Wietnam Południowy
| |||||
| 1955−1976 | |||||
| |||||
| Hymn: 'Tiếng Gọi Công Dân (Odezwa do obywateli) | |||||
| |||||
| Język urzędowy | wietnamski | ||||
| Stolica | Sajgon | ||||
| Ustrój polityczny | republika | ||||
| Typ państwa | państwo unitarne | ||||
| Głowa państwa | prezydent Huỳnh Tấn Phát (ostatni) | ||||
| Zależne od |  Stany Zjednoczone
| ||||
| Szef rządu | premier Nguyễn Hữu Thọ (ostatni) | ||||
| Powierzchnia • całkowita |
173 809 km² | ||||
| Liczba ludności (1973) • całkowita • gęstość zaludnienia |
19 370 000 111,4 osób/km² | ||||
| waluta | đồng południowowietnamski (₫) | ||||
| Niepodległość • ogłoszona • uznana |
od Francji 14 czerwca 1955 | ||||
| Zjednoczenie Wietnamu | 2 lipca 1976 | ||||
| Strefa czasowa | UTC +7 | ||||
 | |||||
.svg)
Wietnam Południowy (oficjalnie Republika Wietnamu) − państwo wietnamskie istniejące w latach 1955−1976.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Proklamowane zostało 23 kwietnia 1949 w Kochinchinie, na podstawie porozumienia między utworzonym tam antykomunistycznym Centralnym Rządem Tymczasowym i francuskimi władzami kolonialnymi. Głową państwa został były cesarz Wietnamu, Bảo Đại.
Konflikt z rządem proklamowanej na północy Demokratycznej Republiki Wietnamu doprowadził do wybuchu I wojny indochińskiej. Faktyczny podział kraju został utrwalony przez postanowienia konferencji genewskiej w 1954. Wietnam został podzielony wzdłuż 17 równoleżnika. Porozumienie genewskie nakazywało przeprowadzenie w obu częściach Wietnamu wyborów, po których miało nastąpić zjednoczenie kraju. Władzę w kraju oficjalnie sprawował cesarz Bảo Đại, którego w 1955 roku odsunął od władzy jego premier Ngô Đình Diệm; Diệm stał się tym samym prezydentem z woli USA[1]. Ngô Đình Diệm wycofał się z pomysłu przeprowadzenia wyborów, co spowodowało powstanie pod koniec lat 50. lewicowej partyzantki Wietkong. Wietkong zyskał wsparcie rządu komunistycznego na północy. Ngô Đình Diệm nie radził sobie z postępującym rozkładem państwa, a ponadto wszedł w konflikt ze stanowiącymi większość mieszkańców kraju buddystami, czego źródłem był jego fanatyczny katolicyzm[2]. Represje wobec buddystów spowodowały utratę przez Ngô poparcia Stanów Zjednoczonych. W 1963 roku CIA zorganizowało pucz, w wyniku którego rząd Południa zastąpiono jeszcze bardziej uzależnionym od woli amerykańskiego rządu[3]. Utworzenie nowego rządu umożliwiło interwencję wojsk amerykańskich w Wietnamie Południowym. Wojska amerykańskie rozpoczęły akcje przeciwko lewicowym partyzantom, co wywołało II wojnę indochińską. Wojska amerykańskie i południowowietnamskie nie były w stanie konkurować z oddziałami Wietkongu[potrzebny przypis], który w 1969 roku powołał Tymczasowy Rząd Rewolucyjny Wyzwolenia Wietnamu Południowego. 30 kwietnia 1975 roku wojna zakończyła się zwycięstwem sił armii północnowietnamskiej i Wietkongu. Przejęcie władzy na południu przez Wietkong umożliwiło w 1976 roku utworzenie zjednoczonej Socjalistycznej Republiki Wietnamu[4].
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Wietnamczycy (ok. 80%), Chińczycy, Khmerzy, Tajowie.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Podział religijny w Wietnamie Południowym w 1963 r. (dane szac.) Wśród 14 mln mieszkańców następujące religie wyznawało:[5]:
- konfucjanizm: 4 mln wyznawców - 28,57%
- buddyzm: 3,5 mln wyznawców - 25%
- kaodaizm: 1,5 mln wyznawców - 10,71%
- katolicyzm: 1,5 mln wyznawców - 10,71%
- Hòa Hảo: 1 mln wyznawców - 7,14%
- animizm: 1 mln wyznawców - 7,14%
- protestantyzm: 0,5 mln wyznawców - 3,57%
- taoizm, islam i hinduizm: 1 mln wyznawców - 7,14%
Łącznie chrześcijanie stanowili ok. 14,28% populacji.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ S.Karnow, s.223.
- ↑ Zachary Abuza, Renovating politics in contemporary Vietnam, Lynne Rienner Publishers, Boulder 2001, s. 191.
- ↑ Ostatnie dni dyktatorów, red. Diane Ducret, Emmanuel Hecht, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 76-77
- ↑ Wietnam. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-08-06].
- ↑ Higgins, Vietnam Nightmare, s 47.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiesław Olszewski: Historia Wietnamu. Ossolineum, 1991. ISBN 83-04-03550-2.
- Stanley Karnow: Vietnam: a History. New York: Viking Press, 1983. ISBN 0-670-74604-5.