Przejdź do zawartości

Kuskusiec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kuskusiec
Ailurops[a]
Wagler, 1830[1]
Ilustracja
Kuskusiec niedźwiedzi (A. ursinus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Podrząd

workolotokształtne

Rodzina

pałankowate

Podrodzina

kuskuśce

Rodzaj

kuskusiec

Typ nomenklatoryczny

Phalangista ursina Temminck, 1824

Synonimy
Gatunki

3 gatunki – zobacz opis w tekście

Kuskusiec[6] (Ailurops) – rodzaj ssaków z podrodziny kuskuśców (Ailuropinae) w obrębie rodziny pałankowatych (Phalangeridae).

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na wyspach należących do Indonezji[7][8][9].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 45–57 cm, długość ogona 35,5–58 cm; masa ciała 5–8 kg[8][10].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1830 roku niemiecki przyrodnik Johann Georg Wagler w książce swojego autorstwa poświęconej historii naturalnej płazów, wraz z poprzedzającą klasyfikacją ssaków i ptaków[1]. Wagler wymienił kilka gatunków – Phalangista ursina Temminck, 1824, Phalangista cavifrons Temminck, 1824 (= Didelphis orientalis Pallas, 1766), Phalangista maculata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 i Phalangista chrysorrhos Temminck, 1824: (= Phalangista maculata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803) – z których gatunkiem typowym jest Phalangista ursina Temminck, 1824 (kuskusiec niedźwiedzi).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ceonix (Ceonyx): gr. κεω keō ‘podzielić, rozszczepić’; ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur’[11]. Gatunek typowy: Temminck wymienił kilka gatunków – Phalangista ursina Temminck, 1824, Phalangista cavifrons Temminck, 1824 (= Didelphis orientalis Pallas, 1766), Phalangista maculata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 i Phalangista chrysorrhos Temminck, 1824:12 (= Phalangista maculata É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803) – z których gatunkiem typowym jest Phalangista ursina Temminck, 1824 (kuskusiec niedźwiedzi).
  • Ailurops (Aelurops): gr. αιλουρος ailouros ‘kot’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘twarz, oblicze’[12].
  • Eucuscus: gr. ευ eu ‘ładny, piękny, dobry, typowy’; rodzaj Cuscus Illiger, 1811 (pałanka)[13]. Gatunek typowy: Gray wymienił dwa gatunki – Phalangista ursina Temminck, 1824 i Cuscus brevicaudatus J.E. Gray, 1858 (= Phalangista (Pseudocheirus) nudicaudata Gould, 1850) – z których gatunkiem typowym jest Phalangista ursina Temminck, 1824.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[14][7]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[6] Podgatunki[8][7][10] Rozmieszczenie geograficzne[8][7][10] Podstawowe wymiary[8][10][d] Status
IUCN[15]
Ailurops ursinus (Temminck, 1824) kuskusiec niedźwiedzi 3 podgatunki Celebes i sąsiednie wyspy (Lembeh, Muna, Buton, Peleng, Wyspy Togian, prawdopodobnie Banggai); zakres wysokości: 0–1000 m n.p.m. DC: 47–57 cm
DO: 52–58 cm
MC: 5–8 kg
 VU 
Ailurops melanotis (O. Thomas, 1898) kuskusiec reliktowy gatunek monotypowy Sangihe i Talaud DC: około 45 cm
DO: około 33 cm
MC: brak danych
 CR 
Ailurops furvus (G.S. Miller & Hollister, 1922) gatunek monotypowy góry w środkowym i południowo-zachodnim Celebesie; zakres wysokości: 800–2000 m n.p.m. DC: 59–65 cm
DO: 56–62 cm
MC: około 10 kg
 NE 

Kategorie IUCN:  VU gatunek narażony,  CR gatunek krytycznie zagrożony;  NE gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

  1. Nowa nazwa dla Ceonix Temminck, 1827.
  2. Nieuzasadniona poprawka Ceonix Temminck, 1827.
  3. Nieuzasadniona poprawka Ailurops Wagler, 1830.
  4. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b J.J. Wagler: Natürliches System der Amphibien mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel: ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München: J. G. Cotta'schen Buchhandlung, 1830, s. 26. (niem.).
  2. C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: 1824, s. 10. (fr.).
  3. Mammalia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 6. (łac.).
  4. J.E. Gray. Additional observations on the genus Cuscus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 29, s. 316, 1816. (ang.). 
  5. R. Lydekker. Note on the nomenclature of three genera of fossil Mammalia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 1 (5), s. 384, 1888. (ang.). 
  6. a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 78. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  8. a b c d e K. Helgen & S. Jackson: Family Phalangeridae (Cuscuses, Brush-tailed Possums and Scaly-tailed Possum). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 485. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  9. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ailurops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
  10. a b c d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 54. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  11. Palmer 1904 ↓, s. 168.
  12. Palmer 1904 ↓, s. 86.
  13. Palmer 1904 ↓, s. 274.
  14. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-02]. (ang.).
  15. Taxonomy: Ailurops – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-10]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]