Ronald Reagan
|
||
![]() Prezydent Ronald Reagan w 1981 roku |
||
Data i miejsce urodzenia | 6 lutego 1911 Tampico |
|
Data i miejsce śmierci | 5 czerwca 2004 Los Angeles |
|
40. prezydent Stanów Zjednoczonych | ||
Okres | od 20 stycznia 1981 do 20 stycznia 1989 |
|
Przynależność polityczna | Partia Republikańska | |
Pierwsza dama | Nancy Davis | |
Wiceprezydent | George H.W. Bush | |
Poprzednik | Jimmy Carter | |
Następca | George H.W. Bush | |
Gubernator Kalifornii | ||
Okres | od 2 stycznia 1967 do 6 stycznia 1975 |
|
Poprzednik | Pat Brown | |
Następca | Jerry Brown | |
![]() |
||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Ronald Wilson Reagan (ur. 6 lutego 1911 w Tampico, zm. 5 czerwca 2004 w Los Angeles) – amerykański polityk i aktor, 40. prezydent Stanów Zjednoczonych oraz 33. gubernator Kalifornii. Jako przywódca USA udzielił znaczącej pomocy ruchom antykomunistycznym, w tym działającej w Polsce „Solidarności”. W czasie jego prezydentury przeprowadzone zostały reformy w polityce gospodarczej (tzw. reaganomika) o założeniach wywodzących się z ekonomii podaży.
Po ukończeniu studiów w 1932 roku pracował jako radiowy komentator sportowy. Od 1937 roku trudnił się aktorstwem filmowym w Hollywood, był aktywnym członkiem aktorskiego związku zawodowego. Na początku lat 60. wstąpił do Partii Republikańskiej, z jej nominacji sprawował urząd gubernatora Kalifornii (1966–1974), a następnie prezydenta USA (1981–1989). Od początku lat dziewięćdziesiątych cierpiał na chorobę Alzheimera i nie brał udziału w życiu publicznym.
Spis treści
Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]
Ronald Reagan urodził się 6 lutego 1911 roku w Tampico, jako syn sprzedawcy butów Johna Reagana i jego żony Nellie[1]. W 1920 roku rodzina przeniosła się do Dixon, gdzie Ronald uczęszczał do szkół[1]. W szkole średniej występował w kółku teatralnym[1]. W 1928 roku wstąpił do Eureka College, gdzie był przewodniczącym organizacji studenckiej i kapitanem drużyny pływackiej[1]. Po ukończeniu szkoły pracował jako radiowy komentator sportowy w Davenport i Des Moines[2].
Kariera aktorska[edytuj | edytuj kod]
W 1937 roku, przebywając w Kalifornii, otrzymał angaż do filmu Miłość w eterze[2]. Postanowił wówczas pozostać w Hollywood, ponieważ aktorstwo było jego wymarzonym zawodem[2]. Zagrał łącznie w 52 filmach[2]. Najsłynniejsze z nich to: King’s Row, Mroczne zwycięstwo, Brother Rat, Knute Rockne All American, Bedtime for Bonzo, Zabójcy i Hellcats of the Navy[2]. W 1938 roku przystąpił do stowarzyszenia aktorskiego Screen Actor Guild, której został przewodniczącym dziewięć lat później[2]. W czasie II wojny światowej nagrywał filmy instruktażowe dla wojska[2]. W połowie lat 50. skupił się na pracy w telewizji, m.in. podpisując kontrakt z General Electric na regularne prowadzenie półgodzinnego programu[3].
Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]
W latach 30. Reagan był zwolennikiem polityki Nowego Ładu Franklina Delano Roosevelta i Partii Demokratycznej[2]. W 1948 roku poparł Harry’ego Trumana w wyborach prezydenckich, a dwa lata później Helen Gahagan Douglas z Kalifornii w wyborach do Senatu[3]. Jego poglądy ewoluowały z czasem i w 1952 i 1956 roku organizował przedsięwzięcie „Demokraci na rzecz Eisenhowera”, mające na celu wybór Dwighta Eisenhowera na prezydenta[3]. W 1960 roku agitował za Richardem Nixonem, a dwa lata później opuścił demokratów i zapisał się do Partii Republikańskiej[3]. Dzięki jego działalności w kampanii Barry’ego Goldwatera w 1964 roku zyskał sympatię bossów partyjnych[3]. Dzięki temu, dwa lata później wystartował w wyborach na urząd gubernatora Kalifornii[3]. Jego głównym kontrkandydatem był urzędujący gubernator Pat Brown[4]. Reagan uzyskał wówczas 57,6% poparcia, wobec 42,3% dla Browna[4].
Jako gubernator kładł nacisk na cięcia budżetowe, zmniejszenie podatków i samoograniczanie się władzy[4]. Obciął wydatki na oświatę i szkolnictwo wyższe, przeciw czemu protestował Clark Kerr, rektor Uniwersytetu Kalifornijskiego[4]. Wobec tego, Reagan zwolnił Kerra ze stanowiska, podnosząc opłaty za naukę[4]. Cięcia objęły także opiekę społeczną, jednak w wyniku nacisków, gubernator musiał pójść na kompromisy i wprowadzić lżejsze reformy od zapowiadanych[4]. Sprzeciwiał się zniesieniu kary śmierci, jednak na tym polu także poniósł porażkę[4]. Jego działania miały na celu także ograniczenie wzrostu biurokracji – przez cały okres jego urzędowania zatrudnienie utrzymało się na poziomie 103 tysięcy osób[5]. Obniżył podatki od nieruchomości, podwyższając podatki dochodowe, a także zaostrzył kryteria kwalifikacji do świadczeń społecznych, przez co liczba osób je otrzymujących spadła[5]. W 1972 roku ubiegał się o drugą kadencję gubernatorską, co udało mu się osiągnąć po pokonaniu Jesse’ego Unrucha[4]. Cztery lata później postanowił nie kandydować po raz trzeci, tylko wystartować w wyborach prezydenckich[5]. O nominację Partii Republikańskiej musiał walczyć z urzędującym prezydentem Geraldem Fordem[5]. Nie udało mu się jednak przekonać delegatów partyjnych i nominację otrzymał Ford[5].
W 1980 roku ponownie postanowił ubiegać się o prezydenturę[6]. Wziął udział we wszystkich zorganizowanych prawyborach, aby zapewnić sobie poparcie delegatów[6]. Jego głównymi kontrkandydatami byli George H.W. Bush, James Baker, John Anderson i John Connally[6]. Po marcowych prawyborach w Karolinie Południowej, z wyścigu wycofał się Connally, który udzielił swojego poparcia Reaganowi[6]. W tym samym czasie prezydent Ford oznajmił, że nie będzie ubiegał się o reelekcję[6]. W maju Bush podjął decyzję o niekandydowaniu i wsparł Reagana, twierdząc że głównym celem Partii Republikańskiej jest odsunięcie od władzy Jimmy’ego Cartera[7]. Na lipcowej konwencji republikanów w Detroit, Reagan uzyskał nominację w pierwszym głosowaniu[7]. Początkowo zaproponował wiceprezydenturę Fordowi, jednak ustępujący prezydent chciał zwiększenia kompetencji drugiej osoby w państwie[7]. Reagan nie chciał się na to zgodzić, wobec czego Ford nie przyjął propozycji[7]. Wówczas nominat złożył ofertę Bushowi, która została zaakceptowana[7]. W głosowaniu powszechnym Reagan otrzymał 43 miliony głosów, wobec 35 milionów dla Cartera i 5,6 miliona dla Andersona[8]. W Kolegium Elektorskim na republikanina głosowało 489 elektorów, podczas gdy na demokratę – 49[8]. Reagan został zaprzysiężony 20 stycznia 1981 roku[7].
Prezydentura[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza kadencja[edytuj | edytuj kod]
W przemówieniu inauguracyjnym podkreślił swoje konserwatywne poglądy społeczno-gospodarcze: zapowiedział redukcję wydatków publicznych (z wyjątkiem budżetu wojskowego), obniżenie podatków, zmniejszeniu zatrudnienia w administracji publicznej i ograniczenie ingerencji rządu federalnego w gospodarkę[7]. W dziedzinie polityki zagranicznej podkreślił chęć utrzymania pokoju, zaznaczając jednak swoje nieugięcie wobec komunizmu[9]. W swoim gabinecie Reagan także zgromadził ludzi o konserwatywnych poglądach: sekretarzem stanu został Alexander Haig, sekretarzem obrony – Caspar Weinberger, sekretarzem skarbu – Donald Regan, prokuratorem generalnym – William French Smith, doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego – Richard Allen, a szefem personelu Białego Domu – James Baker[9]. Jedyną kobietą w rządzie Reagana była ambasador USA przy ONZ – Jeane Kirkpatrick, natomiast jedynym Afroamerykaninem był sekretarz urbanizacji Samuel Pierce[9].
Jednym z pierwszych wydarzeń w czasie pierwszej kadencji była próba dokonania zamachu na Reagana[9]. 30 marca 1981 roku przed hotelem Washington Hilton, John Hincley kilkakrotnie strzelił w kierunku Reagana, raniąc go, a ponadto rzecznika prasowego Białego Domu Jamesa Brady’ego, agenta Secret Service Timothy’ego McCarthy’ego i policjanta Thomasa Delahanty’ego[9]. Ranny prezydent został niezwłocznie przetransportowany do szpitala, gdzie został zoperowany[9]. 4 kwietnia był już w stanie rozmawiać ze współpracownikami, a osiem dni później został wypisany ze szpitala[9].
Od początku prezydentury, Reagan prowadził konserwatywną politykę gospodarczą (reaganomika), zagraniczną i wojskową[10]. Silna opozycja wobec socjalizmu, zwalczanie lewicowych rządów i pomoc proamerykańskim reżimom spowodowała liczne napięcia w stosunkach ze Związkiem Radzieckim[10]. Gdy w grudniu 1981 roku w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wprowadzono stan wojenny, prezydent USA ogłosił sankcje wobec władz polskich[11]. Stwierdził, że pomoc humanitarna będzie kontynuowana, lecz tylko pod warunkiem pewności, że żywność dociera do potrzebujących[11]. Ponadto Reagan zawiesił uprawnienia linii lotniczych LOT w komunikacji pomiędzy PRL i USA, wstrzymał odnowienie zabezpieczeń kredytowych z Banku Eksportowo-Importowego i zaapelował do państw sojuszniczych o ograniczenie dostaw nowoczesnych technologii do Polski[11]. Ponadto wstrzymano wymiany naukowe i medyczne, a także zaprzestano przyznawać wizy dla Polaków udających się do Stanów Zjednoczonych[12]. Gdy Sejm PRL przyjął uchwałę o związkach zawodowych w październiku 1982 roku, USA cofnęły klauzulę najwyższego uprzywilejowania[12]. Podwyżka stawek celnych miało pozbawić PRL 30–40 miliardów dolarów dochodów z eksportu[12]. Sankcjami zostało objęte także ZSRR[13]. 29 grudnia 1981 wstrzymano licencje na dostawy sprzętu elektronicznego, dostawy zbóż, zawieszono rokowania dotyczące nowego układu rozbrojeniowego, wstrzymano loty Aerofłotu i nie odnowiono układu o wymianie naukowej[11]. Wszelkie restrykcje zostały zniesione dopiero w 1987 roku[14].
W 1981 roku Reagan podejmował także wysiłki na rzecz ustabilizowania sytuacji na Bliskim Wschodzie[13]. 1 września przedstawił plan, zakładający wstrzymanie budowy osiedli izraelskich na Zachodnim Brzegu Jordanu i w strefie Gazy, wybór autonomicznej władzy Palestyny i przekazanie władzy na 5 lat palestyńskim mieszkańcom tychże terenów[13]. Prezydent sprzeciwiał się powołaniu autonomicznego państwa palestyńskiego, jednak postulował stowarzyszenie terenów Cisjordanii i Gazy z Jordanią i niepodzielność Jerozolimy[13].
Polityka antykomunistyczna znalazła także odzwierciedlenie w stosunkach z sojusznikami – na początku czerwca 1982 roku Reagan udał się do Paryża, spotkać się z prezydentem Francji François Mitterrandem i przywódcami 6 innych krajów[10]. Prezydent Stanów Zjednoczonych chciał by państwa sojusznicze ograniczyły kredyty dla ZSRR i innych krajów socjalistycznych, jednak nie uzyskano w tej kwestii konsensusu[10]. Liderzy ustalili jednak, że kredyty będą oprocentowane na poziomie co najmniej 12,5%[10]. Reagan bezskutecznie domagał się zatrzymania budowy gazociągu z Syberii do Europy Zachodniej[10]. 8 czerwca Reagan wizytował w Londynie, dzień później w Bonn, a 11 czerwca w Berlinie Zachodnim[10]. We wszystkich trzech miejscach nawoływał do bardziej zdecydowanej opozycji wobec Związku Radzieckiego i przyjęcia amerykańskiego programu kontroli zbrojeń[10].
W czasie trwania pierwszej kadencji, Reagan przeznaczył ponad półtora biliona dolarów na zbrojenie i nie podejmował próby wznowienia rozmów na temat rozbrojenia[10]. W 1983 roku postanowił o rozmieszczeniu rakiet średniego zasięgu MGM-31B Pershing II w krajach Europy Zachodniej[10].
Jesienią 1983 utworzono komitet na rzecz reelekcji Reagana[12]. Oficjalnie prezydent ogłosił decyzję o starcie w wyborach 29 stycznia 1984 roku[12]. Delegaci Partii Republikańskiej, udzielili mu jednomyślnego poparcia na konwencji w Dallas w dniach 20–23 sierpnia[12]. Z ramienia demokratów jego przeciwnikiem był Walter Mondale[15]. W głosowaniu powszechnym urzędujący prezydent uzyskał ponad 53 miliony głosów przy niespełna 37 milionach dla Mondale’a[15]. W Kolegium Elektorów Reagan otrzymał 525 głosów, wobec 13 dla kandydata Partii Demokratycznej[15].
Druga kadencja[edytuj | edytuj kod]
W 1985 roku Reagan rozpoczął rokowania rozbrojeniowe ze Związkiem Radzieckim, pomimo zapowiedzi utrzymania tempa zbrojeń amerykańskich[16]. Jednocześnie oskarżył Libię, Koreę Północną, Nikaraguę i Kubę o przynależność do państw terrorystycznych[16], stwierdzając jednocześnie, że współpracują one z ZSRR[17]. 8 kwietnia I sekretarz KPZR Michaił Gorbaczow oświadczył, że chce się spotkać z amerykańskim prezydentem[18]. Przywódca Związku Radzieckiego wprowadził moratorium na rozmieszczanie rakiet w Europie i przeprowadzanie podziemnych prób jądrowych[18]. Reagan jednak nie poszedł za przykładem Gorbaczowa i kontynuował zbrojenia[18]. Spotkanie obu przywódców odbyło się w dniach 19–21 listopada 1985 roku w Genewie[18]. Zawarto tam wówczas porozumienia dotyczące regularnych spotkaniach sekretarza stanu i ministra spraw zagranicznych, wznowieniu komunikacji lotniczej i wymiany naukowo-oświatowej, otwarciu konsulatów w Kijowie i Nowym Jorku oraz o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska i wynalezienia lekarstwa na raka[18].
Na początku 1986 roku Reagan zapowiedział kontynuację programu badań kosmicznych, pomimo że 28 stycznia, krótko po starcie rozbił się wahadłowiec Challanger[19]. Ponadto zwrócił się do Kongresu o wyasygnowanie 100 milionów dolarów na wsparcie dla rebeliantów w Nikaragui[19]. Popierał także powstania w Angoli, Kampuczy i Afganistanie[19]. W dniach 11–12 października w Reykjavíku odbyło się drugie spotkanie Reagana i Gorbaczowa[19]. Podczas rozmów Gorbaczow postulował zmniejszenie zbrojeń jądrowych, poprzez zaprzestanie prób w kosmosie[19]. Ponieważ jednak uniemożliwiło by to prowadzenie badań nad Inicjatywą Obrony Strategicznej, Reagan nie przystał na tę propozycję[19].
Miesiąc po rozmowach w Islandii, w Stanach Zjednoczonych wybuchła afera Iran-Contras[20]. Libański tygodnik „Al Shiraa” ujawnił, że były doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Robert McFarlane, wraz z trzema współpracownikami, we wrześniu 1986 roku przybył do Teheranu i wręczył prezenty tamtejszym oficjelom[21]. Ponadto ujawniono, że USA dostarczało potajemnie broń Iranowi, w zamian za uwolnienie kilku amerykańskich zakładników z rąk Hezbollahu[21]. Reagan wielokrotnie wcześniej zapewniał, że nie będzie pertraktować z porywaczami i nakłaniał sojuszników do przestrzegania nałożonego wcześniej na Iran embarga na broń[21]. Opinia publiczna i prasa zaczęła wówczas ostro atakować prezydenta, zarzucając mu hipokryzję[21]. 13 listopada Reagan wygłosił oświadczenie, w którym zaprzeczył informacjom tygodnika dotyczącym negocjacji z terrorystami, jednak przyznał, że niewielkie ilości broni były dostarczane, tłumacząc to interesem narodowym kraju[21]. Potwierdził także, że McFarlane był tajnym wysłannikiem USA, mającym nawiązać stosunki z władzami irańskimi, ale nie został przyjęty przez ajatollaha Chomeiniego[21]. Prezydent nie uznawał swojej winy i nie zamierzał dymisjonować sekretarza stanu George’a Shultza[21]. 25 listopada prokurator generalny Edwin Meese upublicznił, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży broni zostały przelane na szwajcarskie konto, z którego potem czerpali kontrrewolucjoniści nikaraguańscy[22]. Zaznaczył jednak, że prezydent nie był o tym informowany[22]. W wyniku tych wydarzeń, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego, John Poindexter i jego zastępca Oliver North złożyli rezygnacje[22]. Na początku 1987 roku powołano trzyosobową komisję, pod przewodnictwem Johna Towera, która 25 lutego przedłożyła raport[23]. Komisja Towera orzekła, że Reagan nie był świadomy wszystkich działań w aferze Iran-Contras, jednakże bardzo krytycznie oceniła pozostałe działania prezydenta[23]. W wyniku raportu Reagan postanowił powołać nowego szefa personelu Białego Domu, po rezygnacji Donalda Regana[24]. Kilku polityków odmówiło, nie chcąc się wiązać z administracją znajdującą się w kryzysie wizerunkowym, jednak ostatecznie ofertę posady przyjął lider republikanów w Senacie – Howard Baker[24]. Ponadto 4 marca prezydent wygłosił orędzie, w którym przyznał się do błędu i wziął na siebie pełną odpowiedzialność[24]. W międzyczasie powołano także komisje Izby Reprezentantów i Senatu, które opublikowały swój raport 18 listopada 1987 roku[25]. W raporcie stwierdzają, że prezydent wiedział o działaniach Krajowej Rady Bezpieczeństwa, a jeśli nie wiedział, to niedostatecznie panował nad podległymi mu organami[25].
Na początku czerwca 1987 roku Reagan udał się do Wenecji na konferencję liderów państw kapitalistycznych[25]. Rozmowy dotyczyły współpracy na linii Wschód-Zachód, zacieśnić współpracę państw zachodnich, redukcji zbrojeń i przestrzeganie praw człowieka[25]. Ponadto dyskutowano na temat terroryzmu, bezpieczeństwa w Zatoce Perskiej i epidemii AIDS[26]. Przy okazji wizyty we Włoszech, Reagan spotkał się także z papieżem Janem Pawłem II w Watykanie[26]. Było to trzecie takie spotkanie, podczas których omawiano problemy wyścigu zbrojeń, stosunków krajów kapitalistycznych z socjalistycznymi i programów pomocy humanitarnej[26]. Na drugim ze spotkań (w czerwcu 1984 roku) Stany Zjednoczone i Watykan po 117-letniej przerwie ponownie nawiązały stosunki dyplomatyczne[26]. Ambasadorem USA w Watykanie został William Wilson[26].
W listopadzie 1987 roku w Genewie toczyły się rokowania sekretarza stanu George’a Shultza i ministra spraw zagranicznych Eduarda Szewardnadzego[27]. W czasie tych rozmów uzgodniono treść traktatu dotyczącego rakiet średniego i krótkiego zasięgu[27]. Porozumienie INF podpisano 8 grudnia w Waszyngtonie, przez Gorbaczowa i Reagana[27]. Skutkiem tego porozumienia była rezygnacja Stanów Zjednoczonych z utrzymywania rakiet średniego i krótkiego zasięgu w Europie i zapewnienie niestosowania takich środków w przyszłości[27]. Tydzień później Reagan spotkał się z senatorami aby złożyć wyjaśnienia w sprawie traktatu[27].
Na początku 1988 roku Reagan zapowiedział chęć 50% redukcji zbrojeń USA i ZSRR[28]. Utrzymywał jednak swoje zdecydowane poparcie dla SDI oraz kontrrewolucjonistów nikaraguańskich[28]. Mimo to, 3 lutego Izba Reprezentantów odrzuciła wniosek o wsparcie dla contras, z kolei Senat, tego samego dnia obalił prezydenckie weto wobec ustawy o zaostrzeniu walki z dyskryminacją rasową i religijną[28].
Na przełomie maja i czerwca odbyło się czwarte spotkanie Reagana z Gorbaczowem[28]. Tym razem rokowania miały miejsce w Moskwie[28]. Pod koniec maja Senat amerykański zaaprobował układ INF, dzięki czemu Reagan mógł wymienić akty ratyfikacyjne[28]. Ponadto obaj uzgodnili wzajemne informowanie o ewentualnym wystrzeleniu rakiet balistycznych i stopniowym redukowaniu broni ofensywnej[29]. Dodatkowo postanowili o wspólnym przeprowadzeniu eksperymentu w dziedzinie kontroli podziemnych wybuchów jądrowych na poligonach doświadczalnych[29].
W lecie 1988 roku odbywały się wybory prezydenckie, w których Reagan udzielił stanowczego poparcia swojemu wiceprezydentowi – George’owi Bushowi[30]. Bush uzyskał nominację Partii Republikańskiej i odniósł zwycięstwo w wyborach powszechnych i Kolegium Elektorów nad kandydatem Partii Demokratycznej Michaelem Dukakisem[30].
Emerytura i śmierć[edytuj | edytuj kod]
Po opuszczeniu Białego Domu, Reaganowie przenieśli się do Kalifornii[31]. Na emeryturze były prezydent zajmował się wygłaszaniem wykładów i pisaniem pamiętników[31]. Czasami udawał się w podróże, m.in. do Japonii w 1989 roku i do Polski rok później[31]. Jesienią 1991 roku odbyło się uroczyste otwarcie Biblioteki Prezydenckiej w Simi Valley[31]. W czasach administracji George’a Busha udzielał rad prezydentowi, natomiast krytykował gabinet Billa Clintona[31]. Od czasu zachorowania na Alzheimera rzadziej udzielał się publicznie[32]. Zmarł 5 czerwca 2004 w Los Angeles, w wyniku zapalenia płuc[33]. Pogrzeb odbył się 11 czerwca, a uczestniczyli w nim m.in. prezydenci USA George W. Bush, George H.W. Bush, Gerald Ford, Jimmy Carter i Bill Clinton, premierzy Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher i Tony Blair, były prezydent Związku Radzieckiego Michaił Gorbaczow, były prezydent Polski Lech Wałęsa, były premier Kanady Brian Mulroney, premier Włoch Silvio Berlusconi i kanclerz Niemiec Gerhard Schröder[34].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Ronald Reagan poznał swoją pierwszą żonę Jane Wyman na planie filmu Brother Rat[2]. Para miała córkę Maureem, a ponadto wychowywała Michaela – syna Wyman z poprzedniego związku[2]. Swoją drugą żonę, Nancy, Reagan poznał na planie filmu Hellcats of the Navy[2]. Miał z nią córkę Patricię Ann i syna Ronalda Prescotta[2].
Zdrowie[edytuj | edytuj kod]
13 lipca 1985 roku przeszedł kilka operacji, które były spowodowane złośliwymi zmianami nowotworowymi[35]. Usunięto mu polipy i fragment jelita[35]. 30 lipca zoperowano jego nos, w celu usunięcia podrażnionej tkanki, a 10 października usunięto stamtąd kolejne komórki nowotworowe[35]. W czasie jego absencji, obowiązki prezydenta, sprawował wiceprezydent George Bush[35]. W 1994 roku podał do wiadomości publicznej, że cierpi chorobę Alzheimera[32]. Według jego syna, Michaela, pierwsze objawy schorzenia pojawiły się u byłego prezydenta w 1992 roku[32].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 922.
- ↑ a b c d e f g h i j k l L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 923.
- ↑ a b c d e f L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 925.
- ↑ a b c d e f g h L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 926.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 927.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 946.
- ↑ a b c d e f g L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 947.
- ↑ a b L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 919.
- ↑ a b c d e f g L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 948.
- ↑ a b c d e f g h i j L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 949.
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 951.
- ↑ a b c d e f L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 952.
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 950.
- ↑ L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 972.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 953.
- ↑ a b L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 958.
- ↑ L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 959.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 960.
- ↑ a b c d e f L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 962.
- ↑ L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 964.
- ↑ a b c d e f g L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 965.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 966.
- ↑ a b L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 967.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 968.
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 969.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 970.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 971.
- ↑ a b c d e f L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 974.
- ↑ a b L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 975.
- ↑ a b L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 976.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 978.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 979.
- ↑ Ronald Reagan Dies (ang.). The Washington Post. [dostęp 2018-01-22].
- ↑ Reagan funeral guest list (ang.). BBC News. [dostęp 2018-01-22].
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 957.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ronald Reagan (ang.). Biały Dom. [dostęp 2018-01-22].
- First Inaugural Address of Ronald Reagan (ang.). Avalon Project. [dostęp 2018-01-22].
- Second Inaugural Address of Ronald Reagan (ang.). Avalon Project. [dostęp 2018-01-22].
- Ronald Reagan w bazie Filmweb
- Ronald Reagan w bazie Internet Movie Database (ang.)
|
|
|
|
- Prezydenci Stanów Zjednoczonych
- Gubernatorzy Kalifornii
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
- Odznaczeni Medalem Wolności
- Odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Odznaczeni Orderem Chryzantemy
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Orderem Łaźni
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- Kawalerowie Zakonu Świętego Łazarza
- Ludzie roku tygodnika Time
- Honorowi obywatele Gdańska
- Honorowi obywatele Krakowa
- Ludzie zimnej wojny
- Urodzeni w 1911
- Zmarli w 2004
- Odznaczeni Orderem Pro Merito Melitensi
- Pisarze z Kalifornii
- Kandydaci Partii Republikańskiej na prezydenta Stanów Zjednoczonych