Pianista (film)

Pianista The Pianist
Gatunek	dramat wojenny
Data premiery	24 maja 2002 6 września 2002
Kraj produkcji	Francja Niemcy Polska Wielka Brytania
Język	angielski niemiecki rosyjski polski
Czas trwania	148 minut
Reżyseria	Roman Polański
Scenariusz	Ronald Harwood, na podstawie książki Władysława Szpilmana
Główne role	Adrien Brody, Thomas Kretschmann
Muzyka	Wojciech Kilar
Zdjęcia	Paweł Edelman
Scenografia	Allan Starski
Kostiumy	Anna Biedrzycka-Sheppard
Montaż	Hervé de Luze
Produkcja	Robert Benmussa Timothy Burrill Gene Gutowski Roman Polański
Wytwórnia	R.P. Productions Heritage Films Studio Babelsberg Canal+ Studio Canal Canal+ Polska Telewizja Polska i inni.
Dystrybucja	Syrena EG
Nagrody
3 Oscary w 2002 roku

Ballada w g -moll Chopina

Przedwojenna siedziba Polskiego Radia przy ul. Zielnej 25, w której pracował Władysław Szpilman. Sceną z tego budynku rozpoczyna się film

Drewniany most nad ul. Chłodną, łączący w 1942 tzw. małe i duże getto. W filmie „zagrała” ją ul. Stalowa na Pradze-Północ; most zbudowano przy ul. Konopackiej

Żydzi ładowani do wagonów pociągu do obozu zagłady w Treblince na rampie Umschlagplatzu. Tutaj żydowski policjant ratuje życie Szpilmanowi, umożliwiając mu ucieczkę

Ulica Mała na Pradze-Północ – kolejna ulica, na których kręcono sceny do filmu

Pianista (ang. The Pianist) – wyprodukowany w kooperacji francusko-niemiecko-brytyjsko-polskiej w 2002 roku dramat wojenny w reżyserii Romana Polańskiego, oparty na autobiograficznej książce Władysława Szpilmana. Zdjęcia rozpoczęto 19 lutego, a zakończono 16 czerwca 2001.

Pianista otrzymał wiele nagród na międzynarodowych festiwalach, m.in. zdobył 3 Oscary (Reżyseria, Rola Męska, Scenariusz Adaptowany), Złotą Palmę na Festiwalu w Cannes, 2 Nagrody BAFTA (Najlepszy Film, Najlepsza Reżyseria) i 7 Cezarów.

Film oprócz uznania krytyki odniósł też sukces komercyjny: przy budżecie 35 milionów dolarów zarobił na całym świecie ponad 120 milionów dolarów.

Opis fabuły

Film Romana Polańskiego jest ekranizacją wspomnień Władysława Szpilmana, polskiego pianisty żydowskiego pochodzenia. W roli głównej wystąpił Adrien Brody.

Film rozpoczyna się we wrześniu 1939 roku, gdy w siedzibie Polskiego Radia przy ulicy Zielnej 28-letni Szpilman gra pod bombami nokturn cis-moll Chopina. Po kapitulacji Warszawy Niemcy wprowadzają szereg restrykcji wobec ludności żydowskiej m.in. zakaz posiadania gotówki większej niż 2000 zł oraz zakaz obsługiwania Żydów w restauracjach i kawiarniach. Szpilman z rodziną: rodzicami, dwiema siostrami i bratem, przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni środków do życia, stopniowo wyprzedają cały swój majątek – obrazy, srebro, meble i największy skarb artysty – fortepian.

16 listopada 1940 warszawscy Żydzi zostają zamknięci za murami getta. Okrucieństwo Niemców, głód i cierpienia ludności żydowskiej są tam codziennością. Szpilman zarabia na utrzymanie całej rodziny grając w kawiarni „Sztuka”, gdzie spotykają się członkowie „elity” getta: spekulanci, szmuglerzy i wysocy urzędnicy Judenratu.

W lipcu 1942 Niemcy zaczynają wywozić Żydów do „obozów pracy na Wschodzie”. Szpilmanowie, jak wcześniej tysiące innych mieszkańców warszawskiego getta, trafiają na Umschlagplatz. Na rampie Umschlagplatzu, podczas ładowania do wagonów towarowych pociągu do obozu zagłady w Treblince, Szpilmana w ostatniej chwili wyciąga z tłumu znajomy żydowski policjant, który rozpoznaje go i wskazuje drogę ucieczki. Cała rodzina Szpilmana trafia do wagonów i ginie w komorach gazowych Treblinki.

Pianiście z pomocą żydowskiego ruchu oporu udaje się uciec z getta na „stronę aryjską”. Tam polscy przyjaciele pomagają mu się ukryć.

Kiedy w sierpniu 1944 wybucha powstanie warszawskie, Szpilman ponownie musi walczyć o życie. Znajduje kolejne schronienie w zrujnowanym budynku, nieświadom tego, że mieści się tam lokalna kwatera wojsk niemieckich. Zostaje odkryty przez niemieckiego kapitana Wehrmachtu Wilma Hosenfelda, który go przesłuchuje. Gdy Szpilman ujawnia, że jest pianistą, kapitan każe mu zagrać na znajdującym się tam fortepianie. Szpilman gra balladę g-moll Chopina. Wzruszony kapitan postanawia mu pomóc. Przynosi mu jedzenie, a przed ewakuacją z Warszawy zostawia mu swój oficerski płaszcz.

Po wyzwoleniu Warszawy Szpilman ponownie podejmuje pracę w Polskim Radiu. Tam dowiaduje się od kolegi o przetrzymywanym w radzieckiej niewoli niemieckim kapitanie, który twierdził, że uratował Szpilmanowi życie. Gdy jednak razem docierają do miejsca, w którym byli przetrzymywani niemieccy jeńcy, zastają tam tylko puste pole.

Obsada

• Adrien Brody – Władysław Szpilman
• Frank Finlay – Ojciec Władysława
• Maureen Lipman – Matka Władysława
• Ed Stoppard – Henryk, brat Władysława
• Thomas Kretschmann – Kapitan Wilm Hosenfeld
• Julia Rainer – Halina, siostra Władysława
• Jessica Meyer – Regina, siostra Władysława
• Emilia Fox – Dorota, przyjaciółka Władysława
• Ruth Platt – Janina
• Richard Ridings – Pan Lipa
• Cyril Shaps – Pan Grun
• Udo Kroschwald – Schultz
• Roy Smiles – Itzhak Heller
• Paul Bradley – Yehuda
• Daniel Caltagirone – Majorek

oraz

• Michał Żebrowski – Jurek
• Cezary Kosiński – Lednicki
• Krzysztof Pieczyński – Gębczyński
• Katarzyna Figura – Sąsiadka
• Andrzej Blumenfeld – Benek
• Zbigniew Zamachowski – Mężczyzna kupujący monety
• Lew Rywin – Żydowski biznesmen
• Joanna Brodzik – Dziewczyna postrzelona w głowę
• Maja Ostaszewska – Kobieta z dzieckiem
• Roman Garbowski – Żyd z targowiska
• Adam Bauman – Policjant żydowski na Umschlagplatzu
• Andrzej Pieczyński – były więzień obozu koncentracyjnego
• Paweł Burczyk – polski pracownik
• Zofia Czerwińska − kobieta z zupą
• Katarzyna Bargiełowska − kobieta
• Lech Mackiewicz − pracownik na budowie
• Rafał Mohr − policjant
• Borys Szyc − młody gestapowiec
• Paweł Małaszyński − mężczyzna w getcie
• Ireneusz Machnicki - oficer SS
• Cezary Krajewski - oficer SS

Nagrody

Pianista zdobył szereg nagród filmowych.

Najważniejszą z nich – Oscary w 2003 roku – zdobył w 3 kategoriach, (nominowany był w 7 kategoriach).

• Oscary w 2003 roku
  • Aktor Pierwszoplanowy – Adrien Brody
  • Reżyseria – Roman Polański
  • Scenariusz Adaptowany – Ronald Harwood
  • Nominacje otrzymał w kategoriach: Film, Zdjęcia, Montaż, Kostiumy.

Film otrzymał też następujące nagrody:

• 2004 – Czeski Lew najlepszy film obcojęzyczny

• Polskie Nagrody Filmowe Orły 2003
  • Najlepszy Film
  • Najlepsza Reżyseria – Roman Polański
  • Najlepsze Zdjęcia – Paweł Edelman
  • Najlepszy Montaż – Herve de Luze
  • Najlepsza Muzyka – Wojciech Kilar
  • Najlepsze Kostiumy – Anna Sheppard
  • Najlepsza Scenografia – Allan Starski
  • Najlepszy Dźwięk – Jean Marie Blondel

• BAFTA 2003
  • Roman Polański – BAFTA najlepszy reżyser
  • Roman Polański, Alain Sarde, Robert Benmussa – BAFTA najlepszy film

• 2003 – Roman Polański Goya najlepszy film

• Cezar 2003
  • Adrien Brody – Nagroda Główna Cesar – najlepszy aktor
  • Roman Polański – Cesar najlepszy reżyser
  • Roman Polański – Cesar najlepszy film
  • Wojciech Kilar – Cesar najlepsza muzyka
  • Paweł Edelman – Cesar najlepsze zdjęcia
  • Allan Starski – Cesar najlepsza scenografia

• Europejska Nagroda Filmowa 2002
  • Europejski Operator – Paweł Edelman

• 55. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes – Złota Palma Roman Polański

Zobacz też

• Holokaust
• Miasto nieujarzmione (Robinson warszawski)

Linki zewnętrzne

• Plakat filmu
• Pianista w bazie Internet Movie Database (ang.)
• Pianista w bazie filmpolski.pl
• Pianista w bazie Filmweb
• Oficjalna strona filmu
• Opis realizacji i efektów specjalnych
• Zbiór recenzji filmu
• "Pianista" w film.onet.pl
• Władysław Szpilman – informacje i biografia w jęz. angielskim