Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Islandii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Islandii – lista miejsc w Islandii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowaną przez Islandię 19 grudnia 1995 roku[2].
Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajdują się 3 obiekty: jedno dziedzictwo kulturowe i dwa o charakterze przyrodniczym[2].
Na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Islandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 6 obiektów (stan na 2023 rok)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia islandzkie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1152 | Park Narodowy Þingvellir Þingvellir National Park |
|
Suðurland 64°15′13,7″N 21°02′14,1″W/64,253806 -21,037250 |
K (iii)(vi) | 2004 | Park narodowy obejmujący ochroną miejsce, gdzie w 930 roku zebrał się po raz pierwszy Althing – parlament gromadzący reprezentantów z całej Islandii. Althing zbierał się w tym miejscu do 1789 roku, ustanawiając prawa i rozstrzygając spory podczas obrad trwających dwa tygodnie. Na terenie parku znajdują się pozostałości Althingu – pozostałości kabin do głosowania z torfu i kamienia[5]. |
| 1267 | Surtsey Surtsey |
|
Suðurland 63°18′11″N 20°36′08″W/63,303056 -20,602222 |
P (ix) | 2008 | Wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii powstała w wyniku podmorskich erupcji wulkanicznych w latach 1963–1967. Przedmiot badań naukowych skupiających się na procesach kolonizacji nowego lądu przez rośliny i zwierzęta. Zaobserwowano tu moment dotarcia na wyspę pierwszych nasion przyniesionych przez prądy morskie, pojawienie się bakterii, grzybów i pleśni, oraz pierwszych roślin naczyniowych (1965), których w roku 2004 było 60 gatunków[6]. |
| 1604 | Park Narodowy Vatnajökull Vatnajökull National Park - Dynamic Nature of Fire and Ice |
|
Suðurland Austurland Norðurland eystra 64°02′00″N 17°00′00″W/64,033333 -17,000000 |
P (viii) | 2019 | Park narodowy utworzony w 2008 roku, wchłonął Park Narodowy Skaftafell i Park Narodowy Jökulsárgljúfur. Zajmuje powierzchnię 12 000 km². Na terenie parku znajduje się lodowiec Vatnajökull – jeden z największych lodowców Europy[7]. |
Obiekty na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela przedstawia obiekty na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Wpisy transgraniczne
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 5585 | Rezerwat Przyrody Breiðafjörður Breiðafjörður Nature Reserve |
|
Vestfirðir 65°15′00″N 23°15′00″W/65,250000 -23,250000 |
K, P (ii)(v)(x) | 2011 | Płytka zatoka w zachodniej części Islandii, z niewielkimi fiordami i zatoczkami oraz terenem strefy pływów z ok. 3 tys. wysp, wysepek i szkierów. Obszar charakteryzuje się bogatą różnorodnością – występuje tu 230 gatunków roślin naczyniowych i 50 gatunków ptaków. Jest głównym siedliskiem w Islandii bielika, foki pospolitej i szarytki morskiej[8]. |
| 5586 | Mývatn i Laxá Mývatn and Laxá |
|
Norðurland eystra 65°35′00″N 17°00′00″W/65,583333 -17,000000 |
P (viii)(ix)(x) | 2011 | Obszar Mývatn jest unikalny pod względem geologicznym i biologicznym. Opady zatrzymywane są przez skały wulkaniczne, tworząc podziemnie strumienie, które wypływają na powierzchnię zasilając system rzek i jezior, m.in. system Mývatn i Laxá, ukształtowany przez działalność wulkaniczną. Występuje tu jedna z najliczniejszych na świecie populacji ptaków wodnych. Zanotowano tu występowanie 115 gatunków, w tym 28 gatunków kaczek[9]. |
| 5587 |
Pomniki i miejsca związane z wikingami – Park Narodowy Þingvellir Viking Monuments and Sites / Þingvellir National Park |
|
Suðurland 64°15′13,7″N 21°02′14,1″W/64,253806 -21,037250 |
K (iii) | 2011 | Dziewięć obiektów będących reprezentantami kultury wikingów. Są one rozmieszczone od Morza Bałtyckiego aż po północny Atlantyk. Wpis transgraniczny z Danią, Niemcami i Norwegią[10]. |
| 5588 | Park Narodowy Þingvellir Þingvellir National Park |
|
Suðurland 64°15′13,7″N 21°02′14,1″W/64,253806 -21,037250 |
P (vii)(viii)(ix)(x) | 2011 | Park narodowy położony na północnym brzegu jeziora Þingvallavatn. Obszar ten został ukształtowany wyniku dryfu kontynentów. W 2004 roku zwiększono obszar parku oraz zmieniono rodzaj ochrony[11]. |
| 5589 | Domy torfowe na Islandii The Turf House Tradition |
|
Árnessýsla 63°52′58″N 20°54′58″W/63,882667 -20,916133 Reykjavík 64°07′06″N 21°49′11″W/64,118417 -21,819650 Norður Múlasýsla 65°35′06″N 15°09′31″W/65,585017 -15,158733 Suður-Múlasýsla 65°27′02″N 14°26′04″W/65,450667 -14,434550 Skagafjarðarsýsla 65°36′40″N 19°30′17″W/65,611250 -19,504750 65°23′26″N 19°07′31″W/65,390533 -19,125183 65°32′19″N 19°28′14″W/65,538733 -19,470433 Suður Þingeyjasýsla 65°49′15″N 17°21′03″W/65,820867 -17,350950 65°32′26″N 17°59′48″W/65,540650 -17,996700 65°53′38″N 18°04′21″W/65,893983 -18,072400 65°43′55″N 17°14′45″W/65,731867 -17,245850 Rangárvallasýsla 63°49′18″N 20°04′26″W/63,821667 -20,073889 Vestur Skaftafellssýsla 63°57′37″N 17°04′40″W/63,960233 -17,077750 Austur Skaftafellssýsla 63°54′25″N 16°42′24″W/63,907000 -16,706750 |
K (iii)(iv) | 2011 | Wpis na listę informacyjną obejmuje 14 osad, których domy wybudowane są z torfu. Pochodzą one z IX wieku. Taki sposób budownictwa miał pomóc osadnikom zmagającym się z niedostatkiem drewna[12]. |
| 5817 | System wulkaniczny Torfajökull i Rezerwat Przyrody Fjallbak Torfajökull Volcanic System / Fjallabak Nature Reserve |
|
Suðurland 63°56′00″N 19°03′00″W/63,933333 -19,050000 |
P (vii)(viii) | 2013 | System wulkaniczny Torfajökull o ogromnej aktywności geotermalnej tworzy unikalne środowisko dla flory i fauny. Część obszaru Torfajökull objęta jest ochroną – znajduje się tu Rezerwat Przyrody Fjallback[13]. |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO World Heritage Centre, Iceland - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Islandia [online], www.unesco.pl [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World Heritage Centre, The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Þingvellir National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Surtsey [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Vatnajökull National Park - Dynamic Nature of Fire and Ice [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Breiðafjörður Nature Reserve [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Mývatn and Laxá [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Viking Monuments and Sites / Þingvellir National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Þingvellir National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, The Turf House Tradition [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Torfajökull Volcanic System / Fjallabak Nature Reserve [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-03] (ang.).