Magdalena Maria Epstein
| Maria Epstein | |
| Służebnica Boża, zakonnica | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
2 sierpnia 1875 |
| Data i miejsce śmierci |
6 września 1947 |
| Miejsce pochówku |
grobowiec oo. dominikanów na cmentarzu Rakowickim w Krakowie |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
4 września 1936 |
| Zawód, zajęcie | |
|---|---|
| Rodzice |
|
| Krewni i powinowaci |
|
Magdalena Maria Epstein (ur. 2 sierpnia 1875 w Pilicy, zm. 6 września 1947 w Krakowie) – pionierka szkolnictwa pielęgniarskiego w Polsce, pielęgniarka, tercjarka, zakonnica, dominikanka oraz Służebnica Boża Kościoła katolickiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Lata młodości[edytuj | edytuj kod]
Pochodziła z zamożnej polsko-żydowskiej rodziny, Leona Epsteina – właściciela miejscowości Pilica oraz Marii z domu Skarżyńskiej jako ich jedyne dziecko nazywane zdrobniale Nuną[1]. 22 sierpnia 1875 została ochrzczona w parafialnym kościele św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Pilicy jako Maria, Aniela, Wiktoria[2]. Ojciec jej po wczesnej śmierci swojej pierwszej żony Konstancji Janasz[1], z którą miał trzech synów ożenił się ponownie[3]. Rok po ślubie został dotknięty paraliżem i do końca życia poruszał się na wózku inwalidzkim[1]. Wkrótce rodzice jej w 1880 przenieśli się z rodzinnej Pilicy do Krakowa, gdzie zamieszkali w klasycystycznej kamienicy przy ulicy Sławkowskiej 32[2], późniejszym Pałacu Badenich. W młodości otrzymała staranne wykształcenie (znała m.in. kilka języków obcych, grała na fortepianie)[3][4].
Pielęgniarka[edytuj | edytuj kod]
Po śmierci rodziców poświęciła się bez reszty działalności opiekuńczej nad ludźmi potrzebującymi, ubogimi i chorymi[1]. Mając 20 lat zaczęła działać na polu pracy charytatywnej w Stowarzyszeniu Panien Ekonomek, Sekcji Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia Św. Wincentego à Paulo, która opiekowała się chorymi i ubogimi, udzielając im pomocy materialnej, prowadząc dla nich kuchnię i szyjąc odzież, zostając w 1905 jej prezeską[3]. Pięć lat później została członkinią Katolickiego Związku Polek w Krakowie. Organizowała czytelnie i tanie kuchnie dla robotników[3]. Przy pomocy Sióstr Miłosierdzia (szarytek), w ich pomieszczeniach klasztornych przy ulicy św. Filipa 15 wyremontowano najpierw istniejące już ambulatorium, w którym udzielano potrzebującym pierwszej pomocy lekarskiej, a następnie urządzono tam mały szpitalik[2].
5 listopada 1911 z jej inicjatywy i przy jej wsparciu materialnym utworzono pierwszą na ziemiach polskich szkołę pielęgniarską w Krakowie, w której została kierowniczką[2]. W czasie I wojny światowej wstąpiła do Czerwonego Krzyża, aby udzielać pomocy rannym, wyruszając na front w okolice Będzina i Olkusza[3]. Pracowała w izbie opatrunkowej, szpitalu legionowym w Rabce, szpitalu epidemicznym pod Tarnowem, organizowała ruchome kolumny sanitarne[3]. 17 września 1915 została odznaczona cesarskim dyplomem Czerwonego Krzyża 2 klasy i odznaczeniem wojennym[1].
W 1918 wznowiła działalność szkoły pielęgniarskiej, jednak na skutek problemów finansowych musiała ją w 1921 zamknąć[3]. Jako pielęgniarka uczestniczyła w powstaniach śląskich, za co otrzymała 15 września 1921 honorowy dyplom od Wojciecha Korfantego[1].
Nie mogąc pogodzić się z zamknięciem szkoły zainteresowała nią amerykańską Fundację Rockefellera, otrzymując w 1924 jej finansowe wsparcie, a od władz polskich zgodę na odnowienie i budowę szkoły oraz utworzyła Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Zawodowych przyjęte do Międzynarodowej Rady Pielęgniarek[3]. W grudniu 1925 dzięki jej staraniom została otwarta Uniwersytecka Szkoła Pielęgniarek i Higienistek w Krakowie przy ulicy Kopernika 25, w której została dyrektorką[1]. Szkole poświęciła wiele uwagi, troszcząc się o jej finansowanie i doskonalenie duchowe oraz zawodowe jej uczennic (założyła w niej m.in. kaplicę)[3]. Obecnie w budynku szkoły mieści się Wydział Nauk o Zdrowiu Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum[2].
W zakonie dominikanek[edytuj | edytuj kod]
1 stycznia 1931 złożyła rezygnację ze stanowiska dyrektorki szkoły uniwersyteckiej, aby w wieku 55 lat wstąpić do klauzurowego klasztoru Sióstr Dominikanek na Gródku w Krakowie przy ul. Mikołajskiej, będąc od 1919 tercjarką zakonu św. Dominika[3]. 24 marca 1931 w obecności swojego przyjaciela kard. Adama Stefana Sapiehy nałożyła habit zakonny obierając imię zakonne Magdalena[3]. W maju 1931 w artykule pt. „Po pracy społecznej w zacisze klasztorne” Ilustrowanego Kuryera Codziennego tak o niej m.in. napisano[2]:
Zawsze spokojna i zrównoważona, obdarzona niezmąconą pogodą humoru, wytwarzała wokół siebie stałą atmosferę zadowolenia i jakby dobrobytu moralnego, w którym wszyscy czuli się swojsko. Pełna niepospolitej energii i inteligencji miała jasny i trzeźwy pogląd na świat połączony z doskonałą znajomością ludzi, a przy tym rzadko spotykaną bezstronność. Żywe umiłowanie kultury i sztuki, chroniło ją od zasklepiania się w swojej specjalności. Głęboko religijna, daleka była od ciasnej dewocji i umiała z tolerancją odnosić się do cudzych przekonań. Posiadała w wysokim stopniu dar przyciągania do siebie ludzi.
Śluby wieczyste złożyła 4 września 1936[3]. Wkrótce zapadła na zdrowiu, przechodząc w 1937 operację usunięcia tłuszczaka na nodze, a następnie w 1942 doznała paraliżu lewej strony ciała[3]. Dwa lata później na skutek upadku złamała żebra[3]. W zakonie pełniła funkcję m.in. organistki i kronikarki klasztornej[3]. W swoim duchowym testamencie napisała[3]:
Nie mówić o swoich troskach i cierpieniach, u pana Boga szukać jedynie pociechy. Nigdy niczego się od ludzi nie spodziewać i nigdy na ich niewdzięczność się nie skarżyć. We wszystkim co miłe, a też w największych upokorzeniach powtarzać te słowa – Niech będzie wola Twoja.
Zmarła otoczona opieką sióstr po sześciu latach choroby 6 września 1947 w godzinach porannych w opinii świętości[5]. Spoczęła na cmentarzu Rakowickim w Krakowie we wspólnym neogotyckim, murowanym grobowcu oo. dominikanów (kwatera VIII, rząd południowy)[2][6].
Tablica przodków[edytuj | edytuj kod]
| Tablica rodowodowa[7] | ||||||||
| Prapradziadkowie | ? ? |
? ? |
Emanuel Majer Glücksberg (~1750–?) Tamerla N. (~1750–?) |
? ? |
 Jan Kanty Skarżyński h. Bończa(1738–10.04.1806)  Teresa Oborska h. Pierzchała(1746–7.11.1814) |
 Stanisław Rembieliński h. Lubicz(1730–05.1784) ? |
 Onufry Jan Konstanty Cielecki h. Zaremba(1784–10.01.1852)  Małgorzata Maria Glinka h. Trzaska(~1800–?) |
Tomasz Adam Jan Skarżyński h. Bończa (30.12.1772–29.03.1836) Franciszka Kozłowska h. Boleścic (1778–28.02.1858) |
| Pradziadkowie | Jakub Epstein (1771–16.08.1843) Henrieta Glickson (1780–18.03.1849) |
Natan Mikołaj Nataniel Glücksberg (1780–3.03.1831) Regina Gotschalk (1778–14.09.1852) |
Stanisław Skarżyński h. Bończa (3.05.1774–13.12.1820) Ewa Rembielińska h. Lubicz(1776–1834) |
Ignacy Cielecki h. Zaremba (1813–19.08.1884) Izabela Marianna Skarżyńska h. Bończa(22.04.1814–1870) | ||||
| Dziadkowie | Herman Epstein (1803–25.10.1867) Eleonora Glücksberg (1809–1892) |
Rajmund Feliks Skarżyński h. Bończa (3.08.1807–1850) Wiktoria Cielecka h. Zaremba(~1840–1881) | ||||||
| Rodzice | Leon Józef Epstein (2.07.1834–11.03.1903) Maria Skarżyńska h. Bończa(4.05.1844–20.01.1905) | |||||||
| Służebnica Boża s. Maria Aniela Epstein OP (2.08.1875–6.09.1947) | ||||||||
Proces beatyfikacji[edytuj | edytuj kod]
Przekonane o jej świątobliwości, po zgromadzeniu dokumentacji siostry dominikanki zwróciły się 5 sierpnia 2003 z prośbą do metropolity krakowskiego o wyniesienie ją na ołtarze[8]. 30 września 2004 kard. Franciszek Macharski w kościele sióstr dominikanek na Gródku dokonał otwarcia jej procesu beatyfikacyjnego[8]. Odtąd przysługuje jej tytuł Służebnicy Bożej. Następnie powołano komisję historyczną oraz teologiczną celem zbadania jej życia oraz dokumentacji jak również przesłuchano świadków, którzy ją swego czasu spotkali[8]. 20 kwietnia 2007 w kościele sióstr dominikanek w Krakowie został uroczyście zamknięty proces na szczeblu diecezjalnym przez kard. Stanisława Dziwisza, po czym akta procesu zostały przekazane Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie, celem dalszego postępowania[8]. 28 listopada 2008 Stolica Apostolska wydała dekret o ważności postępowania diecezjalnego[9]. Postulatorem generalnym został dominikanin o. Gianni Festa OP[9].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
_commemorative_plaque,_7-9_Pijarska_street,_Old_Town,_Krak%C3%B3w,_Poland.jpg)
W Krakowie, w 2004 wybito medal z jej wizerunkiem oraz wygrawerowanym na nim napisem[3]:
Niech wie każdy mieszkaniec mego miasta, że jesteś dzielną kobietą.
W 2009 siostry dominikanki wydały album o jej życiu i działalności pt. Wierna Miłości[4]. 1 czerwca 2011 jedną z ulic w jej rodzinnej miejscowości Pilica nazwano jej imieniem[10][11]. 12 marca 2012 została powołana specjalna Fundacja Siostry Magdaleny Epstein[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- Polscy święci i błogosławieni
- Modlitwa za wstawiennictwem świętych
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Stefan Ryłko, Magdalena Maria Epstein OP (1875-1947), cz. 1, [w:] Katolickie Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych Polskich [online], kspipp.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-06-04].
- ↑ a b c d e f g Patronka. Śladami Marii Epsteinówny, [w:] Fundacja im. Służebnicy Bożej Siostry Magdaleny Marii Epstein OP [online], fundacjadominikanki.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-10-22].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Maria Lepiarczyk, Służebnica Boża Siostra Magdalena Maria Epstein – kandydatka na ołtarze, [w:] Stowarzyszenie Ziemi Pilickiej [online], ziemiapilicka.pl, 2 listopada 2014 [zarchiwizowane z adresu 2020-09-19].
- ↑ a b Ewa Miller-Stefańska, „Wierna Miłości”. Album o służebnicy Bożej s. Magdalenie Marii Epstein OP, [w:] Tygodnik katolicki „Niedziela” [online], niedziela.pl, 2009 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-17].
- ↑ Stefan Ryłko, Magdalena Maria Epstein OP (1875-1947), cz. 2, [w:] Katolickie Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych Polskich [online], kspipp.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-10-28].
- ↑ Kraków: Msza św. za zmarłych w grobowcu dominikanów [online], liturgia.pl, 2 listopada 2010 [zarchiwizowane z adresu 2021-07-14].
- ↑ Marek Jerzy Minakowski, Maria Aniela Epsztein (ID: sw.55858), [w:] Wielka genealogia Minakowskiego [online], sejm-wielki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-01-16].
- ↑ a b c d e Jadwiga Gnich, Maria Epstein 1875-1930, [w:] Wirtualne Muzeum Pielęgniarstwa Polskiego [online], wmpp.org.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-10-25].
- ↑ a b ~1947~ Magdalena Maria Epstein [online], newsaints.faithweb.com [dostęp 2017-04-08] (ang.).
- ↑ Ulica Magdaleny Marii Epstein, [w:] Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Pilicy [online], parafia-pilica.pl, 13 czerwca 2011 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-03].
- ↑ Zamek w Pilicy (ul. Magdaleny M. Epstein) mapa turystyczna 1:3000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2017-04-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Urszula Perkowska, Ty, Panie, wskazujesz mi drogę życia. Maria Epsteinówna, siostra Magdalena Maria (1875-1947), założycielka i dyrektorka Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek i Higienistek, dominikanka z krakowskiego Gródka, wyd. 2, Kraków: Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego w Krakowie „Na Gródku”, 2014, ISBN 978-83-62127-75-7, OCLC 903332226.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Służebnica Boża Siostra Magdalena Maria Epstein OP (1875-1947), [w:] Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego (Kraków) [online], grodek.mniszki.dominikanie.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-10-11].