Nijolė Sadūnaitė
| Data i miejsce urodzenia |
22 lipca 1938 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
31 marca 2024 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
po 1956 |
| Odznaczenia | |
| |
Nijolė Sadūnaitė (ur. 22 lipca 1938 w Datnowie, zm. 31 marca 2024 w Wilnie[1][2]) – litewska zakonnica, dysydentka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1955 roku ukończyła szkołę średnią Oniksztach. W 1956 roku wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej (CSSBVMI)[3]. Nie chcąc zrezygnować z praktyk religijnych, pracowała jako sekretarka, maszynistka, pracownica fabryki, perforatorka w centrum obliczeniowym, a po ukończeniu studiów medycznych pracowała w wileńskim domu dziecka.
Aresztowana w 1974 roku i skazana w 1975 r. za powielanie i rozpowszechnianie „Kroniki Kościoła Katolickiego na Litwie”[4]. Przez sześć lat była więzionna w Mordowiii przebywała na wygnaniu na Syberii Wschodniej[5]. W 1980 roku, po powrocie na Litwę, ponownie zaangażowała się w publikację „Kroniki”: zbierała wiadomości, przedstawiała je redaktorowi, redagowała i powielała, a następnie przewoziła do Moskwy, skąd docierały na Zachód. Z powodu prześladowań ze strony KGB zakonnica stale się ukrywała, była wielokrotnie aresztowana i przesłuchiwana.
23 sierpnia 1987 r. wraz z Antanasem Terleckasem, Vytautasem Bogušisem i Petrasem Cidzikasem zorganizowała pod pomnikiem Adama Mickiewicza wiec upamiętniający pakt Ribbentrop-Mołotow[3]. Wiec był okazją do publicznego odśpiewania litewskiego hymnu narodowego po dziesięcioleciach ucisku.
Od 1988 była członkinią Litewskiej Grupy Helsińskiej. Opublikowała książki o metodach KGB i walce o prawa wierzących na Litwie[6].
Dekretem Prezydenta Republiki Litewskiej z dnia 21 sierpnia 1998 roku Nijolė Sadūnaitė została odznaczona orderem Krzyża Pogoni II stopnia (obecnie Wielki Krzyż Komandorski Orderu Krzyża Pogoni)[7].
Została laureatką Nagrody Wolności w 2017 roku[8].
Zmarła 31 marca 2024[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Felicija Nijolė Sadūnaitė [online], vle.lt, 20 lipca 2018 [dostęp 2024-04-03] (lit.).
- ↑ a b Žiniasklaida: mirė disidentė, vienuolė Sadūnaitė [online], lrt.lt, 31 marca 2024 [dostęp 2024-03-31] (lit.).
- ↑ a b Anykštėnų biografijų žinynas [online], www.anykstenai.lt [dostęp 2023-12-22].
- ↑ Laimonas Tapinas (red.), Žurnalistikos enciklopedija, Vilnius: Pradai, 1997, s. 284, ISBN 978-9986-776-62-8 [dostęp 2023-12-22] (lit.).
- ↑ An `Underground Nun' in Lithuania. Nijole Sadunaite works for religious freedom, and views Gorbachev with skepticism. INTERVIEW: SOVIET DISSIDENT, „Christian Science Monitor”, ISSN 0882-7729 [dostęp 2023-12-22].
- ↑ In the Land of Crosses | George Weigel [online], First Things, 25 września 2013 [dostęp 2023-12-22] (ang.).
- ↑ 152 Dėl apdovanojimo Vyčio Kryžiaus ordinais [online], e-seimas.lrs.lt [dostęp 2023-12-22].
- ↑ 2017 m. Laisvės premijos laureatė Nijolė Sadūnaitė [online], www.lrs.lt [dostęp 2023-12-22].