Listerioza

Listerioza

Listeriosis

ICD-10 A32.9

Listeria monocytogenes

Listerioza, listereloza (łac. Listeriosis) – bakteryjna choroba zakaźna, diagnozowana u ludzi i zwierząt.

Chorobę tę wywołują Gram-dodatnie pałeczki Listeria monocytogenes, które charakteryzują się szerokim rozpowszechnieniem w środowisku naturalnym, szybkim wzrostem i znaczną liczbą gatunków. Chorują: owce, świnie, bydło, konie, zające, króliki, kury, świnki morskie, szynszyle.

Znanych jest obecnie 13 odmian serologicznych gatunku Listeria monocytogenes patogennego dla człowieka. Inne gatunki bakterii rodzaju Listeria nie mają istotnego znaczenia w wywoływaniu choroby u ludzi.

Epidemiologia

Rezerwuarem bakterii są zwierzęta, dlatego chorobę określa się mianem zoonozy. Zakażenia u ludzi wywoływane są najczęściej przez żywność zawierającą bakterie L. monocytogenes (nabiał, surowe owoce i warzywa). W 2005 roku w Polsce zanotowano 22 zachorowania na listeriozę. Najczęściej chorują osoby z grupy ryzyka: kobiety w ciąży, noworodki, ludzie starsi i osoby z upośledzeniem odporności. Zakażenie Listeria monocytogenes należy do grupy zakażeń oportunistycznych.

Przebieg choroby

Okres wylęgania choroby wynosi od kilku dni do 3 miesięcy. Przebieg choroby może być ciężki i prowadzić do śmierci.

Objawy w okresie noworodkowym:

• zakażenie wczesne (objawy w 1 tygodniu życia):
  • posocznica
  • ropna ziarnica noworodków
  • ostra niewydolność oddechowa
• zakażenie późne (objawy po ukończeniu 2 tygodnia życia):
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Objawy w późniejszym okresie życia:

• objawy grypopodobne
• wymioty
• biegunka
• posocznica
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Zakażenie może być bezpośrednią przyczyną poronień u kobiet. Powoduje niepłodność, nieprawidłowy przebieg ciąży, powstawanie u noworodków wad rozwojowych.

Diagnostyka

Hodowla Listeria monocytogenes

Chorobę u ludzi rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych oraz badań diagnostycznych (np. posiew, PCR), które udowodnią obecność Listeria monocytogenes we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, wydzielinie z pochwy, stolcu czy smółce u noworodków, innym materiale tkankowym.

Leczenie

Jedyną metodą leczenia jest antybiotykoterapia. Stosuje się amoksycylinę z aminoglikozydem, kotrimoksazol, makrolidy.

Zapobieganie

Podstawą profilaktyki jest przestrzeganie zasad higieny. Osoby z obniżoną odpornością nie powinny spożywać produktów wytworzonych z surowego mleka.

Bibliografia

• Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 107–109. ISBN 83-200-2748-9.
• Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy. Gerd Herold (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. ISBN 83-200-3380-2.

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.