Kocioł Wielkiego Stawu
Kocioł Wielkiego Stawu – kocioł polodowcowy w Sudetach Zachodnich, w Karkonoszach.
Kocioł Wielkiego Stawu położony jest w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Zachodnich, w paśmie Karkonoszy, na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, na wschód od znanej skałki Słonecznika, na północno-wschodnim zboczu Smogorni[1].
Kocioł polodowcowy, utworzony u podnóża Równi pod Śnieżką (1400 m n.p.m.) i Smogorni (1489 m n.p.m.), podcina ich zbocza[1]. Jego trawiasto-skaliste ściany, wysokie na około 200 m, wyżłobione kilkoma żlebami, opadają stromo skalnymi stopniami do polodowcowej misy egzaracyjnej, zamkniętej moreną recesyjną i skalnym ryglem. Boki żlebów flankowane są skalistymi grzędami. Dno kotła znajduje się na wysokości 1224 m n.p.m. Wypełnia je największe polodowcowe jezioro cyrkowe w Karkonoszach – Wielki Staw (1225 m n.p.m.)[1]. Kocioł Wielkiego Stawu sąsiaduje na południowym wschodzie z Kotłem Małego Stawu[1]. Moreny czołowe, boczne oraz moreny denne starszych etapów zlodowacenia występują na przestrzeni około 2 km poniżej kotłów, w kierunku północno-wschodnim. Lodowiec górski wypływający z Kotła Wielkiego Stawu łączył się z lodowcem wypływającym z Kotła Małego Stawu, w związku z czym kotły mają wspólną część moren powstałych w starszych etapach zlodowacenia. Najniższe moreny występują na wysokości 800–820 m n.p.m. Największy zasięg lodowca wynosił 3.500 m[2].
Powstał w plejstocenie, prawdopodobnie w czasie ostatniego zlodowacenia, w wyniku przegłębienia źródliskowego odcinka doliny przez lokalny lodowiec górski.
Zbocza kotła porasta bogata górska roślinność subalpejska i naskalna – sasanka alpejska, pierwiosnka maleńka, kosodrzewina[1]. Głębokie kotły polodowcowe otoczone urwistymi skałami nadają Karkonoszom wysokogórski charakter[1].
Kocioł Wielkiego Stawu stanowi niebezpieczne miejsce zimą, ponieważ schodzą tu liczne lawiny oraz tworzą się groźne nawisy śnieżne[1].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Obok Kotła Wielkiego Stawu przechodzą szlaki turystyczne[3]:
– czerwony fragment Głównego Szlaku Sudeckiego prowadzący z Szklarskiej Poręby na Śnieżkę i dalej górną krawędzią kotła.
– zielony, prowadzący z Karpacza górną, północno-zachodnią krawędzią kotła.
Na krawędzi kotła znajdowało się schronisko im. Księcia Henryka, które spłonęło w 1946 roku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 105. ISBN 83-7005-168-5.
- ↑ Migoń P.: Karkonosze - rozwój rzeźby terenu, w: Mierzejewski P. (red.): Karkonosze, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005, strona 340
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2018-05-01].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 3 Karkonosze, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa – Kraków 1993, ISBN 83-7005-168-5.
- Migoń P.: Karkonosze - rozwój rzeźby terenu, w: Mierzejewski P. (red.): Karkonosze, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005, ISBN 83-229-2675-8.
- Mapa turystyczna Karkonosze polskie i czeskie 1:25 000, Wydawnictwo "Plan", Jelenia Góra, ISBN 83-88049-26-7.