Nektarzyk oliwkowy
| Deleornis fraseri[1] | |||
| (Jardine & Selby, 1843) | |||
 Eksponat z Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
nektarzyk oliwkowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8] | |||
 | |||
Nektarzyk oliwkowy[9] (Deleornis fraseri) – gatunek małego ptaka z rodziny nektarników (Nectariniidae), występujący w Afryce Subsaharyjskiej. Według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Nektarzyk oliwkowy występuje w zachodniej i środkowej Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku[10][11]:
- D. fraseri idius – Sierra Leone do Togo.
- D. fraseri cameroonensis – południowa Nigeria do zachodniej Demokratycznej Republiki Konga i północno-zachodnia Angola.
- D. fraseri fraseri – Bioko.
- D. fraseri axillaris – nektarzyk szarogłowy[9] – wschodnia Demokratyczna Republika Konga, Uganda i Rwanda.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisali w 1843 roku brytyjscy ornitolodzy William Jardine i Prideaux John Selby, nadając mu nazwę Anthreptes fraseri[3]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu autorzy wskazali wyspę Fernando Po (obecnie Bioko)[3]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Deleornis, który opisał w 1977 roku niemiecki ornitolog Hans Edmund Wolters[2].
Status taksonu axillaris jest niepewny; niektóre ujęcia systematyczne traktują go jako odrębny gatunek[10][12][13]. Autorzy IOC World Bird List rozpoznają trzy podgatunki[10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Deleornis: w mitologii greckiej Dele lub Delius było przydomkiem Apolla (znanego też jako Phoebus), syna Zeusa i Leto; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[14].
- fraseri: Louis Fraser (?1819–?1883), angielski zoolog, kustosz muzeum Zoological Society of London w latach 1832–1846, kustosz Knowsley Collection w latach 1848–1851, wicekonsul w Dahomeju w latach 1851–1853, kolekcjoner z Nigerii w latach 1841–1842, Ekwadoru z roku 1857, Kalifornii z roku 1860 oraz Florydy z roku 1883[14].
- idius: gr. ιδιος idios „odrębny, osobliwy”[14].
- cameroonensis: Kamerun, Afryka Zachodnia (Rio dos Camerões, „rzeka krewetek”, nazwa nadana rzece Wouri przez portugalskiego odkrywcę Fernão do Pó w 1492 roku)[14].
- axillaris: łac. axillaris „pachy”, od axilla „pacha”[14].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 11–13 cm; masa ciała 8,3–15,3 g[11][15].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nektarzyka oliwkowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity w lasach Liberii i lokalnie pospolity w pozostałej części zasięgu. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk[8]. Od 2016 roku IUCN klasyfikuje nektarzyka szarogłowego (D. (f.) axillaris) jako odrębny gatunek i zalicza go do kategorii najmniejszej troski. Jego liczebność nie została oszacowana, ale jej trend uznaje się za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Deleornis fraseri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b H.E. Wolters. Die Gattungen der Nectariniidae (Aves Passeriformes). „Bonner zoologische Beiträge”. 28, s. 88, 1977. (niem.).
- ↑ a b c W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Wyd. New Series. T. 4. Edinburgh: Lizars, 1843, s. ryc. lii i tekst. (ang.).
- ↑ A. Reichenow. Diagnosen neuer Vogclarten aus Central -Afrika. „Ornithologische Monatsberichte”. 1, s. 32, 1893. (niem.).
- ↑ H.Ch. Oberholser. A list of the birds collected by Mr. R. P. Currie in Liberia. „Proceedings of the United States National Museum”. 22, s. 33, 1900. (ang.).
- ↑ A. Reichenow. Neue Arten. „Journal für Ornithologie”. 63, s. 128, 1915. (niem.).
- ↑ D.A. Bannerman. Descriptions of new subspecies from Africa:—Amblyospiza albifrons tandce from Northern Angola, Serinus mozambicus sonthomæ from St. Thomas I., Gulf of Guinea, and Anthreptes fraseri cameroonensis from Cameroon. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 41, s. 137, 1921. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Deleornis fraseri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-26] (ang.).
- ↑ a b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Nectariniidae Vigors, 1825 – nektarniki - Sunbirds (wersja: 2021-07-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-26].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy): Dippers, leafbirds, flowerpeckers, sunbirds. IOC World Bird List: Version 11.2. [dostęp 2021-07-26]. (ang.).
- ↑ a b R. Cheke & C. Mann: Fraser’s Sunbird (Deleornis fraseri). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.sctsun2.01. [dostęp 2021-02-26]. (ang.).
- ↑ R. Cheke & C. Mann: Family Nectariniidae (Sunbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (redaktorzy): Handbook of the Birds of the World. Cz. 13: Penduline-tits to Shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 245. ISBN 84-96553-45-0. (ang.).
- ↑ Ch.G. Sibley & B.L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
- ↑ a b c d e The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ R. Cheke & C. Mann: Gray-headed Sunbird (Deleornis axillaris). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.gyhsun1.01. [dostęp 2021-02-26]. (ang.).
- ↑ BirdLife International, Deleornis axillaris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-26] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i krótkie film – nektarzyk szarogłowy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).