Maciej Strubicz
 Strubicz | |
| Data urodzenia |
ok. 1530 |
|---|---|
| Data śmierci |
ok. 1604 |
Maciej Strubicz, także Maciej Strobicz (ur. ok. 1530, zm. ok. 1604[1][2]) – polski szlachcic, kartograf i geograf.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Maciej Strubicz pochodził ze śląskiej rodziny Strubitzów. Jego przodkiem był Hans Strubicz (zm. 1568), którego epitafium zachowało się w kościele św. Jakuba w Nysie[3]. Strubicz był sekretarzem Zygmunta II Augusta[2]. W 1561 przełożył dla króla traktat wojskowy Albrechta Hohenzollerna Księgi o rycerskich rzeczach a sprawach wojennych. Przekład ten, wchodzący w skład biblioteki Zygmunta Augusta, zachował się jako luksusowy rękopis[4].
Za panowania Stefana Batorego, którego był sekretarzem[5], przygotował na potrzeby kampanii połockiej mapy terenów walk, obejmującą część Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wielkiego Księstwa Moskiewskiego oraz Inflanty. Około 1581 roku opracował mapę tych terenów opublikowaną w Kolonii przez Marcina Kromera w 1589 roku. Po przyłączeniu Inflant wykonał w 1582 roku nową wersję tej mapy[3]. Z 1581 roku pochodzi inna mapa opracowana prawdopodobnie przez Strubicza obejmująca tereny Rosji między Pskowem a Moskwą, opublikowana przez Gerarda Mercatora jako Russiae pars amplificata w jego Atlasie (1595)[6].
Strubicz jest także autorem opisu Inflant, wydanego w 1727 roku[2].
Był on też autorem generalnej mapy Polski, która nie zachowała się. Po wojnie opracował w latach 1585–1599 mapę Wielkiego Księstwa Litewskiego (tzw. Mapa radziwiłłowska) dla Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”, która została wydana w 1613 roku[3]. Jako kartograf pracował także dla Jana Zamoyskiego.
W 1583 roku Strubicz został nobilitowany w Warszawie, został wówczas adoptowany przez kasztelana radomskiego Gabriela Tarłę i starostę lubelskiego Jana z Tęczyna. Nadano mu wówczas herb własny Strubicz[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Strubicz Maciej, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-08-18].
- ↑ a b c Strubicz Maciej. [w:] WIEM [on-line]. Onet.WIEM. [dostęp 2013-08-18]. (pol.).
- ↑ a b c d Hanna Widacka: Herb Macieja Strubicza. Muzeum Pałac w Wilanowie. [dostęp 2013-08-18]. (pol.).
- ↑ Biblioteka Czartoryskich, Kraków, rękopis 1813 IV.
- ↑ Mirosław Korolko, Seminarium Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego. Humaniści w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta, Warszawa 1991, s. 235.
- ↑ Jakub Niedźwiedź, Mercator’s Lithuanian–Russian Borderlands: Russiae pars amplificata (1595) and Its Polish Sources, „Imago Mundi”, 71 (2), 2019, s. 151–172, DOI: 10.1080/03085694.2019.1607042, ISSN 0308-5694 [dostęp 2023-08-19] (ang.).