Miasto nieujarzmione
 Zofia Mrozowska w scenie z filmu | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery | |
| Kraj produkcji | |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Muzyka |
Roman Palester [nie występuje w napisach], Artur Malawski [muzyka wycofana] |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
Miasto nieujarzmione, wcześniej Robinson warszawski – polski dramat filmowy z 1950 roku w reżyserii Jerzego Zarzyckiego.
O filmie
[edytuj | edytuj kod]Film opowiada o losach warszawskich robinsonów na tle burzenia Warszawy po zakończeniu powstania warszawskiego. Powstał na kanwie wojennych wspomnień Władysława Szpilmana. Film jest dokumentem polskiej sztuki filmowej: był kręcony w zniszczonej wojną Warszawie i stanowi zapis wyglądu zrujnowanego miasta w kilka lat po wojnie. W filmie dopatrzeć można się kilku charakterystycznych ulic i budynków Warszawy w stanie totalnej ruiny. Film jest unikatowy ze względu na zawarte w nim sceny będące rekonstrukcjami działań niemieckich grup technicznych powołanych do grabienia, podpalania i burzenia stolicy.
Film powstawał w warunkach cenzury komunistycznych władz, które wprowadziły liczne zmiany w scenariuszu, wypaczające pierwotny zamysł scenarzystów.
Scena z filmu, w której Stanisław Różewicz (asystent reżysera) w mundurze Wehrmachtu dowodzi baterią wyrzutni Nebelwerfer pojawiała się w wielu filmach dokumentalnych ukazujących powstanie warszawskie. Została nakręcona w 1948 podczas wysadzania domów w śródmieściu Wrocławia[1].
O muzyce do filmu
[edytuj | edytuj kod]Muzyce Artura Malawskiego zarzucono formalizm i usunięto ją z obrazu. Napisanie nowej muzyki powierzono Romanowi Palestrowi[2]. W 1958 roku czasopismo „Film” (nr 2/1958) poinformowało, że muzyka Artura Malawskiego napisana do „Robinsona warszawskiego” zaginęła razem z kopią pierwszej wersji filmu[3]. Nagranie prawdopodobnie nie zachowało się, jednak w toku badań nad archiwum nut FINA Kamil Staszowski rozpoznał i ostatecznie zweryfikował materiał nutowy, a następnie doprowadził do wykonania i studyjnego nagrania utworu przez orkiestrę Filharmonii Gorzowskiej pod dyrekcją Marty Kluczyńskiej. Oprócz nieznanej do tej pory muzyki Malawskiego nagrano także muzykę Romana Palestra, w tym jej fragmenty, które nie znalazły się w filmie, dotychczas nieznane. Nagranie w 2024 roku otrzymało nominację do Fryderyka. Partytura Malawskiego jest prawdopodobnie jedynym elementem pierwotnej wersji filmu, który przetrwał w kompletnej formie[2].
Obsada aktorska
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Sapiński – Julek
- Jerzy Rakowiecki – Jan
- Igor Śmiałowski – Andrzej
- Jan Kurnakowicz – Rafalski
- Seweryn Butrym – polski generał
- Zofia Mrozowska – Krystyna
- Jerzy Kaliszewski – niemiecki oficer
- Lucjan Dytrych – obergruppenfuhrer Fisher
- Alfred Łodziński – niemiecki szabrownik
- Michał Melina – niemiecki generał
- Janusz Ziejewski – niemiecki szabrownik
- Stanisław Jasiukiewicz – radziecki żołnierz
- Jan Świderski – radziecki major
- Maria Kaniewska – kobieta w oknie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Powstańcze biogramy - Jerzy Zarzycki. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2017-02-13].
- ↑ a b Kamil Staszowski, Ujarzmić „Robinsona” — [online], www.fina.gov.pl [dostęp 2024-02-29] (pol.).
- ↑ FILM: 2/1958 [online], Filmopedia [dostęp 2025-06-30].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Miasto nieujarzmione w bazie Filmweb
- Miasto nieujarzmione w bazie filmpolski.pl
- Zdjęcia z filmu Miasto nieujarzmione w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”