Leki przeciwpsychotyczne długodziałające
Leki przeciwpsychotyczne długodziałające, neuroleptyki długodziałające (ang. long-acting injectable (LAI) antipsychotics) – postacie neuroleptyków podawane w iniekcjach domięśniowych w celu uzyskania długotrwałego efektu klinicznego. Neuroleptyki długodziałające posiadają częściowo wspólną, a częściowo odrębną – w porównaniu do postaci doustnych – charakterystykę skuteczności, tolerancji i wskazań klinicznych.
Podział neuroleptyków długodziałających[edytuj | edytuj kod]
Neuroleptyki I i II generacji[edytuj | edytuj kod]
Neuroleptyki I generacji:
- haloperidol
- flufenazyna
- zuklopentiksol
- zuklopentiksol acuphase (semi-depot)
- flupentiksol
Neuroleptyki II generacji:
Mechanizm przedłużonego działania[edytuj | edytuj kod]
- lek połączony z kwasem tłuszczowym (depot) – należy tu większość neuroleptyków długodziałających
- lek w osłonie polimerowej – np. risperidon długodziałający
Zarejestrowane wskazania[edytuj | edytuj kod]
- wskazania analogiczne do macierzystych postaci doustnych
- wskazania własne, np. risperidon stosowany w zaburzeniach dwubiegunowych z szybką zmianą faz
Częstość podawania[edytuj | edytuj kod]
- co 2 tygodnie – risperidon, olanzapina
- co 4 tygodnie – olanzapina, paliperidon, aripiprazol
Tolerancja[edytuj | edytuj kod]
Nowe, atypowe neuroleptyki długodziałające z reguły posiadają wyższą tolerancję stosowania w porównaniu do postaci doustnych. Zwykle też wywołują mniejsze objawy w miejscu iniekcji niż postacie klasyczne. Risperidon, który jest rozpuszczalny w wodzie, a nie w tłuszczu, wywołuje minimalne objawy miejscowe.
Wskazania kliniczne[edytuj | edytuj kod]
Schizofrenia, psychozy[edytuj | edytuj kod]
- pacjenci z niepełną poprawą
- pacjenci z częstymi nawrotami
- pacjenci nie w pełni współpracujący
- pacjenci źle tolerujący formy doustne
- pacjenci preferujący formę długodziałającą neuroleptyku
Inne zaburzenia[edytuj | edytuj kod]
- risperidon – zaburzenie dwubiegunowe z szybką zmianą faz
- paliperidon – zaburzenie schizoafektywne
Historia[edytuj | edytuj kod]
Neuroleptyki długodziałające klasyczne wprowadzono do terapii w latach 60. XX wieku (pierwsze: haloperidol i flufenazyna). Pierwszym neuroleptykiem atypowym w formie długodziałającej był risperidon (2002).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- JM. Davis, L. Matalon, M.D. Watanabe, L. Blake i inni. Depot antipsychotic drugs. Place in therapy. „Drugs”. 47 (5), s. 741-773, 1994. PMID: 7520856.
- M.X. Patel, M. Taylor, A.S. David. Antipsychotic long-acting injections: mind the gap. „Br J Psychiatry Suppl”. 52, s. S1-4, 2009. DOI: 10.1192/bjp.195.52.s1. PMID: 19880911.
