu diecezji krakowskiej i państwa polskiego. Wielu z nich posiadało stopnie naukowe i było profesorami uniwersyteckimi a także pełniło ważne urzędy. Wielu było oficjałami, notariuszami, sędziami i wizytatorami biskupimi. Kilku z nich było kapelanami królewskimi, referendarzami i kustoszami skarbca koronnego, a czterech kanoników było sekretarzami królewskimi"[6].

Od ok. XVI w. Kapituła wojnicka prowadziła także szkołę, z której wielu się dostało do Akademii Krakowskiej. W 1727 roku nazywano tę szkołę Lyceum Voynicianum. Na stanowisko rektora stawały osoby z wykształceniem uniwersyteckim. Szkoła wojnicka dostarczała też moc studentów na Uniwersytet Jagielloński.

  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa
  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Widok od strony prezbiterium
    Widok od strony prezbiterium

Obecnie

[edytuj | edytuj kod]

9 sierpnia 2014 podczas nieszporów o godz. 17.00 biskup Andrzej Jeż Podniósł Kościół parafialny św. Wawrzyńca Męczennika w Wojniczu do godności kolegiaty[2]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2014-07-29].
  2. ↑ a b Podniesienie kościoła parafialnego św. Wawrzyńca Męczennika w Wojniczu do godności kolegiaty. Tarnowska.tv. [dostęp 2014-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-12)]. (pol.).
  3. ↑ Wojnicz, kościół św. Wawrzyńca. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. [dostęp 2014-07-29]. (pol.).
  4. ↑ Wilhelm Gasiorowski, Cechy krakowskie: ich dzieje, ordynacye, listy, swobody, zawyczaje i t.p. : jako materya do historyi sztuk, rzemiosł, przemysłu dawnéj Polski, a mianowicie wzrostu, kwitnienia i upadku tychże w Krakowie: z aktów cechowych i innych rękopisów, Kraków: Z.J. Wywiakowskiego, Collectionbostonpubliclibrary; americana Digitizing sponsorInternet Archive ContributorBoston Public Library, 1860, s. 9 [dostęp 2019-05-11].
  5. ↑ Spis zabytkowych świątyń w diecezji tarnowskiej
  6. ↑ R. Banach, Rys historyczny Kapituły Kolegiackiej w Wojniczu, Parafia pw. Św. Wawrzyńca w Wojniczu [dostęp 2019-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-28].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Parafie dekanatu Wojnicz
Kościoły dekanatu Wojnicz
kościoły
parafialne
kościoły
filialne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Wawrzyńca_w_Wojniczu&oldid=74709326”