Orłowice (przystanek kolejowy)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Orłowice
Ilustracja
Przystanek Orłowice w lutym 2024 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Orłowice

Zarządca

DSDiK

Data otwarcia

31 października 1909

Poprzednie nazwy

Ullersdorf (Isergebirge)
* (do 1935),
Krobsdorf (Ullersdorf)
* (1936–1937),
Krobsdorf (Isergebirge)
* (1938–1939)
* (1942–1943),
Krobsdorf
* (1940–1941)
* (1944–1945),
Kobica
* (1945–2023)[1]

Rodzaj

przystanek osobowy

Dane techniczne
Liczba peronów

1

Liczba krawędzi
peronowych

1

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie gminy Mirsk
Mapa konturowa gminy Mirsk, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Orłowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Orłowice”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Orłowice”
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego
Mapa konturowa powiatu lwóweckiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Orłowice”
Ziemia50°55′53,5″N 15°21′07,3″E/50,931528 15,352028
Multimedia w Wikimedia Commons

Orłowice – przystanek osobowy w Orłowicach, położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego.

Został on otwarty 31 października 1909 roku jako stacja kolejowa i był jedną z czterech stacji i przystanków Kolei Gór Izerskich, z której to jeździły pociągi pomiędzy Mirskiem a Świeradowem-Zdrojem. W 1996 roku został on zamknięty, a pod koniec 2023 roku wraz z rewitalizacją linii kolejowej do Świeradowa-Zdroju ponownie otwarty.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Przystanek osobowy Orłowice położony jest w zachodniej części Orłowic, na południe od drogi wojewódzkiej nr 361. Administracyjnie leży w województwie dolnośląskim, powiecie lwóweckim, gminie Mirsk[2].

Przystanek jest zlokalizowany poza główną linią zabudowy miejscowości, na wysokości 410 m n.p.m.[3][4]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Dworzec kolejowy na ówczesnym przystanku Krobica w 2007 roku
Linia kolejowa nr 336 (późn. 317) na wysokości Orłowic w trakcie prac rewitalizacyjnych w sierpniu 2021 roku

Powstanie stacji w Orłowicach wiązało się budową linii kolejowej łączącej Mirsk ze Świeradowem-Zdrojem. Pierwsza koncepcja budowy tej linii powstała w 1901 roku, jednakże w rzeczywistości jej budowę rozpoczęto z inicjatywy prywatnej w marcu 1908 roku. Pierwotnie projekt budowy zakładał, że będzie ona służyć ruchowi osobowemu i towarowemu, a planowany przystanek na wysokości Orłowic planowano podobnie wyposażyć jak przystanek Mroczkowice, tj. wybudowanie małego budynku dworcowego, peronu, magazynu towarowego, budynku gospodarczego, a także stajni, pralni oraz studni[5]. Linię późniejszej Kolei Gór Izerskich do Świeradowa-Zdroju ukończono 1 października 1909 roku, a jej uroczyste otwarcie odbyło się 31 października tego samego roku[6] W późniejszym czasie wybudowano w Orłowicach nowy dworzec kolejowy wraz z magazynem[4].

Po II wojnie światowej cała infrastruktura przystanku przeszła w zarząd PKP, a stację zyskała nazwę Krobica. Wydłużono wtedy linie pociągów regionalnych, które zamiast kończyć bieg w dawnej stacji węzłowej Mirsk przedłużono, jeżdżąc głównie do Legnicy przez Gryfów Śląski i Lwówek Śląski[7]. W czasach Polski Ludowej pobliżu przystanku wybudowano dwie bocznice towarowe: do tartaku oraz do kopalni surowców mineralnych[a][4]. Pod koniec lat 60. XX wieku na stacji zdemontowano peron oraz kilka torów. Wtedy też prawdopodobnie doszło do degradacji stacji na przystanek osobowy[8].

Ostatni pociąg pasażerski odjechał z ówczesnego przystanku Krobica 11 lutego 1996 roku, a przez następne dwa lata kursowały przez linię pociągi towarowe[9].

8 czerwca 2020 roku spisano akt notarialny, na mocy którego województwo dolnośląskie przejęło linie kolejowe nr 317 i 336 Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój od Polskich Kolei Państwowych[10]. Pod koniec maja 2021 roku rozpoczęły się pierwsze prace przy rewitalizacji obydwu linii kolejowych[11][12]. 7 grudnia 2023 roku odbyła się uroczystość otwarcia linii kolejowej Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów-Zdrój[13], a pierwsze regularne połączenia pasażerskie na linii ruszyły trzy dni później[14]. W tym też czasie dotychczasowy przystanek Krobica przemianowano na Orłowice[15].

Linie kolejowe[edytuj | edytuj kod]

Przystanek osobowy Orłowice jest 5. posterunkiem ruchu na linii kolejowej nr 317 (13,929 km)[15], do 2023 roku oznaczanej jako linia kolejowa nr 336 (3. posterunek ruchu; 5,260 km)[16][6]. Linia ta wraz z przystankiem Orłowice jest pod zarządem Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei[17].

Układ torowy przystanku przed 1996 rokiem to tor główny, tor boczny dodatkowy i tor boczny ładunkowy[4].

Bocznice kolejowe[edytuj | edytuj kod]

Nieistniejąca babudowa bocznicy do zakładów płyt pilśniowych (2008)
Zabudowa bocznicy do kopalni łupków łyszczykowych (2011)
  • Bocznica do zakładów płyt pilśniowych – powstała po II wojnie światowej[a]; wjazd do bocznicy zaczynał się przed wzniesieniem linii przed przystankiem Orłowice; bocznica biegła wschodnią stroną linii i przecinała równolegle drogę wojewódzką nr 361; bocznica składała się z dwóch ramp ładunkowych oraz dwóch budynków[18][4][19],
  • Bocznica do kopalni łupków łyszczykowych – bocznicę wybudowano po II wojnie światowej[a]; wjazd do bocznicy znajdował się na wysokości magazynu przy dworcu kolejowym; biegła ona równolegle do linii kolejowej po jej zachodniej stronie; bocznica składała się z toru, budynku z rampą załadowczą i budynku, gdzie przechowywano lokomotywę[18][4][19].

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Dworzec kolejowy d. stacji Krobica wraz z magazynem w sąsiedztwie przystanku (2024)

Przystanek Orłowice wyposażony jest w peron z zadaszeniem, ławkami, koszami na śmieci, oświetleniem, tablicami informacyjnymi i monitoringiem, a przy nim znajdują się zadaszone miejsce ze stojakami rowerowymi oraz parking samochodowy[20].

Pierwotne wyposażenie przystanku Orłowice stanowiły następujące obiekty: budynek dworca kolejowego z magazynem (pełni funkcje mieszkalne) i WC[4].

Połączenia[edytuj | edytuj kod]

Połączenia pasażerskie realizowane z Orłowic miały charakter regionalny, ale przez stację kursowały przed 1945 rokiem dodatkowo dalekobieżne wagony w relacji między Berlinem i Wrocławiem a stacją Świeradów Zdrój. Z biegiem czasu zmniejszała się liczba połączeń oraz ilość relacji bezpośrednich, które były realizowane z obecnego przystanku[21]. Od 10 grudnia 2023 roku, w okresie 2023/2024 z przystanku Orłowice odbywa się ruch pasażerski na odcinku Świeradów-Zdrój – Gryfów Śląski wraz z przedłużeniem części kursów do Jeleniej Góry, Węglińca i Görlitz. Połączenia obsługiwane są przez Koleje Dolnośląskie[22].

Okres Kierunek L. połączeń Źr. Okres Kierunek L. połączeń Źr.
1939 Mirsk
Świeradów Zdrój
Świeradów Nadleśnictwo 		10
7
3 		[23] 1985/86 Świeradów Zdrój
Gryfów Śląski
Jelenia Góra 		3
2
2 		[24]
1947 Świeradów Nadleśnictwo[b]
Gryfów Śląski
Lwówek Śląski 		3
2
1 		[25] 1995/96 Gryfów Śląski
Świeradów Zdrój 		4
3 		[26]
1966/67 Świeradów Zdrój
Legnica
Gryfów Śląski
Jelenia Góra
Lubań Śląski
Złotoryja 		5
2
1
1
1
1 		[27] 2023/24 Świeradów-Zdrój
Gryfów Śląski
Jelenia Góra
Goerlitz
Węgliniec 		6

5
2
2
1 		[28]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Brak ich na mapach wydanych przed 1952 r. – Topographische Karte, 1952. Skala 1:25 000. Ark. 5058 (2945) Friedeberg.
  2. ↑ Źródła literaturowe podają o zawieszeniu po II wojnie światowej kursów pasażerskich do Świeradowa Nadleśnictwo. Z rozkładu jazdy na 1947 r. wynika, że te kursy były.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Indeks stacji, przystanków osobowych i posterunków kolejowych z nazwami aktualnymi i wcześniejszymi. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  2. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna. Skala 1:10 000. [dostęp 2013-12-09]. (pol.).
  3. ↑ Adam Pacześniak: Kolej na Dolnym Śląsku. [w:] Kolej na Dolnym Śląsku [on-line]. www.kolej.o-to.pl. [dostęp 2013-12-09]. (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g Linia Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo. www.jelenia.rail.pl. [dostęp 2013-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  5. ↑ Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 66, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  6. ↑ a b Arkusz F2. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych Polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  7. ↑ Linia 284: Gryfów Śląski – Lwówek Śląski. sdmk.vgh.pl, 2011. [dostęp 2013-11-21]. (pol.).
  8. ↑ Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 73, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  9. ↑ Feliks Chojnacki. Jak to w Mirsku z kolejami bywało. „Izery”. 5, s. 8, 2009. ISSN 1899-8313. 
  10. ↑ Dolnośląskie przejęło linie z Gryfowa do Świeradowa i zapowiada powrót pociągów. www.rynek-kolejowy.pl, 2020-06-09. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  11. ↑ Ruszyły prace związane z rewitalizacją Kolei Izerskiej [online], lwowecki.info, 28 maja 2021 [dostęp 2021-06-01] (pol.).
  12. ↑ Ewa Fit: Kolej Izerska. www.jelonka.com, 2021-05-28. [dostęp 2023-01-12]. (pol.).
  13. ↑ Jakub Rösler: Pierwszy pociąg w Świeradowie-Zdroju. Byliśmy na pokładzie!. www.rynek-kolejowy.pl, 2023-12-07. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  14. ↑ Jakub Rösler: Do Świeradowa w 21 minut. Znamy rozkład jazdy!. www.rynek-kolejowy.pl, 2023-11-22. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  15. ↑ a b Regulamin sieci 2023/2024 przyjęty do stosowania Uchwałą Nr 857/2022 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 7 listopada 2022 r., Warszawa: PKP Polskie Linie Kolejowe, 2023 (pol.).
  16. ↑ Załącznik 1. Wykaz linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
  17. ↑ Dolnośląskie przejęło linie z Gryfowa do Świeradowa i zapowiada powrót pociągów. rynek-kolejowy.pl, 2020-06-09. [dostęp 2023-09-20]. (pol.).
  18. ↑ a b Feliks Chojnacki. Jak to w Mirsku z kolejami bywało... „Izery”. 5, s. 9, 2009. ISSN 1899-8313. 
  19. ↑ a b Józef Andrzej Bossowski: Kolej do Świeradowa Zdroju. Lwówek Śląski: BUD-STAL-TEST II, 2004, s. 32. ISBN 83-919960-2-6.
  20. ↑ PROGRAM FUNKCJONALNO–UŻYTKOWY. Zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych dla zadania pn.: „Rewitalizacja linii kolejowej nr 317 relacji Gryfów Śląski - Mirsk”, Wrocław: Województwo Dolnośląskie – Dolnośląska Służba Dróg i Kolei we Wrocławiu, 13 stycznia 2022 [dostęp 2023-12-13] (pol.).
  21. ↑ Andrzej Szynkiewicz: Marzenie inż. Webera, czyli słów kilka o kolei izerskiej. 2003. [dostęp 2013-12-09].
  22. ↑ Jakub Rösler: Pociągi do Świeradowa w terminie. Do Karpacza później niż planowano. www.rynek-kolejowy.pl, 2023-08-08. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  23. ↑ Die Isergebirgsbahn im Sommerfahrplan, 123 r Greiffenberg (Schles) - Friedeberg (Isergeb) – Bad Flinsberg/Heinersdorf (Tafelfichte) and zurück. „Eisenbahn in Schlesien-Bufe-Verlag”, 1939. (niem.). 
  24. ↑ 253 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śląski – Świeradów Zdrój. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 1985/86”. (pol.). 
  25. ↑ 165 Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów”, 1947. (pol.). 
  26. ↑ Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów. 28.05.95-01.06.96. Tab. 253 Gryfów Śląski – Świeradów Zdrój. Polskie Koleje Państwowe, 1995, s. 391.
  27. ↑ 253 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śl.– Świeradów Zdrój. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 1966/67”. (pol.). 
  28. ↑ Wyszukiwarka rozkładu jazdy pociągów PKP PLK S.A. - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [online], portalpasazera.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Orłowice
Linia 317 Gryfów Śląski – Świeradów-Zdrój (13,929 km)
Mroczkowice
odległość: 1,895 km
odległość: 2,565 km
Linia 336 Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo (5,260 km)
Mroczkowice
odległość: 1,932 km
odległość: 2,441 km
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Orłowice_(przystanek_kolejowy)&oldid=72976758”