Metropolita Aleksy ze scenami z żywota
| |
| Autor |
Dionizy (ikonograf) |
|---|---|
| Data powstania |
pocz. XVI w. |
| Medium |
tempera na desce |
| Wymiary |
197 × 159 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość |
Moskwa |
| Lokalizacja | |
Metropolita Aleksy ze scenami z żywota (oryg. cerk. Митрополит Алексий с житием) – ikona powstała na początku XVI wieku. Jeden z ostatnich wizerunków napisanych przez ikonografa Dionizego, działającego w Moskwie oraz w regionie wołogodzkim[1].
Dionizy wykonał ikonę metropolity kijowskiego Aleksego (kanonizowanego 1431) w czasie prac nad dekoracją wewnętrzną soboru Zaśnięcia Matki Bożej w kompleksie Kremla moskiewskiego. Otrzymał wówczas szczególne zamówienie na wykonanie wizerunków świętych metropolitów kijowskich rezydujących w Moskwie – Aleksego i Piotra[1]. Sam artysta zdecydował o wykonaniu obydwu ikon w formie ikon z żywotem – wizerunku czczonego świętego otoczonego przez serię klejm ze scenami z jego życia, w szczególności ukazujących jego cuda, nauczanie i śmierć[1].
Postać metropolity Aleksego zajmuje centralną część ikony. Duchowny został ukazany w szatach liturgicznych, w charakterystycznym białym kłobuku na głowie, w zielonym płaszczu metropolitów Moskwy. W lewej dłoni hierarcha trzyma Ewangeliarz, prawą zaś wznosi w geście błogosławieństwa. Duchowny został ukazany na złotym tle, z aureolą wokół głowy. Wyraz jego twarzy jest uroczysty, odrealniony, zgodnie z konwencją w zakresie ukazywania świętych w malarstwie ikonowym[1].
Inny charakter mają sceny z życia Aleksego, namalowane przez Dionizego w realistyczny sposób. Ukazują one kolejne epizody z opisanego przez hagiografów biografii metropolity od momentu jego narodzin, poprzez wstąpienie do monasteru, przyjęcie chirotonii biskupiej, przypisywane cuda (uzdrowienie żony chana Tajduły), nauczanie, założenie Monasteru Czudowskiego, spotkania z władcami Moskwy, wreszcie śmierć i pogrzeb Aleksego oraz odkrycie jego nierozłożonych relikwii. Kompozycja bocznych scen jest harmonijna, lecz namalowana przy użyciu wyrazistych barw (czerwień, zieleń); gesty przedstawionych postaci są stonowane i pełne dostojeństwa, lecz znacznie żywsze niż w przypadku większości ikon ruskich[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Tretyakov Gallery in Moscow, Aurora Art Publishers, Leningrad 1979, opis obrazu nr 15 (brak numerów stron)
- P. Gniedycz, Arcydzieła malarstwa rosyjskiego, Warszawa 2008, Arkady, ISBN 978-83-213-4489-8