Marian Baraniecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Aleksander Baraniecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 grudnia 1848
Warszawa

Data i miejsce śmierci

25 lutego 1895
Kraków

Profesor nauk matematycznych
Alma Mater

Szkoła Główna Warszawska

Doktorat

1871
Uniwersytet w Lipsku

Habilitacja

1892

Profesura

1896

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Marian Aleksander Baraniecki herbu Sas (ur. 8 grudnia 1848 w Warszawie zm. 25 lutego 1895 w Krakowie) – polski matematyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Grzegorza Stanisława Baranieckiego i Marii z Pełczyńskich, córki generała Michała Pełczyńskiego. Studiował w Szkole Głównej Warszawskiej (1865-1869) uzyskując stopień magistra nauk fizyko-matematycznych. Stopień doktora filozofii uzyskał na Uniwersytecie Lipskim w 1871 roku po złożeniu rozprawy Über gegen einander permutable Substitutionen. Stopień magistra czystej (obecnie teoretycznej) matematyki uzyskał w Cesarskim Uniwersytecie Moskiewskim w 1874 po przedstawieniu rozprawy О гипергеометрических функциях (O gipiergieometriczeskich funkcijach). Od 1875 był nauczycielem nadetatowym w II Gimnazjum Męskim w Warszawie, 26 marca 1876 Rada Wydziału Fizyko-Matematycznego Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego udzieliła mu veniam legendi z zakresu matematyki. Był prywatnym docentem na Uniwersytecie Warszawskim do 1885 roku. W tymże roku objął katedrę matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim po prof. Franciszku Mertensie. Na Uniwersytecie Jagiellońskim pozostał przez 10 lat. Zmarł po ciężkiej chorobie w wieku zaledwie 46 lat. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w grobowcu Baranieckich i Smoluchowskich[1] (kwatera D, płd.).

inskrypcja na grobie prof. Mariana Baranieckiego na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

W 1880 poślubił Zofię, Brygidę Pfanhauser (1862-1930), z którą miał wcześnie zmarłego syna Jerzego (1884-1886) oraz dwie córki, Zofię (1881-1959) i Marię Jadwigę (1886-1964). Zofia poślubiła Mariana Smoluchowskiego, Maria Jadwiga – prawnika Tadeusza Zakrzewskiego.

Dorobek[edytuj | edytuj kod]

Baraniecki działał głównie na polu nauczania i popularyzacji matematyki, jak i organizacji nauki. Był jednym z inicjatorów "Biblioteki matematyczno-fizycznej". Autor kilku podręczników, w tym:

Napisane przez niego podręczniki wyróżniały się starannym, niemal współczesnym językiem matematycznym. Baraniecki był twórcą szeregu udanych polskich terminów, takich jak "liczby zespolone" czy "przybliżenie z nadmiarem".

Był promotorem prac doktorskich Stanisława Kępińskiego (w 1891) i Stanisława Żurakowskiego (w 1886).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 22, ISBN 978-83-233-4527-5.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zdzisław Opial: Zarys dziejów matematyki w Uniwersytecie Jagiellońskim w drugiej połowie XIX wieku, w "Studia z dziejów Katedr Wydziału Matematyki, Fizyki, Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego" pod redakcją Stanisława Gołąba, Kraków 1964.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Literatura uzupełniająca[edytuj | edytuj kod]