Lauri Törni

Lauri Törni
Lasse
	; Lauri Törni w latach 60. XX wieku
	kapitan (US Army)
Data i miejsce urodzenia	28 maja 1919 ; Viipuri
Data i miejsce śmierci	18 października 1965 ; Prowincja Quảng Nam
	Przebieg służby
Lata służby	1938–1965
Siły zbrojne	Siły Obrony Finlandii; Waffen-SS; US Army
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa wojna zimowa; wojna kontynuacyjna; wojna wietnamska †
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Törni (w środku, trzyma pistolet maszynowy Suomi) na froncie ze swoimi żołnierzami podczas wojny kontynuacyjnej, 1943 lub 1944 rok

Lauri Allan Törni, później znany jako Larry Thorne (ur. 28 maja 1919 w Viipuri, zm. 18 października 1965 w Prowincji Quảng Nam) – fińsko–amerykański żołnierz, który walczył po stronie Finlandii i Niemiec podczas II wojny światowej, a po stronie Stanów Zjednoczonych w wojnie wietnamskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w fińskim mieście Viipuri (obecnie rosyjski Wyborg). Jego rodzicami byli Jalmari (Ilmari) Törni i jego żona Rosa (z domu Kosonen). Miał dwie siostry: Salme Kyllikki (ur. 1920) i Kaija Iris (ur. 1922)^[1].

Służbę wojskową rozpoczął w 1938 roku, wstępując do 4 Samodzielnego Batalionu Jägrów w Kiviniemi. Walczył z agresją radziecką od pierwszych dni wojny zimowej. Podczas walk w rejonie jeziora Ładoga brał udział w zwalczaniu okrążonych oddziałów Armii Czerwonej. W czerwcu 1941 roku udał się do Wiednia, gdzie przez siedem tygodni szkolił się na żołnierza Waffen-SS. Wrócił do Finlandii w lipcu tego roku^[1]. Był dowódcą oddziału fińskiego SS, który walczył w bitwie o Ilomantsi podczas wojny kontynuacyjnej. Oddział Törniego zadał Sowietom tak ciężkie straty, że ci wyznaczyli nagrodę za jego głowę w wysokości 3 000 000 marek fińskich^[2]. W oddziale Törniego służył przyszły prezydent Finlandii Mauno Koivisto^[3]. 9 lipca 1944 roku Törni został odznaczony Krzyżem Mannerheima.

Został zmuszony do opuszczenia armii fińskiej w listopadzie 1944 roku z powodu rozejmu kończącego wojnę pomiędzy Finlandią a Związkiem Radzieckim podpisanego 19 września 1944 roku^[4].

W marcu 1945 roku dołączył do niemieckich oddziałów walczących z Sowietami w okolicy Schwerina^[4]. Pod koniec wojny poddał się amerykańskim i brytyjskim wojskom. Wrócił do Finlandii w czerwcu 1945 roku po ucieczce z brytyjskiego obozu dla jeńców wojennych w Lubece^[4].

W obawie przed procesem w ojczyźnie za jego służbę w SS, w 1950 roku Törni wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie zmienił imię i nazwisko na Larry Thorne. Dołączył do Sił Specjalnych Armii Stanów Zjednoczonych w 1954 roku. Ukończył szkołę oficerską ze stopniem porucznika w 1957 roku. W latach 1958–1962 stacjonował w amerykańskiej bazie Bad Tölz w Niemczech Zachodnich^[4].

W listopadzie 1963 roku został wysłany do Wietnamu Południowego, gdzie brał udział w szkoleniu południowowietnamskich jednostek specjalnych. W czasie ataku oddziałów Wietkongu na obóz, w którym stacjonował, odznaczył się w walce i został ranny, zdobywając Srebrną Gwiazdę oraz Purpurowe Serce^[5].

18 października 1965 roku nadzorował operację za liniami wroga, mającą na celu namierzenie szlaków zaopatrzeniowych Wietkongu w prowincji Quảng Nam. Śmigłowiec, którym leciał, zaginął w trudnych warunkach pogodowych. Szczątki rozbitego helikoptera odnaleziono na zboczu wzgórza dopiero w 1999 roku^[6]. Wkrótce po uznaniu za zmarłego Thorne został pośmiertnie odznaczony Legią Zasługi oraz Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym^[5].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Finlandia[edytuj | edytuj kod]

Medal Wolności II klasy (26 lipca 1940)
Medal Wolności I klasy (24 sierpnia 1940)
Order Krzyża Wolności III klasy (9 października 1941)
Order Krzyża Wolności IV klasy (23 maja 1942)
Krzyż Mannerheima (9 lipca 1944)
Krzyż Pamięci 1 Dywizji
Brązowy Medal Sił Obronnych

III Rzesza[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Żelazny II klasy (11 grudnia 1943)

Stany Zjednoczone[edytuj | edytuj kod]

Stopnie wojskowe[edytuj | edytuj kod]

Maavoimat[edytuj | edytuj kod]

3 września 1938 – poborowy (rezerwy)
1 marca 1939 – kapral (rezerwy)
9 maja 1940 – młodszy porucznik (rezerwy)
5 marca 1942 – porucznik (rezerwy)
27 sierpnia 1944 – kapitan (rezerwy)

Waffen-SS[edytuj | edytuj kod]

18 maja 1941 – SS-Untersturmführer
15 kwietnia 1945 – Hauptsturmführer

United States Army[edytuj | edytuj kod]

28 stycznia 1954 – szeregowy
20 grudnia 1954 – szeregowy I klasy
28 kwietnia 1955 – kapral
17 października 1955 – sierżant
9 stycznia 1957 – I porucznik
30 października 1960 – kapitan
16 grudnia 1965 – major (pośmiertnie)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Cleverley, J. Michael (2008). Born a Soldier: The Times and Life of Larry Thorne. Booksurge. ISBN 978-1439214374
↑ Jowett, Philip; Snodgrass, Brent (2006). Finland at War 1939–1945. Oxford: Osprey. ISBN 978-1782001256
↑ Bennett, Richard M. (2003). Elite Forces. Random House. ISBN 978-0753508237
↑ ^a ^b ^c ^d Gill III, Henry A. (1998). Soldier Under Three Flags: The Exploits of Special Forces' Captain Larry A. Thorne. Ventura, CA: Pathfinder Publishing. ISBN 978-0934793650
↑ ^a ^b McDowell, Jeffrey B. (2002) Search for Larry A. Thorne: Missing in Action, Vietnam. Military Review OCLC 2558412
↑ Cleverley, J. Michael: Urodzony żołnierz. Czasy i życie Larry'ego Thorne'a. Poznań: Wydawnictwo Replika, 2014. ISBN 978-83-7674-285-4.

[:0-1] Cleverley, J. Michael (2008). Born a Soldier: The Times and Life of Larry Thorne. Booksurge. ISBN 978-1439214374

[2] Jowett, Philip; Snodgrass, Brent (2006). Finland at War 1939–1945. Oxford: Osprey. ISBN 978-1782001256

[3] Bennett, Richard M. (2003). Elite Forces. Random House. ISBN 978-0753508237

[:1-4] Gill III, Henry A. (1998). Soldier Under Three Flags: The Exploits of Special Forces' Captain Larry A. Thorne. Ventura, CA: Pathfinder Publishing. ISBN 978-0934793650

[:2-5] McDowell, Jeffrey B. (2002) Search for Larry A. Thorne: Missing in Action, Vietnam. Military Review OCLC 2558412

[6] Cleverley, J. Michael: Urodzony żołnierz. Czasy i życie Larry'ego Thorne'a. Poznań: Wydawnictwo Replika, 2014. ISBN 978-83-7674-285-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]