Lista niemieckich sztandarów na Paradzie Zwycięstwa w Moskwie (1945)
.jpg)
Lista niemieckich sztandarów na Paradzie Zwycięstwa w Moskwie – niemieckie sztandary i chorągwie wojskowe zdobyte przez żołnierzy radzieckich podczas II wojny światowej, które przy akompaniamencie werbli rzucono na ziemię na placu Czerwonym przed schodami prowadzącymi do Mauzoleum Lenina w czasie Parady Zwycięstwa w Moskwie, która odbyła się 24 czerwca 1945 roku, w celu podkreślenia klęski nazistowskich Niemiec.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na Paradzie Zwycięstwa, upamiętniającej klęskę nazistowskich Niemiec, wykorzystano łącznie 200 niemieckich sztandarów (niem. standarten) i chorągwi (niem. fahnen), w większości należących do Wehrmachtu. Sztandary były prostokątne i miały kształt jaskółczych ogonów, natomiast chorągwie były większe i kwadratowe. Niesione przez żołnierzy NKWD, zostały przy akompaniamencie werbli rzucone przed schody mauzoleum Lenina na placu Czerwonym. Większość sztandarów powstała w 1935 roku[1]. Były też drzewce chorągwi 1 Dywizji Pancernej SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” (LSSAH); chorągiew dywizji została zdobyta osobno i nie została wykorzystana na paradzie[2]. Drzewce niesione były w widocznym miejscu – po prawej stronie przedniego szeregu pierwszej kolumny żołnierzy[3]. Zostały one błędnie nazwane osobistym sztandarem Adolfa Hitlera[4].
Weksylia zostały wybrane z puli około 900 sztandarów i chorągwi przesłanych do Moskwy z Berlina i Drezna[2]. Część z nich została zdobyta przez Smiersz w maju 1945 roku, część została zabrana z niemieckich muzeów[4] (w 1944 roku Adolf Hitler nakazał przeniesienie do muzeów wszystkich sztandarów wojskowych, być może po to, aby zapobiec ich zdobyciu w walce[5]). Drzewce chorągwi 1 Dywizji Pancernej SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” zostały zdobyte w czasie operacji berlińskiej[6].
Po paradzie wykonano kolorowe fotografie, przedstawiające rzucane na ziemię sztandary różnych organizacji nazistowskich i innych niemieckich organizacji kombatanckich. Ujęcia zostały dodane do oficjalnego filmu przedstawiającego to wydarzenie. Pomysł zaprezentowania niemieckich sztandarów na paradzie i rzucenia ich na ziemię został zasugerowany przez radzieckiego przywódcę Józefa Stalina w maju 1945 roku[4]. Okazywanie lekceważenia wynikało ze starego zwyczaju „pogardy nie dla wroga, ale dla jego barw wojskowych” w oddziałach rosyjskiego feldmarszałka Aleksandra Suworowa[4].
Poniższa lista opiera się na wykazie weksyliów, zatwierdzonym 21 czerwca 1945 roku przez pułkownika (późniejszego marszałka artylerii) Gieorgija Pieredielskiego. Jest on podzielony na sztandary i chorągwie batalionów, Abteilung oraz pułków[7] (chociaż w czasie wojny Sowieci zdobyli sztandary większych niemieckich jednostek wojskowych, takich jak XLVII Korpus Pancerny[8]). Lista Pieredielskiego obejmuje również sztandary Armii Cesarstwa Niemieckiego i flagi nazistowskiej policji. Drzewce 1 Dywizji Pancernej SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” zostały zatwierdzone niezależnie od listy[2]. Większość sztandarów znajduje się obecnie w Centralnym Muzeum Sił Zbrojnych w Moskwie, a niektóre w muzeach innych krajów, między innymi w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[9].
Sztandary i chorągwie batalionów[edytuj | edytuj kod]
| Sztandar / Chorągiew | Jednostka wojskowa | Rodzaj wojsk |
|---|---|---|
 |
1 Batalion 1 Pułku Piechoty | Piechota |
 |
1 Batalion 1 Brygady Pancernej | Pancerne |
|
1 Batalion 2 Pułku Pancernego | Pancerne |
|
1 Batalion 3 Pułku Piechoty | Piechota |
 |
1 Batalion 6 Pułku Strzelców Kawalerii | Kawaleria |
|
1 Batalion 7 Pułku Strzelców Kawalerii | Kawaleria |
|
1 Batalion 7 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 10 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 13 Pułku Piechoty | Piechota |
| 1 Batalion 14 nieznanej jednostki wojskowej | ||
|
1 Batalion 15 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 15 Pułku Pancernego | Pancerne |
| 1 Batalion 21 Pułku Rozpoznawczego | Rozpoznanie | |
|
1 Batalion 22 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 23 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 24 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 27 Pułku Pancernego | Pancerne |
|
1 Batalion 28 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 30 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 31 Pułku Pancernego | Pancerne |
|
1 Batalion 36 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 38 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 43 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 45 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 49 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 51 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 57 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 59 Pułku Piechoty | Piechota |
 |
1 Batalion 68 Pułku Inżynieryjnego | Pionierzy |
|
1 Batalion 71 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 81 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 83 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 84 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 88 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 106 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion 116 Pułku Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion Rowerowy Piechoty | Piechota |
|
1 Batalion Inżynieryjny | Pionierzy |
 |
1 Batalion Łączności | Łączność |
|
1 Batalion Strzelców 2 Pułku Piechoty | Piechota |
| 1 Jednostka Policji | Policja | |
 |
1 Zmotoryzowany Batalion Strzelców | Piechota zmotoryzowana |
 |
1 Batalion Transportowy | Logistyka |
|
2 Batalion 1 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 1 Pułku Pancernego | Pancerne |
|
2 Batalion 2 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 2 Pułku Pancernego | Pancerne |
|
2 Batalion 3 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 6 Pułku Strzelców Kawalerii | Kawaleria |
|
2 Batalion 7 Pułku Strzelców Kawalerii | Kawaleria |
|
2 Batalion 7 Pułku Piechoty | Piechota |
| 2 Batalion 7 Pułku Rezerwowego | ||
|
2 Batalion 13 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 14 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 15 Pułku Inżynieryjnego | Saperzy |
|
2 Batalion 15 Pułku Piechoty | Piechota |
| 2 Batalion 15 Pułku Rozpoznawczego | Rozpoznanie | |
|
2 Batalion 22 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 23 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 24 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 28 Pułku Piechoty | Piechota |
| 2 Batalion 28 Pułku Piechoty | Piechota | |
|
2 Batalion 30 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 36 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 38 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 43 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 44 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 45 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 49 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 51 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 57 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 59 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 68 Pułku Inżynieryjnego | Saperzy |
|
2 Batalion 71 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 81 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 83 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 84 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 88 Pułku Piechoty | Piechota |
|
2 Batalion 116 Pułku Piechoty | Piechota |
| 2 Batalion 116 Pułku Rezerwowego | ||
|
2 Batalion nienumerowanego pułku piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 1 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 2 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 3 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 7 Pułku Piechoty | Piechota |
| 3 Batalion 11 Pułku Rezerwowego | ||
|
3 Batalion 22 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 23 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 24 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 28 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 30 Pułku Piechoty | Piechota |
| 3 Batalion 33 Pułku Grenadierów Pancernych | Piechota zmotoryzowana | |
|
3 Batalion 43 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 44 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 45 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 49 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 51 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 57 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 71 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 84 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 88 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 106 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion 116 Pułku Piechoty | Piechota |
|
3 Batalion Strzelców 15 Pułku Piechoty | Piechota |
|
4 Batalion 61 Pułku Piechoty | Piechota |
| 4 Jednostka Policji | Policja | |
|
8 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
8 Batalion Łączności | Łączność |
|
8 Batalion Transportowy | Logistyka |
| 9 Batalion Karabinów Maszynowych | ||
|
9 Batalion Pancerny | Pancerne |
| 9 Jednostka Policji | Policja | |
|
9 Batalion Transportowy | Logistyka |
|
11 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
11 Batalion Łączności | Łączność |
|
15 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
15 Batalion Łączności | Łączność |
| 15 Batalion Karabinów Maszynowych | ||
|
18 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
18 Batalion Łączności | Łączność |
|
21 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
21 Batalion Łączności | Łączność |
|
28 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
28 Batalion Łączności | Łączność |
|
29 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
29 Batalion Łączności | Łączność |
| 29 Jednostka Policji | Policja | |
| 31 Batalion Karabinów Maszynowych | ||
|
37 Batalion Łączności | Łączność |
| 38 Batalion Karabinów Maszynowych | ||
|
41 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
41 Batalion Łączności | Łączność |
|
48 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
|
48 Batalion Łączności | Łączność |
|
58 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
| 59 Batalion Karabinów Maszynowych | ||
|
67 Batalion Pancerny | Pancerne |
|
77 Pancerny Batalion Łączności | Łączność |
|
Nienumerowany batalion strzelców 15 Pułku Piechoty | Piechota |
Sztandary i chorągwie Abteilung[edytuj | edytuj kod]
| Sztandar / Chorągiew | Jednostka wojskowa | Rodzaj wojsk |
|---|---|---|
| 1 Abteilung Rozpoznania Artyleryjskiego | Artyleria | |
 |
1 Abteilung 8 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 9 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 15 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 28 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 44 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 45 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 54 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 57 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Abteilung 116 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
1 Batalion 13 Pułku Strzelców Zmotoryzowanych | Piechota zmotoryzowana |
|
2 Abteilung 8 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 9 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 18 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 21 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 28 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 37 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 44 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 47 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 64 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
2 Abteilung 78 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
3 Abteilung 1 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
3 Abteilung 8 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
3 Abteilung 9 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
3 Abteilung 21 Pułku Artylerii | Artyleria |
|
3 Abteilung 65 Pułku Artylerii | Artyleria |
| 3 Batalion Strzelców 15 Pułku Piechoty | Piechota | |
| 9 Abteilung Przeciwpancerny | Panzerjäger | |
| 11 Abteilung Przeciwpancerny | Panzerjäger | |
| 15 Abteilung Przeciwpancerny | Panzerjäger | |
| 18 Abteilung Rozpoznania Artyleryjskiego | Artyleria | |
| 21 Abteilung Przeciwpancerny | Panzerjäger | |
| 28 Abteilung Rozpoznania Artyleryjskiego | Artyleria | |
| 37 Abteilung Przeciwpancerny | Panzerjäger | |
|
41 Batalion Inżynieryjny | Saperzy |
| 42 Abteilung Przeciwpancerny | Panzerjäger |
Sztandary i chorągwie pułków[edytuj | edytuj kod]
| Sztandar / Chorągiew | Jednostka wojskowa | Rodzaj wojsk |
|---|---|---|
| 1 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 1 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 1 Pułk Kirasjerów | Kawaleria | |
| 1 Pułk Dragonów | Kawaleria | |
| 1 Pułk Ułanów Kawalerii | Kawaleria | |
| 2 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 2 Pułk Ułanów | Kawaleria | |
| 3 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
 |
III Grupa Zerstörergeschwader 26 „Horst Wessel” | Luftwaffe |
| 4 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 4 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| Sztandar z 1813 roku | 4 Pułk Huzarów | Kawaleria |
| Sztandar z 1888 roku | 4 Pułk Huzarów | Kawaleria |
| 4 Pułk Ułanów | Kawaleria | |
| 5 Pułk Kirasjerów | Kawaleria | |
| 6 Pułk Huzarów | Kawaleria | |
| 8 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 8 Pułk Ciężkich Dragonów | Kawaleria | |
| 8 Pułk Ułanów Kawalerii | Kawaleria | |
| 9 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 10 Pułk Dragonów | Kawaleria | |
| 10 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 10 Pułk Ułanów | Kawaleria | |
| 11 Pułk Kawalerii | Kawaleria | |
| 12 Pułk Kawalerii Lekkiej | Kawaleria | |
| 17 Pułk Artylerii | Artyleria |
Drzewce LSSAH[edytuj | edytuj kod]
| Chorągiew | Jednostka wojskowa | Rodzaj wojsk |
|---|---|---|
 |
1 Dywizja Pancerna SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” | Waffen-SS |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Исторический Парад Победы в Москве состоялся 24 июня 1945 года (ВИДЕО). SeverInform. [dostęp 2023-08-27]. (ros.).
- ↑ a b c Григорий Киселев: Неудобная правда о взятии рейхстага. Поиск, исследование, реконструкция. Litres, 2022, s. 641. ISBN 978-5-04-116219-1.
- ↑ Brian L. Davis: Flags of the Third Reich (2): Waffen-SS. Osprey Military, 1994, s. 16. ISBN 978-1-85532-431-2.
- ↑ a b c d Фашистские знамена у стен Кремля бросали, как старые веники. Komsomolskaja prawda. [dostęp 2023-08-27]. (ros.).
- ↑ Brian L. Davis: Flags of the Third Reich (1): Wehrmacht. Osprey Military, 1994, s. 17. ISBN 978-1-85532-446-6.
- ↑ В Берлинском сражении. Militera. [dostęp 2023-08-27]. (ros.).
- ↑ Список трофейных знамён, отобранных на парад, утверждённый полковником Передельским 21.06.1945 г. (документы Центрального архива Минобороны России). Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej. [dostęp 2023-08-27]. (ros.).
- ↑ Толочин в годы Великой Отечественной войны. Orsha-sity.info. [dostęp 2023-08-27]. (ros.).
- ↑ Sztandary Wehrmachtu w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. [dostęp 2023-08-27]. (pol.).