Mieczysław Gwalbert Pawlikowski
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 września 1834 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 grudnia 1903 |
| Zawód, zajęcie |
pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, taternik |
Mieczysław Gwalbert Pawlikowski[1] (ur. 9 września 1834 we Lwowie, zm. 23 grudnia 1903 w Krakowie) – pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, taternik.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w 1834 we Lwowie[2] lub w Medyce[3]. Był synem Gwalberta działającego na rzecz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich[2][4]. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[2].
W czasie powstania styczniowego od 27 marca 1863 do 1 marca 1864 był pomocnikiem komisarza pełnomocnego na Galicję Wschodnią[5]. W tym okresie od 20 kwietnia do 13 czerwca 1863 był komisarzem do szczególnych poruczeń Wysockiego, a następnie referentem policji przy naczelniku okręgu Galicji Wschodniej[5]. Członek Komitetu Miejskiego oraz Komisji Ekspedycyjnej we Lwowie. 1 marca 1864 został aresztowany[5]. Skazany na karę trzech lat więzienia[5]. Od września 1864 więziony przez Austriaków w Ołomuńcu[5]. Zwolniony w wyniku amnestii 20 listopada 1865[5].
Później był właścicielem dóbr[5] Medyka[2]. Działał w ruchu liberalno-demokratycznym w Galicji. Kontynuował działalność ojca, Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w tworzeniu ośrodka polskiej kultury w majątku Medyka. Gromadzony w Medyce księgozbiór przeniósł do Lwowa[2][4][3]. Współzałożyciel Towarzystwa Narodowo-Literackiego (1867) i dziennika „Kraj” (1869). Wiceprezes Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (1879–1883).
Zakładał także pismo „Reforma” i był jego redaktorem[3]. Był autorem utworów poetyckich (Pamiętnik pieśniarza, 1856; Ave patria, 1888), opowiadań i powieści (Plotki i prawo; Testament Napoleona, 1880; Drugi tom, 1885; Baczmaha, 1898). W publicystyce reprezentował postawy pozytywistyczne i antyklerykalne, pisał także recenzje teatralne. Był związany ze środowiskiem Dziennika Literackiego[6].
Przez wiele lat jeździł w Tatry i do Zakopanego, gdzie korzystał z usług przewodnika Macieja Sieczki. Jako pierwszy przeszedł przez Zachodnie Żelazne Wrota, jako drugi wspiął się na Wysoką (razem z Adamem Asnykiem, synem Janem Gwalbertem oraz Maciejem Sieczką). Od 1874 był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego, w latach 1880–1883 jego wiceprezesem. Członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890[7], członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie[8].
Zmarł 23 grudnia 1903 na krakowskim Kleparzu[4][3]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Medyce 28 grudnia 1903[2]. Był żonaty z Heleną z domu Dzieduszycką (także udzielająca się podczas powstania 1863, ówczesna przewodnicząca komitetu pań we Lwowie, a po uwięzieniu męża przebywała na emigracji w Szwajcarii do 1866)[5][4]. Jego synami byli Jan Gwalbert (1860–1939), historyk literatury polskiej, oraz Tadeusz (1861–1915), reżyser, krytyk teatralny, dyrektor teatrów[2][4].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pawlikowski Mieczysław Gwalbert (1834–1903), [w:] Marian Tyrowicz, Polski Słownik Biograficzny, t. 25, 1980, s. 460-463.
- ↑ a b c d e f g † Mieczysław Pawlikowski. „Kurjer Lwowski”. Nr 356, s. 1, 24 grudnia 1903.
- ↑ a b c d † Mieczysław Pawlikowski. „Nowa Reforma”. Nr 294, s. 1, 24 grudnia 1903.
- ↑ a b c d e † Mieczysław Pawlikowski. „Gazeta Lwowska”. Nr 295, s. 5, 25 grudnia 1903.
- ↑ a b c d e f g h Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 325.
- ↑ Pawlikowski Mieczysław, [w:] Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas (red.), Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 154, ISBN 83-01-05369-0.
- ↑ Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu. 1909 R.40, s. 11.
- ↑ Pamiętnik Sokoła Krakowskiego 1885-1896, Kraków 1896, s. 31.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Tyrowicz: Pawlikowski, Mieczysław Gwalbert Henryk (1834-1903), Politiker, Schriftsteller und Journalist. W: Österreichisches Biographisches Lexikon. (niem.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Absolwenci Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego
- Członkowie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (zabór austriacki)
- Członkowie Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu
- Członkowie władz powstania styczniowego w zaborze austriackim
- Galicyjscy ziemianie
- Ludzie urodzeni we Lwowie
- Ludzie związani z Medyką
- Osoby represjonowane za udział lub pomoc w powstaniu styczniowym (zabór austriacki)
- Polacy – więźniowie polityczni w Cesarstwie Austrii
- Polscy publicyści
- Polscy poeci XIX wieku
- Polscy krytycy teatralni
- Taternicy
- Urodzeni w 1834
- Zmarli w 1903