Liściokwiat garbnikowy

Liściokwiat garbnikowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	liściokwiatowate
Rodzaj	liściokwiat
Gatunek	liściokwiat garbnikowy
	Nazwa systematyczna
	Phyllanthus emblica L.; Sp. pl. 2:982. 1753
Synonimy
	Emblica officinalis Gaertn.; Mirobalanus embilica Burm.;
	Emblica officinalis Gaertn.; Mirobalanus embilica Burm.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Liściokwiat garbnikowy (Phyllanthus emblica) – gatunek drzewa z rodziny liściokwiatowatych (Phyllanthaceae). Występuje w południowo-wschodniej Azji od Pakistanu po wschodnie Chiny, na południe po Cejlon i Indonezję^[4]^[5].

Morfologia

Pokrój: Drzewo o wysokości do 10 m.
Liście: Równowąskie, o długości do 1,5 cm, gęsto ułożone na gałązkach w 2 rzędach^[6]. Liście pojedyncze, mimo że swoim wyglądem przypominają liście pierzasto złożone.
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe, niewielkie, wyrastające w kątach liści. Mają 6-działkowy kielich, nie posiadają korony. Kwiaty męskie mają 3-5 pręcików, kwiaty żeńskie jeden słupek.
Owoc: Żółtawego koloru trójdzielna torebka z silnie kwaśnym miąższem^[6].

Uprawiany jest w Indiach dla jadalnych owoców przypominających nieco agrest, stąd nazwa angielska Indian gooseberry.

Owoce amli wykazują działanie antywirusowe i antybakteryjne. Od wieków są wykorzystywane w indyjskiej medycynie tradycyjnej, ajurwedzie.
Szczególnie w południowych Indiach, owoce spożywa się w postaci przetworów.
Posiada również zastosowanie w kosmetyce^[7].

Teksty tantry hinduistycznej, wymieniają drzewo amalaka /dhatri/ jako jedno z pięciu, które tradycyjnie wymagane są w munda sadhana (miejscu wykonywania sadhany)^[8].
Tradycja wisznuizmu bengalskiego uważa to drzewo za siedzibę bogini Lakszmi^[9].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-26] (ang.).
↑ Phyllanthus emblica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Phyllanthus emblica L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-13].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-06].
↑ ^a ^b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Biochemia Urody-Twoje domowe laboratorium kosmetyczne [online], www.biochemiaurody.com [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-18] .
↑ Munda Sadhana. W: Paramahansa Pradźnanananda: Jnana Sankalini Tantra. Wyd. 1. Delhi: Motilal Banarasidass, 2006, s. 42. ISBN 978-81-208-3142-X. (ang.).
↑ Dalsze instrukcje: jama i nijama. W: Robert Czyżykowski: Droga do doskonałości w tradycji Ćaitanji. Wybrane aspekty praktyki religijnej w wisznuizmie bengalskim. Wyd. 1. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2004, s. 167, seria: Religiologica Juventa. ISBN 83-88508-63-6.