Moses Pergament

Moses Pergament
Data i miejsce urodzenia	21 września 1893 ; Helsinki
Pochodzenie	żydowskie
Data i miejsce śmierci	5 marca 1977 ; Gustavsberg
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, krytyk

Moses Pergament (ur. 21 września 1893 w Helsinkach, zm. 5 marca 1977 w Gustavsbergu^[1]^[2]) – szwedzki kompozytor, dyrygent i krytyk muzyczny pochodzenia fińskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z ortodoksyjnej rodziny żydowskiej^[1]. Uczył się gry na skrzypcach w Konserwatorium Petersburskim^[1]^[2], grał w orkiestrze filharmonicznej w Helsinkach^[1]. Edukację muzyczną kontynuował w konserwatorium Sterna w Berlinie, gdzie uczył się dyrygentury^[1]^[2]. W 1915 roku osiadł na stałe w Szwecji, w 1918 roku uzyskał szwedzkie obywatelstwo^[1]^[2]. Pisał krytyki muzyczne do „Svenska Dagbladet” (1923–1938), „Aftontidningen” (1942–1956) i „Stockholms-Tidningen” (1957–1964)^[1].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

W zakresie kompozycji był samoukiem^[1]. Jego twórczość ukształtowała się pod wpływem muzyki rosyjskiej, niemieckiego ekspresjonizmu, a także impresjonizmu i neoklasycyzmu^[1]. W późniejszych kompozycjach, zwłaszcza chóralnych, nawiązywał do muzyki szwedzkiej^[1], szczególnie do dorobku Jeana Sibeliusa^[2]. Z czasem zaadaptował także pewne środki typowe dla modernizmu^[2]. Czerpał również z tradycji muzyki żydowskiej^[1]^[2].

Prace[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych)^[1]

Svenska tonsättare (Sztokholm 1943)
Vandring med fru musica (Sztokholm 1943)
Ny vandring med fru musica (Sztokholm 1944)
J. Lind (Sztokholm 1945)
H. Rosenberg. A Giant of Modern Swedish Music (Sztokholm 1948)

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych)^[1]^[2]

Utwory orkiestrowe

Romans na skrzypce i orkiestrę (1914)
Adagio na klarnet i smyczki (1915)
Rapsodia ebraica (1935)
Concerto romantico na smyczki (1935)
Dibbuk na skrzypce i orkiestrę (1935)
2 suity Almquistiana (1936, 1938)
Svensk rapsodi (1941)
Koncert skrzypcowy (1948)
Kol Nidre na wiolonczelę i orkiestrę (1949)
Koncert fortepianowy (1951)
Koncert na 2 skrzypiec i orkiestrę (1954)
Koncert wiolonczelowy (1955)
Concerto lirico na skrzypce i orkiestrę (1956)
Pezzo intimo na 16 wiolonczel solo (1957)
Koncert altówkowy (1965)
Fantasia differente na wiolonczelę i smyczki (1970)
Sonatina na flet i smyczki (1973)

Utwory kameralne

Trio fortepianowe (1913, zrewid. 1940)
Sonata skrzypcowa (1920)
3 kwartety smyczkowe (1922, 1952, 1956)
Sonata na skrzypce solo (1961)
Sonata na flet (1968)
Mała suita na instrumenty dęte drewniane (1970)
Pezzo na 4 flety (1972)

Utwory wokalno-instrumentalne

Hosiannah na chór i orkiestrę (1928)
Nedanförmänskliga visor na recytatora, solistów, chór i orkiestrę (1936)
symfonia chóralna Den judiska sången (1944)
oratorium De sju dödssynderna (1963)
4 dikter av Edith Södergran na sopran i orkiestrę (1966)
Årstider na baryton i orkiestrę (1968)
Drömmen om mullen och vindarna na baryton i orkiestrę (1969)
kantata Al naharat bavel na chór i orkiestrę (1974)

Opery

Himlens hemlighet (1952, wyst. Dortmund 1957)
Eli (1958, wyst. Sztokholm 1959)
Abrams Erwachen (1973)

Balety

Krelantems and Eldeling (1921, wyst. Sztokholm 1928)
Vision (1923, wyst. Helsinki 1925)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 47. ISBN 978-83-224-0837-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2759. ISBN 0-02-865529-X.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 47. ISBN 978-83-224-0837-7.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2759. ISBN 0-02-865529-X.

[1]

[2]