Myśla (dopływ Odry)
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 95,6 km |
| Powierzchnia zlewni |
1334 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | okolice Rychnowa |
| Wysokość |
70 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Odra |
| Miejsce |
naprzeciwko Lucina |
| Wysokość |
8,6 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Myśla (niem. do 1945 r. Mietzel) – rzeka w zachodniej Polsce, na Pojezierzu Myśliborskim, w województwie zachodniopomorskim i lubuskim, prawobrzeżny dopływ Odry.
Bieg rzeki[edytuj | edytuj kod]
Całkowita długość 95,6 km, powierzchnia dorzecza 1334 km², II-III klasa czystości. Obszar źródliskowy leży na wysokości 70 m n.p.m. na terenie Pojezierza Myśliborskiego w okolicach wsi Rychnów, rzeka uchodzi do Odry w jej 629,4 km koło miejscowości Chlewice. Na system rzeczny Myśli składają się 24 cieki podstawowe, z których największymi są Kosa i Sienica. W zlewni rzeki Myśli, a zwłaszcza w jej górnym biegu znajduje się dużo jezior[1].
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
Rzeka w dużej części zachowała swój pierwotny bieg, dzięki czemu koryto często meandruje, tworząc liczne zakola, rozlewiska i stawy przyrzeczne. W górnym biegu przepływa przez obszar chronionego krajobrazu pod nazwą Pojezierze Myśliborsko-Barlineckie, w środkowym biegu przez obszar chronionego krajobrazu pod nazwą Wysoczyzna Gorzowska, a dolny bieg i ujście znajdują się na terenie Parku Krajobrazowego Ujście Warty. Wokół rzeki znajduje się wiele ciekawych środowisk o randze lokalnej: lasów lęgowych, torfowisk, stawów i starorzeczy. Spotykane ptaki: zimorodki, siniaki, bociany czarne, gęgawy, perkozy rdzawoszyje, żurawie, kania czarna i ruda, puszczyki, sowy pójdźki i płomykówki. Zwierzęta: nietoperze, bobry, traszka grzebieniasta, wydra i żółw błotny oraz większość gatunków ryb typowych dla środowiska rzecznego.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Na rzece zlokalizowane są jazy i 6 małych elektrowni wodnych: Namyślin na ok. 6 km, Reczyce na ok. 12 km, Gudzisz na ok. 13 km, Chwarszczany na ok. 15 km, Dargomyśl na ok. 19 km, Barnówko na ok. 39 km od ujścia Myśli[2].
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Na rzece organizowane są spływy kajakowe. Szlak rozpoczyna się w Lipianach, przy plaży miejskiej nad jeziorem Wądół, a następnie wiedzie przez Myślibórz, gminę Dębno i Boleszkowice do ujścia Myśli do Odry. Spływ można zakończyć na Odrze w miejscowości Porzecze. Na rzece znajdują się stałe zapory, które wymagają od kajakarzy przenoszenia sprzętu brzegiem. Płynąc Myślą kajakarze muszą pokonać różne przeszkody, czasami o dużym stopniu trudności.
Promowaniem walorów turystycznych Myśli zajmuje się stowarzyszenie „Nad Myślą” z siedzibą w Myśliborzu i Stowarzyszenie „Z Biegiem Myśli” mające swoją siedzibę w Muzeum Pojezierza Myśliborskiego w Myśliborzu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wzmiankowana po raz pierwszy pod nazwą Mizzla w 1232 r. w nadaniu księcia wielkopolskiego Władysława Odonica wsi Chwarszczany wraz z 1000 łanami ziemi (ok. 15–17 tys. ha) między Odrą, Wartą i Myślą[3]. Kolejna wzmianka pod nazwą Mizla w 1234 r. w dokumencie fundacyjnym księcia pomorskiego Barnima I, w którym nadaje on wieś Dargomyśl i 200 łanów ziemi nad rzeką chwarszczańskim templariuszom[4]. Nazwy w kolejnych latach: Myzla 1259, Mizle 1260, Mizcele 1281, Mitzel 1298, 1335, Mitzel 1944.
W dolnym biegu poniżej Barnówka należała w latach 1232–1540 do komandorii templariuszy i następnie joannitów w Chwarszczanach. Wzmianka z 1560, że rzeka Myśla od ujścia rzeki Smolnicy i granic Barnówka po ujście Głębokiej i most na szlaku z Dębna do Lasu Bogusławskiego i Cychrańskiego, w połowie należy do margrabiego brandenburskiego Jana, a druga połowa należy do rodziny Kuhmeise, właścicieli Barnówka. Dalej na południe od "Nowego Mostu" rzekę eksploatowały (od 1540) domeny państwowe w Dębnie i Namyślinie, a na odcinku od starego młynu do Kutzdorfischen Berge należała do domeny w Namyślinie[5].
W 1755 r. na polecenie króla Fryderyka II założona została w Reczycach huta żelaza napędzana wodami Myśli. W 1758 r. w okolicach Sarbinowa rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami rosyjskimi i pruskimi. W 1786 r. uregulowano dolny bieg rzeki od Buszowa do ujścia.
Nazwę Myśla wprowadzono urzędowo w 1949 r., zastępując poprzednią niemiecką nazwę rzeki – Mietzel[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Praca zbiorowa: Karty z dziejów Dębna. Dębno: PPH "Zapol" Dmochowski Sobczyk, 2005, s. 29-30. ISBN 83-60140-35-9.
- ↑ Green Key Joanna Masiota-Tomaszewska, Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myśliborskiego na lata 2017-2020 z perspektywą do roku 2024, Zarząd Powiatu w Myśliborzu Starostwo Powiatowe w Myśliborzu, 2016, s. 22.
- ↑ „Insuper Chvartsane villam super Mizzlam fluvium sitam, cum mille mansis et foro infra terminos illorum habendo iure et more teutonicali”; Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, tom XI.
- ↑ „...Dargumiz in terra Chinz iuxta Aquam, que Mizla wlgari nomine appellatur, cum Ducentis mansis, cum omni libertate et utilitate, nec non Jure Teutonicali contulimus et donamus possidendam...” Adolph Friedrich Johann Riedel: Codex diplomaticus Brandenburgensis: Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Quellenschriften für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihrer Regenten. T. XIX. 1860, s. 2. [dostęp 2010-08-19].
- ↑ Edward Rymar: Słownik historyczny Nowej Marchii w średniowieczu, tom II, Ziemia chojeńska, mieszkowicka, trzcińska i kostrzyńska. Chojna-Wodzisław Śląski: Templum, 2016, s. 169-170. ISBN 978-83-940636-0-3.
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 8.