Mirunga północna

Mirunga północna
	Mirounga angustirostris
	(Gill, 1866)
	; Samiec
	; Samica z młodym
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Parvordo	płetwonogie
Rodzina	fokowate
Rodzaj	mirunga
Gatunek	mirunga północna
Synonimy
	Macrorhinus angustirostris Gill, 1866; Morunga angustirostris: J.E. Gray, 1871; C[ystophora]. angustirostris: Peters, 1875; [Mirounga] angustirostris: Elliot, 1904;
	Macrorhinus angustirostris Gill, 1866; Morunga angustirostris: J.E. Gray, 1871; C[ystophora]. angustirostris: Peters, 1875; [Mirounga] angustirostris: Elliot, 1904;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; tereny lęgowe pozostałe
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mirunga północna^[7], słoń morski północny (Mirounga angustirostris) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny fokowatych (Phocidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1866 roku amerykański zoolog Theodore Nicholas Gill nadając mu nazwę Macrorhinus angustirostris^[2]. Holotyp pochodził z Bahía Tórtola (tj. Bahía San Bartolomé), (27°39′N 114°51′W/27,650000 -114,850000, w Kalifornii Dolnej Południowej, w Meksyku^[8].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[9].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Mirounga: rodzima, australijska nazwa miouroung dla mirungi południowej^[10].
angustirostris: łac. angustus „wąski”; -rostris „-pyski”, od rostrum „pysk”^[11].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Mirunga północna występuje w północno-wschodnim Oceanie Spokojnym, na Aleutach, w Zatoce Alaska i zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej na południe do środkowej Kalifornii Dolnej w Meksyku; sporadycznie pojawia się na Hawajach i w Japonii oraz na Morzu Beringa^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic około 215–300 cm, samców około 350–400 cm; masa ciała samic 300–600 kg, samców około 1800–2500 kg^[12]. Noworodki obu płci osiągają długość około 115–125 cm i ciężar 25–35 kg^[12]. Dymorfizm płciowy w wielkości zaczyna się ujawniać w wieku około 3–4 lat^[12]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{1}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ PC ${\tfrac {5}{5}}$ = 30^[13].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Mirungi żywią się głównie rybami i głowonogami. Północna odmiana nie migruje, rozmnaża się na lądzie z tym, że zimę spędza na morzu, prawdopodobnie w pobliżu kry lodowej. Mirungi spędzają 80% czasu w wodzie, potrafią wytrzymać bez pobierania powietrza ponad 80 minut, tj. dłużej niż jakikolwiek inny niewaleniowaty ssak morski (nurkują do głębokości sięgających do 1500 m). Na lądzie (w piasku przybrzeżnym) mimo dużych rozmiarów mogą poruszać się szybciej niż człowiek^[14]. W jednym z badań średnia prędkość lądowa wyznaczona z 70 pomiarów wyniosła 3,6 km/h, a maksymalna 9,2 km/h. Wzorzec ruchu polega na falowaniu ciałem z oparciem na miednicy, mostku i kończynach przednich, przy czym zrywy trwają poniżej 30 sekund i kończą się dłuższymi odpoczynkami^[15].

W czasie sezonu rozrodczego samce stają się w stosunku do siebie wyjątkowo agresywne. Walczą wtedy między sobą o terytoria, a „haremy” poszczególnych samców dochodzą do 40 samic. Samice mają każdego roku tylko jedno młode, ciąża trwa ok. 11 miesięcy. Samice dożywają 20 lat, a samce 14.

Status zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[6]. Na słonia morskiego polowano w XIX w. dla ich cennego tłuszczu, wtedy też znalazły się one na granicy wymarcia. W XX w. w wyniku programu ochrony tych ssaków ich liczebność znacząco się podniosła a ich istnienie nie jest już zagrożone.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Kombinacja nazw.
↑ Pierwsze użycie obecnej kombinacji nazw.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mirounga angustirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b T.S. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Communications of the Essex Institute”. 5, s. 13, 1866–1867. (ang.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British museum. Supplement. London: The Trustees, 1871, s. 5. (ang.).
↑ W.C.H. Peters. Über eine neue Art von Seebaren, Arctophoca gazella, von den Kerguelen-Inseln. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1875, s. 394, 1876. (niem.).
↑ D.G. Elliot. The land and sea mammals of Middle America and the West Indies. „Publication. Field Columbian Museum. Zoological series”. 4 (2), s. 545, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b L.L. Hückstädt L.L., Mirounga angustirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-15] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mirounga angustirostris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-15].
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 428, 1904. (ang.).
↑ angustirostris, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c B. Stewart: Family Phocidae (Earless Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 170–171. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ B.S. Stewart & H.R. Huber. Mirounga angustirostris. „Mammalian Species”. 449, s. 2, 1993. DOI: 10.2307/3504174. (ang.).
↑ The Elephant Seal Is Faster Than You (and Other Fun Facts) [online], ThoughtCo [dostęp 2023-09-25] (ang.).
↑ Kelsey A.K.A. Tennett Kelsey A.K.A. i inni, Terrestrial locomotion of the northern elephant seal [online] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

www.racerocks.com. racerocks.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-05)].
animaldiversity.ummz.umich.edu
ourworld.compuserve.com. ourworld.compuserve.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)].

[uwaga1-3] Kombinacja nazw.

[6] Pierwsze użycie obecnej kombinacji nazw.

[itis-1] Mirounga angustirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[gill-2] T.S. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Communications of the Essex Institute”. 5, s. 13, 1866–1867. (ang.).

[gray-4] J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British museum. Supplement. London: The Trustees, 1871, s. 5. (ang.).

[pet-5] W.C.H. Peters. Über eine neue Art von Seebaren, Arctophoca gazella, von den Kerguelen-Inseln. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1875, s. 394, 1876. (niem.).

[ell-7] D.G. Elliot. The land and sea mammals of Middle America and the West Indies. „Publication. Field Columbian Museum. Zoological series”. 4 (2), s. 545, 1904. (ang.).

[iucn-8] L.L. Hückstädt L.L., Mirounga angustirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-15] (ang.).

[miiz-9] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mirounga angustirostris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-15].

[icmw-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-12] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 428, 1904. (ang.).

[13] angustirostris, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-15] (ang.).

[hmw-14] B. Stewart: Family Phocidae (Earless Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 170–171. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[ms-15] B.S. Stewart & H.R. Huber. Mirounga angustirostris. „Mammalian Species”. 449, s. 2, 1993. DOI: 10.2307/3504174. (ang.).

[16] The Elephant Seal Is Faster Than You (and Other Fun Facts) [online], ThoughtCo [dostęp 2023-09-25] (ang.).

[17] Kelsey A.K.A. Tennett Kelsey A.K.A. i inni, Terrestrial locomotion of the northern elephant seal [online] .

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]