Nowa prawica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nowa prawica – ruch społeczno-polityczny powstały w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, opierający się na klasycznym liberalizmie ekonomicznym i konserwatyzmie społecznym[1].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Początki ruchu związane były z klęską keynesizmu, obniżeniem autorytetu władzy oraz zagrożeniem rozprzężenia społecznego[2]. Szczególną rolę odegrał on w Stanach Zjednoczonych, gdzie był związany z konserwatywną frakcją Partii Republikańskiej i prezydentem Ronaldem Reaganem[3] (przyczyniając się do jego wyboru na prezydenta)[4]. Główną rolę w pojawieniu się ruchu odegrał Richard Viguerie[5], który krytykując Republikanów wraz ze współpracownikami przyczynił się do utworzenia organizacji nawiązujących do chrześcijaństwa: Moral Majority (Chrześcijański Głos), Religious Roundtable (Religijny Okrągły Stół) i Christian Voice (Chrześcijański Głos). Aktywiści tych ugrupowań skupiali się na sprawach związanych z moralnością i religią (zakaz aborcji, wspieranie tradycyjnego modelu rodziny, krytyka homoseksualizmu, postulowanie nauczania religii w edukacji publicznej). Innym istotnym kręgiem politycznym, który miał wpływ na pojawienie się nowej prawicy, byli neokonserwatyści (dawni lewicowcy) z Normanem Podhoretzem na czele i pisma: „Commentary”, „New Criterion” i „The Public Interest”[6]. Zwolennicy nowej prawicy bez powodzenia starali się o nominacje prezydenckie z Partii Republikańskiej w l. 90. XX w. i po 2000 r. (m.in. Patrick Buchanan)[7]. W Wielkiej Brytanii ruch narodził się wraz z objęciem przez Margaret Thatcher stanowiska premiera[8]. Istotną rolę tutaj odegrał Roger Scruton i jego pismo „The Salisbury Reviev”[6]. W latach 80. XX w. ruch znalazł się w odwrocie z powodu braku spójności poglądów[7][9].

W Polsce jego zwolennicy (m.in. członkowie UPR, WiP i Ruchu Wyborców Janusza Korwin-Mikkego) utworzyli partię Kongres Nowej Prawicy.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Sean Hanley: The New Right in the New Europe
  2. A. Heywood, Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, Warszawa 2008, s. 69.
  3. Frohnen, Bruce, Jeremy Beer, and Jeffrey O. Nelson (2006) American Conservatism: An Encyclopedia. ISI Books: Wilmington, DE, s. 624 i 625
  4. D. Robertson, Słownik polityki, Warszawa 2009, s. 266.
  5. M. du Vall, Neokonserwatyzm w Stanach Zjednoczonych. Od Żywotnego Centrum do epoki Reagana, Kraków 2011, s. 30.
  6. a b A. Rzegocki, Nowa Prawica, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, red. K. Chojnicka, M. Jaskólski, t. 4, Warszawa 2009, s. 389.
  7. a b D. Robertson, Słownik polityki, Warszawa 2009, s. 267.
  8. Jenkins, Simon (2006). Thatcher & Sons: A Revolution in Three Acts of yeh yeh. Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9595-4
  9. A. Heywood, Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, Warszawa 2008, s. 70.