Most Francisa Scotta Keya

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Most Francisa Scotta Keya
Francis Scott Key Bridge
Ilustracja
Most w 2015 roku
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Maryland

Miejscowość

Baltimore

Podstawowe dane
Przeszkoda

Patapsco

Długość

2632,25[1] m

Szerokość:
• całkowita


15,8[2] m

Rozpiętość przęseł

365,76 m (najdłuższe)[1]

Data budowy

1972–1977

Data zburzenia

26 marca 2024

Projektant

Greiner Engineering Sciences, Inc.(inne języki);
Singstad Kehart, November & Hurka;
Baltimore Transportation Associates, Linthicum Heights

Położenie na mapie Baltimore
Mapa konturowa Baltimore, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Most Francisa Scotta Keya”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po prawej znajduje się punkt z opisem „Most Francisa Scotta Keya”
Ziemia39°13′01″N 76°31′42″W/39,216944 -76,528333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Most Francisa Scotta Keya (ang. Francis Scott Key Bridge) – kratownicowy most drogowy na rzece Patapsco w Baltimore zbudowany w latach 1972–1977[1][2]. W wyniku uderzenia kontenerowca Dali(inne języki) w jedną z podpór zawalił się 26 marca 2024 roku[3]. Obsługiwał około 11,5 miliona pojazdów rocznie. Przejeżdżały nim m.in. pojazdy z materiałami niebezpiecznymi, które nie mogły być transportowane tunelami Baltimore Harbor(inne języki) i Fort McHenry(inne języki)[4].

Most był elementem obwodnicy Baltimore (Interstate 695(inne języki)). Południowy (wschodni) przyczółek mostu był położony na terenie miasta Baltimore, północny (zachodni) na terenie hrabstwa Baltimore, zaś mały fragment mostu przebiegał nad wodami należącymi do hrabstwa Anne Arundel.

Patronem mostu był Francis Scott Key, autor tekstu pieśni „The Star-Spangled Banner”, która później została oficjalnym hymnem państwowym Stanów Zjednoczonych.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Geneza i budowa[edytuj | edytuj kod]

Na początku lat 60. XX wieku otwarty w 1957 roku tunel Baltimore Harbor(inne języki) osiągnął maksymalną przepustowość, a korzystający z niego kierowcy niemal codziennie w godzinach szczytu doświadczali dużych korków i opóźnień[5][6]. Władze stanu Maryland doszły do wniosku, że istnieje potrzeba zbudowania drugiej przeprawy przez obszar portowy(inne języki) w Baltimore i rozpoczęły prace nad planami budowy pojedynczego tunelu pod rzeką Patapsco, ale proponowane ceny były znacznie wyższe niż wynikało to z oszacowań inżynieryjnych. W związku z tym, według transportowej agencji stanowej Maryland Transportation Authority(inne języki), urzędnicy sporządzili wówczas alternatywny projekt czteropasmowego mostu, który miałby się stać końcowym połączeniem obwodnicy Baltimore I-695(inne języki)[5]. Projekt mostu został zatwierdzony przez Zgromadzenie Generalne w kwietniu 1971 roku[7].

Most podczas budowy w 1976 roku
Widok na most z perspektywy rzeki w 2019 roku

Budowa mostu, nazywanego wówczas Outer Harbor Bridge, rozpoczęła się w 1972 roku, po wydaniu w czerwcu tego roku pozwolenia przez Straż Wybrzeża Stanów Zjednoczonych[1][8]. Projektantami przeprawy byli Greiner Engineering Sciences, Inc.(inne języki) z Baltimore, Singstad Kehart, November & Hurka z Baltimore i Baltimore Transportation Associates, Linthicum Heights z Baltimore; konsultantem inżynieryjnym Greiner Engineering Sciences, Inc.; generalnym wykonawcą Pittsburgh-Des Moines Steel Company(inne języki) z Pittsburgha, zaś konstruktorem John F. Beasley Construction Company z Dallas[9]. W czerwcu 1976 roku będącemu jeszcze w budowie mostowi nadano nazwę Francis Scott Key Bridge na cześć Francisa Scotta Keya, autora tekstu pieśni „The Star-Spangled Banner”, która później została oficjalnym hymnem państwowym Stanów Zjednoczonych[10]. 23 marca 1977 roku most został oficjalnie otwarty[1][11]. Koszty budowy przeprawy typu ciągłego kratownicowego(inne języki) wyniosły 141 milionów dolarów (735 milionów dolarów według kursu tej waluty w 2024 roku)[2][11][12].

W 1978 roku most został nagrodzony przez Amerykański Instytut Konstrukcji Stalowych(inne języki) (American Institute of Steel Construction, AISC) nagrodą zasługi w kategorii „Długie przęsło”[9]. W 1980 roku w jedną z podpór mostu uderzył statek towarowy, jednak budowla nie doznała uszkodzeń – zniszczeniu uległa jedynie betonowa konstrukcja ochronna znajdująca się wokół podpory[13]. Po oddaniu do użytku przeprawę kilkukrotnie poddawano renowacji, m.in. w 1986 roku w ramach projektu o wartości 14 milionów dolarów[12]. Most zbudowano z czterema pasami ruchu, jednak dojazdy do niego ograniczono do dwóch pasów w celu zminimalizowania kosztów. Południowy dojazd został poszerzony w 1983 roku, zaś poszerzenie północnego zakończono w 1999 roku, po wielu latach opóźnień[14].

Katastrofa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Katastrofa mostu Francisa Scotta Keya.
Film z TV przemysłowej z nagraniem uderzenia w podporę i zawalenia się mostu

26 marca 2024 roku statek Dali(inne języki), kontenerowiec o długości 229 m pływający pod banderą Singapuru, wypłynął z portu Baltimore(inne języki) o godz. 0:44 EDT[15] do Kolombo na Sri Lance[16]. Na pokładzie statku było dwóch pilotów portowych[17]. O godzinie 1:27 EDT uderzył w zachodnią główną podporę mostu, powodując zawalenie się całej kratownicowej części i jednego ze wschodnich przęseł dojazdowych do rzeki[2][15][18]. Całe zdarzenie zostało zarejestrowane przez kamerę przemysłową[15]. Rzecznik straży pożarnej w Baltimore powiedział, że na moście w momencie jego zawalenia znajdowało się kilka pojazdów, w tym jeden wielkości ciągnika siodłowego z przyczepą. Po uderzeniu statek zapalił się[potrzebny przypis][17][brak potwierdzenia w źródle], a części mostu spadły na przednią część kadłuba[19].

W momencie katastrofy ekipa budowlana naprawiała dziury w moście. Osiem osób wpadło z wysokości 56 metrów do rzeki, w której temperatura wody wynosiła 8 stopni Celsjusza. Dwóch pracowników zostało uratowanych, jeden nie odniósł żadnych obrażeń, a drugi został ranny. Sześć osób uznano za zmarłych po tym, jak spadły do wody[20].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Francis Scott Key Bridge (Baltimore, 1977) [online], Structurae [dostęp 2024-03-26] (ang.).
  2. ↑ a b c d Francis Scott Key Bridge. dcroads.net. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  3. ↑ Katastrofa w Baltimore. Most zawalił się po uderzeniu statku, samochody wpadły do wody [online], gazeta.pl, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (pol.).
  4. ↑ Zawalił się most w Baltimore. Ludzie runęli do wody. Są nowe informacje o statku [online], nextgazetapl, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (pol.).
  5. ↑ a b The history of Baltimore’s Francis Scott Key Bridge. cnsmaryland.org, 2024-03-26. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  6. ↑ $144,000,000 Harbor Tunnel Is Opened By Governor McKeldin. [w:] The Baltimore Sun, Page 26 [on-line]. newspapers.com, 1957-11-30. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  7. ↑ Bridge Wins Approval of Legislature. [w:] The Baltimore Sun, Page 36 [on-line]. newspapers.com, 1971-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  8. ↑ Last Hurdle Cleared For Harbor Bridge. [w:] The Evening Sun, Page 18 [on-line]. newspapers.com, 1972-06-10. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  9. ↑ a b Prize Bridges 1978. [w:] Francis Scott Key Bridge [on-line]. aisc.org. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  10. ↑ Harbor Bridge Named For Francis Scott Key. [w:] The Evening Sun, Page 21 [on-line]. newspapers.com, 1976-06-22. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  11. ↑ a b New Bridge Bypasses The Baltimore Tunnel. nytimes.com, 1977-03-27. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  12. ↑ a b Jin Yu Young: The Key Bridge was named after the national anthem’s author.. nytimes.com, 2024-03-26. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  13. ↑ Joel Rose, Nell Greenfieldboyce: Questions arise amid the collapse of the Key bridge in Baltimore. npr.org, 2024-03-26. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  14. ↑ Baltimore Beltway coming full circle; Divided lanes finished on the southeast arc. [w:] NEWS [on-line]. baltimoresun.com, 1999-11-06. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  15. ↑ a b c Baltimore Key Bridge: 'Mass casualty event' as bridge hit by ship collapses into river [online], BBC News [dostęp 2024-03-26] (ang.).
  16. ↑ Ashifa Kassam, Baltimore Key Bridge collapse: vehicles fall into water after being hit by ship [online], The Guardian, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26].
  17. ↑ a b Cargo ship hits Baltimore's Key Bridge, bringing it down. At least 7 people believed to be in water [online], AP News, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (ang.).
  18. ↑ Michael D. Shear, Nicholas Bogel-Burroughs, Patricia Mazzei: Here’s what we know about the collapse.. nytimes.com, 2024-03-26. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  19. ↑ Elizabeth Wolfe Melissa Alonso, Rescuers are searching for multiple people in the water after Baltimore bridge collapse, report says [online], CNN, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (ang.).
  20. ↑ Sześć ofiar katastrofy. Rzeczpospolita. [dostęp 2024-03-28]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Most_Francisa_Scotta_Keya&oldid=73424857”