Przejdź do zawartości

Ogorzałka mała

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ogorzałka mała
Aythya affinis[1]
(Eyton, 1838)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

blaszkodziobe

Rodzina

kaczkowate

Podrodzina

kaczki

Plemię

Aythyini

Rodzaj

Aythya

Gatunek

ogorzałka mała

Synonimy
  • Fuligula affinis Eyton, 1838[2]
  • Marila affinis (Eyton, 1838)[3]
  • Nyroca affinis (Eyton, 1838)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     lęgowiska

     przeloty

     zimowiska

     występuje przez cały rok

Ogorzałka mała[5] (Aythya affinis) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Nie jest zagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków[6].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Ptak ten zamieszkuje Amerykę Północną od Alaski na północy po Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie i północno-wschodnią Kalifornię na południu. Zimuje na północnoamerykańskich preriach, w Meksyku, Ameryce Środkowej (w tym na Antylach), Kolumbii, Wenezueli oraz na Hawajach. Sporadycznie pojawia się w środkowych Andach i dorzeczu Orinoko oraz na Grenlandii. Do Europy zalatuje bardzo rzadko, do Polski wyjątkowo – stwierdzono ją tylko raz[7] (druga rzekoma obserwacja z 2012 roku nie została zaakceptowana przez Komisję Faunistyczną Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego[8]).

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Wygląd
Bardzo podobna do ogorzałki, lecz mniejsza. Samiec w ubarwieniu godowym ma głowę, szyję i pierś czarną z fioletowym, metalicznym połyskiem. Czarne również ogon, pokrywy ogonowe i kuper. Boki i brzuch białe. Wierzch popielatoszary z poprzecznym prążkowaniem, ciemniejszym niż u ogorzałki. Lusterko białe. Samica brązowa, głowa i szyja ciemniejsza, u nasady dzioba biała plama, brzuch białawy. Na skrzydle białe lusterko. Młodociane podobne do samicy, lecz ciemniejsze i bez białej plamy u nasady dzioba.
Wymiary średnie[9][10]
długość ciała ok. 38–46 cm
rozpiętość skrzydeł 61–84 cm
masa ciała ok. 700–1200 g (średnio 870 g)

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Biotop
Niezbyt duże zbiorniki słodkowodne. Zimuje na dużych jeziorach i w ujściach rzek.
Gniazdo
Na lądzie w gęstej roślinności w pobliżu wody lub na pływającej platformie.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju – czerwcu 8 do 25 (średnio 6–15) jaj w kolorze od szarego po ciemnooliwkowy[9], o średnich wymiarach 56 × 40 mm i średniej masie 44 g.
Wysiadywanie, pisklęta
Jaja wysiadywane są przez okres 21 do 28 dni przez samicę[9]. Pisklęta opuszczają gniazdo po wykluciu, usamodzielniają się po 45–50 dniach.
Pożywienie
Rośliny wodne, skorupiaki, mięczaki, owady wodne i małe ryby[9]. Pokarm zdobywa nurkując[9].

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody ogorzałka mała nieprzerwanie od 1988 roku klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[4]. Według szacunków organizacji Partners in Flight, liczebność światowej populacji lęgowej w 2017 roku wynosiła około 3,8 miliona osobników[11]. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4][11].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[12].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Aythya affinis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Carboneras 1992 ↓, s. 618.
  3. a b Denis Lepage: Ogorzałka mała (Aythya affinis) (Eyton, 1838). Avibase. [dostęp 2014-01-14].
  4. a b c Aythya affinis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Aythyini Delacour & Mayr, 1945 (1831) (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-08].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-10]. (ang.).
  7. wynik wyszukiwania: Aythya affinis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-10]. (ang.).
  8. Dane archiwalne 2012. Orzeczenia negatywne wydane w roku 2012. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-25)].
  9. a b c d e Lesser Scaup Aythya affinis. WhatBird. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-29)]. (ang.).
  10. P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
  11. a b Lesser Scaup Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-05-10]. (ang.).
  12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]