Metalik czerwonogardły
| Metallura eupogon[1] | |||
| (Cabanis, 1874) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
metalik czerwonogardły | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Metalik czerwonogardły[4][5] (Metallura eupogon) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Występuje w Andach w zachodniej części Ameryki Południowej, jest endemitem Peru[6]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecki przyrodnik Jean Cabanis w 1874 roku na łamach „Journal für Ornithologie”. Autor nadał gatunkowi nazwę Urolampra eupogon, a jako miejsce typowe podał górę Marayniyuq w Regionie Junín w Peru[2][7]. W tym samym roku polski zoolog Władysław Taczanowski opisał ten sam gatunek w „Proceedings of the Zoological Society of London” w pracy Description des Oiseaux nouveaux du Pérou Central, nadając mu nazwę Metallura hedvigae[8][9]. Obaj autorzy sporządzili swe opisy w oparciu o okazy ptaków dostarczone przez polskiego zoologa i podróżnika, Konstantego Jelskiego[7][9]. Późniejsze badania dowiodły, że opis Cabanisa był o kilka tygodni wcześniejszy[8].
Uważa się, że metalik czerwonogardły jest blisko spokrewniony z metalikiem zielonawym (M. williami), metalikiem purpurowogardłym (M. odomae), metalikiem miedzianym (M. theresiae), metalikiem fioletogardłym (M. baroni) i metalikiem łuskowanym (M. aeneocauda), a dawniej uważano, że jego podgatunkami były obecnie uznawane za odrębne gatunki metalik fioletowogardły i metalik purpurowogardły[6].
Nie wyróżnia się podgatunków[10][11][12].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Metallura: gr. μεταλλον metallon „metal”; ουρα oura „ogon”[13].
- eupogon: gr. ευ eu „piękny”, gr. πωγων pōgōn „broda”[14].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały koliber o średniej długości czarnym, prostym dziobie. Nogi i stopy czarne lub ciemnoszare. Tęczówki ciemnobrązowe lub czarniawe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samiec jest dosyć jednolicie żółtawooliwkowozielony z brązowymi refleksami i z pomarańczowym śliniakiem. Ogon opalizujący, niebieski z zielonym odcieniem na górnej stronie i błyszczący żółto-zielony na spodniej. Za okiem niewielka biała plamka. Samica ma na gardle niekompletny śliniak. Zewnętrzne sterówki mają jasne końcówki. Młode osobniki są podobne do samic. Długość ciała około 11 cm, masa ciała 5 g[6][15].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 46,3 tys. km²[16]. Metalik czerwonogardły występuje tylko stanowiskach w niewielkim obszarze wschodnich stoków Andów na południe od doliny rzeki Huallaga w regionie Huánuco do doliny rzeki Apurímac w Peru. Gatunek ten występuje w zakresie wysokości od 2900 do 4000 m n.p.m., jednak najbardziej rozpowszechniony jest powyżej 3500 m n.p.m.[6][15]
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są otwarte polany z krzewami z rodzin Ericaceae i Melastomataceae w wilgotnych lasach karłowatych oraz na przyległych obszarach stepów andyjskich z formacjami traw paramo. Dieta tego gatunku nie jest szczegółowo opisana, ale przypuszcza się, że nie odbiega od innych gatunków Metallura[6]. W nocy ptak ten przechodzi w stan odrętwienia.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
W zasadzie prawie nic nie wiadomo o rozmnażaniu i gniazdowaniu tego gatunku. W lęgu dwa białe jaja, wysiadywane przez samicę[6].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN metalik czerwonogardły jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność populacji nie jest oszacowana, ale gatunek ten opisywany jest jako dosyć pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy z powodu zmniejszania się jego naturalnego habitatu poprzez ingerencję człowieka polegającą na degradacji trawiastych formacji paramo poprzez ich wypalanie oraz zwiększanie hodowli bydła[3][6][16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Metallura eupogon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Fire-throated Metaltail Metallura eupogon (Cabanis, JL 1874). Avibase. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
- ↑ a b c Metallura eupogon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trochilidae Vigors, 1825 – kolibrowate – Hummingbirds (wersja: 2023-03-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-11-02].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 155, 1999.
- ↑ a b c d e f g Martin Heindl & Peter F.D. Boesman: Fire-throated Metaltail Metallura eupogon, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
- ↑ a b J. Cabanis, [Über mannichfache interessante Vögel der peruanischen Ornis, die von Herrn C. Jelski gesammelt wurden], „Journal für Ornithologie”, seria 4 t. 22 (125), Leipzig 1874, s. 97 (niem.).
- ↑ a b Jiří Mlíkovský, Types of birds in the collections of the Museum and Institute of Zoology, Polish Academy of Sciences, Warszawa, Poland. Part 3: South American birds., „Journal of the National Museum (Prague), Natural History Series”, 175 (5), 2009, s. 17–180 (ang.).
- ↑ a b W. Taczanowski. Description des Oiseaux nouveaux du Pérou Central. „Proceedings of the Zoological Society of London”, s. 139, 1874. (fr.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, APODIFORMES, Wersja 6.018 (2022-08-18) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-11-04] (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-11-02].
- ↑ Metallura, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-27] (ang.).
- ↑ eupogon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-11-02] (ang.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 652. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
- ↑ a b Fire-throated Metaltail Metallura eupogon. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-11-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].