Le Conquérant (1934)

Le Conquérant (Q171)
	; Jednostka bliźniacza „Le Conquérant” – „Ajax”
Klasa	okręt podwodny
Typ	Redoutable
Projekt	M6
	Historia
Stocznia	Ateliers et Chantiers de la Loire, Nantes
Położenie stępki	16 sierpnia 1930
Wodowanie	26 czerwca 1934
	Marine nationale
Wejście do służby	7 września 1936
Zatopiony	13 listopada 1942
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność; • na powierzchni; • w zanurzeniu	; 1570 ton; 2084 t
Długość	92,3 m
Szerokość	8,2 m
Zanurzenie	4,7 m
Zanurzenie testowe	80 m
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
	Napęd
	2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 7200 KM; 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM; 2 śruby
Prędkość; • na powierzchni; • w zanurzeniu	; 19 węzłów; 10 w.
Zasięg	powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w.; zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.
	Uzbrojenie
	1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped
Wyrzutnie torpedowe	7 × 550 mm; 2 × 550/400 mm
Załoga	61

Le Conquérant (Q171) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 31 jednostek typu Redoutable. Okręt został zwodowany 26 czerwca 1934 roku w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes, a do służby w Marine nationale wszedł we wrześniu 1936 roku. Podczas wojny jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, Atlantyku i Oceanie Indyjskim, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. 13 listopada 1942 roku okręt został zatopiony u wybrzeży Maroka przez amerykańskie samoloty.

Projekt i budowa

„Le Conquérant” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z lat 1928/1929^[1]^[2]. Projekt (o sygnaturze M6^[3]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin^[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość^[1]^[4]. Okręty typu Redoutable miały duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji^[4]. Konstruktorem okrętów był inż. Jean-Jacques Roquebert^[4]. „Le Conquérant” należał do 2. serii jednostek, które otrzymały silniki Diesla o większej mocy, dzięki czemu osiągały one na powierzchni prędkość 19 węzłów^[3]^[5].

„Le Conquérant” zbudowany został w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes^[3]^[5]^[a]. Stępkę okrętu położono 16 sierpnia 1930 roku^[6], a zwodowany został 26 czerwca 1934 roku^[5]^[7].

Dane taktyczno–techniczne

„Le Conquérant” był dużym, oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej^[1]^[4]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra^[5]^[8]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony^[5]^[7]^[b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer(inne języki) o łącznej mocy 7200 KM^[5]^[9]^[c]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM^[4]^[5]^[d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 19 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu^[3]^[5]^[e]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu^[1]^[2]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego^[3]^[5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund^[1]^[4]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób^[3]^[10].

Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy^[3]^[4]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm^[3]^[4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kalibru 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76^[3]^[4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony^[3].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy^[2]^[5]^[f].

Służba

„Le Conquérant” został przyjęty do służby w Marine nationale 7 września 1936 roku^[6]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q171^[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 1. dywizjonu 3. eskadry 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z siostrzanymi jednostkami „Le Héros”, „Le Glorieux” i „Le Tonnant”)^[11]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. H.M.P. Bazin^[11]. Na początku listopada 1939 roku „Le Conquérant”, „Achéron” i „Le Héros” opuściły Tulon i w eskorcie niszczyciela „Cassard” udały się do Casablanki, docierając do miejsca przeznaczenia 7 listopada^[12]. 1 grudnia 1939 roku dowództwo jednostki objął kpt. mar. P.G.L. Le Gall^[11]. 21 kwietnia 1940 roku okręt eskortowany przez niszczyciel „Tornade” wyszedł z Casablanki, docierając do Oranu dwa dni później^[13].

W czerwcu 1940 roku okręt znajdował się w Tulonie w składzie 1. dywizjonu okrętów podwodnych, a jego dowódcą był nadal kpt. mar. P.G.L. Le Gall (jednostka przechodziła remont)^[14]. 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, po zakończonym remoncie „Le Conquérant” znajdował się w Hyères^[14]^[15]. W listopadzie 1940 roku „Le Conquérant” znajdował się w Tulonie w składzie 1. grupy okrętów podwodnych (wraz z „Le Héros”, „Le Glorieux” i „Le Tonnant”), gdzie został rozbrojony^[16].

W listopadzie 1942 roku, kiedy doszło do lądowania aliantów w Afryce Północnej, „Le Conquérant” przechodził remont w Casablance^[17]. 8 listopada niesprawny okręt (bez peryskopu i uzbrojenia) opuścił port, chcąc przedrzeć się do Dakaru^[17]. 13 listopada jednostka została jednak dostrzeżona i zaatakowana przez dwie amerykańskie Cataliny z dywizjonu VP-92. „Le Conquérant” został zatopiony nieopodal Villa Cisneros na pozycji 24°22′N 15°47′W/24,366667 -15,783333, a na jego pokładzie śmierć poniósł dowódca – kmdr ppor. Jean Eugene Leon Lefevre^[6]^[17].

Uwagi

↑ Helgason 2019 ↓ podaje, że okręt zbudowano w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Saint-Nazaire.
↑ Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje wyporność 1644/2080 ton, zaś Lipiński 1999 ↓, s. 539 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 – 1384/2080 ton.
↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 187 podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla, zaś według Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM.
↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
↑ Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów, zaś według Lipiński 1999 ↓, s. 539 okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła.
↑ Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 podają, że załoga okrętu liczyła 67 osób.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
↑ ^a ^b ^c Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Gogin 2015 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Fontenoy 2007 ↓, s. 187.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 273.
↑ ^a ^b ^c Helgason 2019 ↓.
↑ ^a ^b Fontenoy 2007 ↓, s. 186.
↑ Lipiński 1999 ↓, s. 539.
↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75.
↑ Parkes 1934 ↓, s. 199.
↑ ^a ^b ^c Kindell 1939a ↓.
↑ Kindell 1939b ↓.
↑ Kindell 1940a ↓.
↑ ^a ^b Kindell 1940b ↓.
↑ Kindell 1940c ↓.
↑ Kindell 1940d ↓.
↑ ^a ^b ^c Perepeczko 2014 ↓, s. 374.

Bibliografia

Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
Ivan Gogin: REDOUTABLE submarines (1931-1939). Navypedia. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Guðmundur Helgason: FR Le Conquérant. Allied Warships. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1939 (Part 2 of 2) Wednesday 15th - Thursday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Don Kindell: NAVAL EVENTS, APRIL 1940 (Part 4 of 4) Monday 22nd – Tuesday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 4 of 4) Saturday 22nd - Sunday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-08]. (ang.).
Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789-1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.

[6] Helgason 2019 ↓ podaje, że okręt zbudowano w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Saint-Nazaire.

[10] Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje wyporność 1644/2080 ton, zaś Lipiński 1999 ↓, s. 539 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 – 1384/2080 ton.

[12] Fontenoy 2007 ↓, s. 187 podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla, zaś według Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM.

[13] Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.

[14] Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów, zaś według Lipiński 1999 ↓, s. 539 okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła.

[16] Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 podają, że załoga okrętu liczyła 67 osób.

[CITEREFGardinerChesneau1980274-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.

[CITEREFLabayle-Couhat197176-2] Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76.

[CITEREFGogin2015-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Gogin 2015 ↓.

[CITEREFFontenoy2007187-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Fontenoy 2007 ↓, s. 187.

[CITEREFGardinerChesneau1980273-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 273.

[CITEREFHelgason2019-7] Helgason 2019 ↓.

[CITEREFFontenoy2007186-8] Fontenoy 2007 ↓, s. 186.

[CITEREFLipiński1999539-9] Lipiński 1999 ↓, s. 539.

[CITEREFLabayle-Couhat197175-11] Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75.

[CITEREFParkes1934199-15] Parkes 1934 ↓, s. 199.

[CITEREFKindell1939a-17] Kindell 1939a ↓.

[CITEREFKindell1939b-18] Kindell 1939b ↓.

[CITEREFKindell1940a-19] Kindell 1940a ↓.

[CITEREFKindell1940b-20] Kindell 1940b ↓.

[CITEREFKindell1940c-21] Kindell 1940c ↓.

[CITEREFKindell1940d-22] Kindell 1940d ↓.

[CITEREFPerepeczko2014374-23] Perepeczko 2014 ↓, s. 374.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]

[c]

[d]

[e]

[10]

[f]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Seria 1	„Redoutable” „Vengeur” „Pascal” „Pasteur” „Henri Poincaré” „Poncelet” „Archimède” „Fresnel” „Monge” „Achille” „Ajax” „Actéon” „Achéron” „Argo” „Prométhée” „Persée” „Protée” „Pégase” „Phénix”
Seria 2	„L’Espoir” „Le Glorieux” „Le Centaure” „Le Héros” „Le Conquérant” „Le Tonnant”
Seria 3	„Agosta” „Bévéziers” „Ouessant” „Sidi Ferruch” „Sfax” „Casabianca”