Kościół i klasztor Franciszkanów w Jaśle
kościół parafialny i sanktuarium | |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||
Miejscowość | |||||||||||
Adres |
ul. Fryderyka Chopina 1[1] | ||||||||||
Wyznanie | |||||||||||
Kościół | |||||||||||
Parafia | |||||||||||
Wezwanie |
św. Antoniego z Padwy | ||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
13 czerwca | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Strona internetowa |
Dom katechetyczny | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
Jasło |
Kościół | |
Rodzaj klasztoru | |
Właściciel | |
Prowincja |
św. Antoniego z Padwy i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Krakowie |
Gwardianat | |
Typ zakonu |
męski |
Liczba zakonników |
8 |
Położenie na mapie Jasła | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego | |
49°44′38″N 21°28′00″E/49,743889 21,466667 |
Kościół i klasztor Franciszkanów w Jaśle – kościół i zespół klasztorny w Jaśle. Podlega franciszkańskiej Prowincji św. Antoniego z Padwy i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Krakowie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zakonnicy franciszkańscy pojawili się w Jaśle w październiku 1899[3][4][5]. W tym roku konwent powołał prowincjał o. Benigny Chmura[6].
Początkowo mieszkali w wynajętej kamienicy, a później zakupili inną i tam się przenieśli[3]. Nabożeństwa odprawiali początkowo w kościele gimnazjalnym[3]. Klasztor założono wykorzystując darowaną celowo w testamencie przez ks. Jana Mazurkiewicza kwotę 15 tys. złr[3]. Od 1903 do 1904 wybudowano własny kościół u zbiegu ulic Władysława Jagiełły wzgl. Długiej i Adama Mickiewicza[3][4][5]. 31 grudnia 1904 został poświęcony wybudowany kościół[7]. W głównym ołtarzu znajdowała się figura św. Antoniego (wykonał ją Antoni Popiel)[5]. Od 1906 franciszkanie zamieszkiwali w zakupionym domu przy kościele[3][4]. 27 lutego 1907 świątynia została erygowana[3][4]. Jej patronem został św. Antoni Padewski[4].
Do początku lat 30. XX wieku klasztor jasielski (tak jak inne franciszkańskie konwenty na Podkarpaciu) podlegał prowincji we Lwowie, a następnie został podporządkowany prowincji w Krakowie[8].
Podczas II wojny światowej w trakcie nadejścia frontu wschodniego kościół został zniszczony – według różnych wersji w wyniku działań Armii Czerwonej[3][4] lub Niemców[5]. Po wojnie kaplica została ustanowiona w klasztorze przy ul. A. Mickiewicza 4[3]. Nowy klasztor budowano w latach 1948-1952[3][4]. Po odwilży z 1956 uzyskano od władz PRL pozwolenie na budowę nowego kościoła, który budowano w latach 1957-1963 u zbiegu ulic 3 Maja i Fryderyka Szopena[5][3][4]. Projektantem budynku był Zbigniew Kupiec[4]. Kościół został poświęcony 6 października 1963[4]. Do 1975 w prezbiterium stała figura św. Antoniego[4]. W tymże roku przebudowano ołtarze boczne[4]. Figura św. Antoniego trafiła do nawy[4]. W 1969 na wieży zawieszono 3 dzwony - dwa z Odlewni dzwonów Jana Felczyńskiego oraz jeden zabytkowy, z roku 1933, odlany w Odlewni dzwonów Karola Schwabe. Mają tony h', a', e'[9][10]. W latach 70. umieszczono organy[4]. 11 maja 1980 biskup przemyski Ignacy Tokarczuk konsekrował kościół[3][4].
Od 23 lutego 1969 funkcjonuje parafia św. Antoniego Padewskiego (wydzielona z parafii farnej)[5][3][4]. Pod koniec lat 80. podjęto rozbudowę klasztoru[3].
27 marca 1996 św. Antoni Padewski został ustanowiony patronem miasta Jasła[3]. Dekretem z 1 stycznia 1997 biskupa Kazimierza Górnego z dniem ustanowił w kościele Sanktuarium św. Antoniego Padewskiego[3][4]. 1 października 1998 rozpoczęły się łączone obchody 100-lecia przybycia franciszkanów do Jasła oraz 30-lecia istnienia parafii[5].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Do 1988 w kościele ustanowiono 18 tablic pamiątkowych upamiętniających poległych, pomordowanych i zmarłych mieszkańców Jasła: jedna ku czci poległych żołnierzy Wojska Polskiego, jedna ku czci ofiar wojny i terroru, dwie honorujące mjr. Henryka Dobrzańskiego oraz 14 tablic na cześć indywidualnych osób (np. pamięci gen. Tadeusza Klimeckiego)[11].
Zakonnicy
[edytuj | edytuj kod]Niekompletna lista przełożonych:
- o. Samuel Rajss (przełożony rezydencji od 1899 do ok. 1901)[12][13][5]
Gwardiani rezydencji
- o. Alojzy Karwacki (od ok. 1901 do ok. 1902)[14]
- o. Feliks Bogaczyk (od 9 II 1902 do 1908)[15][16][17][18][19][20][21][22][23][24]
Gwardiani konwentu
- o. Joachim Ruszel (od ok. 1908 do ok. 1910)[25][26][27][28]
- o. Szymon Łaś (od ok. 1910)[29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41]
- o. Marceli Szuber (do 1927)[42][43]
- o. Wiktor Turek (od ok. 1927)[44][45]
- o. Wawrzyniec Pomianek (od ok. 1927)[46][47][48][49]
- o. Konstanty Onoszko (od 1936 do 1937)[50][51]
- o. Celestyn Gacek (ok. 1969)[5]
- o. Zbigniew Makuch (do 2008)[52]
- o. Krzysztof Kozioł (2008–2016)
- o. Paweł Sroka (2016–2024)
- o. Łukasz Pazgan (od 2024)
W klasztorze jasielskim przebywali zakonnicy: o. Peregryn Haczela, o. Ludwik Szetela.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kontakt. franciszkaniejaslo.pl. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Wspólnota Braci. franciszkaniejaslo.pl. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Jasło. franciszkanie.pl, 2017-04-17. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Kalwaria Pacławska. Przełożeni klasztorów i formacji. franciszkanie.pl, 2016-05-08. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ a b c d e f g h i Zdzisław Świstak. 1000-lecie franciszkanów w Jaśle i 30-lecie parafii św. Antoniego. „Nowe Podkarpacie”. Nr 40, s. 8, 7 października 1998.
- ↑ Benigny Chmura - prowincjał przełomu wieków. franciszkanie.pl, 2009-04-01. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Benigny Chmura, Feliks Bogaczyk. Korespondencya. „Echo Przemyskie”. Nr 4, s. 2, 12 stycznia 1905.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1931. Przemyśl: 1931, s. 180. Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1934. Przemyśl: 1934, s. 183.
- ↑ Dzwony kościoła pw. św. Antoniego w Jaśle (OO. Franciszkanie). Plenum z wieży.. Igor Janiga [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Dzwony Podkarpacia - Dzwony w Wieżach Polski #82 - Dzwony Kościoła św. Antoniego w Jaśle. Artur Rzepczyński [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Województwo krośnieńskie. W: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939–1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa / Sport i Turystyka, 1988, s. 388. ISBN 83-217-2709-3.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1900. Przemyśl: 1899, s. 263.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1901. Przemyśl: 1901, s. 263.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1902. Przemyśl: 1901, s. 263.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1903. Przemyśl: 1902, s. 276.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1904. Przemyśl: 1903, s. 289.
- ↑ Wybrany w styczniu 1904. Kronika. Z zakonu oo. Franciszkanów. „Dziennik Polski”. Nr 37, s. 2, 23 stycznia 1904.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1905. Przemyśl: 1904, s. 289.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1906. Przemyśl: 1905, s. 290.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1907. Przemyśl: 1906, s. 290.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 435.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1908. Przemyśl: 1907, s. 291.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 435.
- ↑ Kronika. † Ks. Feliks Bogaczyk. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 4, s. 3, 22 maja 1910.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1909. Przemyśl: 1908, s. 291.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 478.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1910. Przemyśl: 1909, s. 302.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 478.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1911. Przemyśl: 1910, s. 301.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 498.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1912. Przemyśl: 1911, s. 308.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 497.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1913). Przemyśl: 1912, s. 275.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 552.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1914). Przemyśl: 1913, s. 280.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 553.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1915. Wiedeń: 1915, s. 1039.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1916. Wiedeń: 1916, s. 988.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1917). Przemyśl: 1916, s. 262.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1917. Wiedeń: 1917, s. 1020.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1078.
- ↑ Elenchus Cleri Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1924. Przemyśl: 1924, s. 108.
- ↑ Pamiętamy o zmarłych braciach franciszkanach. franciszkaniejaslo.pl. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1928. Przemyśl: 1928, s. 179.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1929. Przemyśl: 1929, s. 179.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1930. Przemyśl: 1930, s. 178.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1931. Przemyśl: 1931, s. 181.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1934. Przemyśl: 1934, s. 184.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1935. Przemyśl: 1935, s. 128.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1937. Przemyśl: 1937, s. 187.
- ↑ Konstanty Onoszko. swzygmunt.knc.pl. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Jan Łucki: ... Cokolwiek by nie rzec - będzie mało i nie do końca. .... franciszkaniejaslo.pl, 2008-05-31. [dostęp 2021-06-26].