Okręty podwodne typu Ariane
.jpg)
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Stocznia | |
| Zbudowane |
4 |
| Użytkownicy | |
| Typ poprzedzający | |
| Typ następny | |
| Służba w latach |
1928-1944 |
| Stracone |
4 |
| Uzbrojenie: | |
| 13 torped 1 działo kal. 100 mm 2 km kal. 8 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe • zewnętrzne |
|
| Załoga |
41 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
626 ton |
| • w zanurzeniu |
787 ton |
| Zanurzenie testowe |
80 m |
| Długość |
66 m |
| Szerokość |
6,2 m |
| Zanurzenie |
4,1 m |
| Napęd: | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1250 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM 2 śruby | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
powierzchnia: 3500 Mm przy 9 w. |
Okręty podwodne typu Ariane – francuskie okręty podwodne z okresu międzywojennego i II wojny światowej. W latach 1923–1929 w stoczni Ateliers et Chantiers Augustin-Normand w Hawrze zbudowano cztery okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1928–1929, służąc na Morzu Śródziemnym. Oprócz „Ondine”, utraconej w 1928 roku, wzięły udział w działaniach wojennych. 9 listopada 1942 roku dwa okręty tego typu zostały samozatopione w Oranie. 27 listopada ich los w Tulonie podzieliła „Eurydice”, podniesiona następnie przez Włochów i ponownie zatopiona przez alianckie samoloty w czerwcu 1944 roku.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]Okręty podwodne typu Ariane[a] zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1922 roku[1][2]. Okręty, zaprojektowane przez Marie-Augustina Normanda i Fernanda Fenaux, zbliżone były wielkością i parametrami do typu Sirène[1][3]. Jednostki charakteryzowały się wysoką manewrowością i silnym uzbrojeniem, lecz miały zbyt długi czas zanurzenia, a ciasnota wnętrza powodowała trudności w obsłudze mechanizmów okrętowych przez załogę[3].
Wszystkie okręty typu Ariane zbudowane zostały w stoczni Ateliers et Chantiers Augustin-Normand w Hawrze[1][4]. Stępki okrętów położono w 1923 roku[2], zostały zwodowane w latach 1925–1927[1][3], a do służby w Marine nationale przyjęto je w latach 1928–1929[2]. Jednostki otrzymały numery burtowe Q121–Q122 i Q130–Q131.
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Ondine” (Q121) | Normand | 1923 | 8 maja 1925 | 1928 |
| „Ariane” (Q122) | luty 1923 | 6 sierpnia 1925 | wrzesień 1929 | |
| „Eurydice” (Q130) | lipiec 1923 | 31 maja 1927 | wrzesień 1929 | |
| „Danaé” (Q131) | luty 1923 | 11 września 1927 | listopad 1929 |
Dane taktyczno–techniczne
[edytuj | edytuj kod]Okręty podwodne typu Ariane były średniej wielkości okrętami podwodnymi o konstrukcji dwukadłubowej[1][3]. Długość całkowita wynosiła 66 metrów, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,1 metra[1][5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 626 ton, a w zanurzeniu 787 ton[1][3][b]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa czterosuwowe silniki wysokoprężne Normand-Vickers o łącznej mocy 1250 koni mechanicznych (KM)[1][3][c]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Schneider o łącznej mocy 1000 KM[1][8]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 7,5 węzła w zanurzeniu[1][3]. Zasięg wynosił 3500 Mm przy prędkości 9 węzłów w położeniu nawodnym oraz 75 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[3][5][d]. Zbiorniki paliwa mieściły 60 ton oleju napędowego[1][2], a energia elektryczna magazynowana była w bateriach akumulatorów typu D liczących 140 – 144 ogniwa[7][8]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś autonomiczność 20 dób[2][7].
Okręty wyposażone były w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: dwie wewnętrzne i dwie zewnętrzne na dziobie, jedną wewnętrzną na rufie oraz jeden podwójny obrotowy zewnętrzny aparat torpedowy za kioskiem, z łącznym zapasem 13 torped[1][3][e]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 100 mm L/45 M1917 oraz dwa karabiny maszynowe kal. 8 mm (2 x I)[2][3][f].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 3 oficerów oraz 38 podoficerów i marynarzy[1][4].
Służba
[edytuj | edytuj kod]„Ondine” 3 października 1928 roku została przypadkowo staranowana i zatopiona nieopodal Vigo przez grecki parowiec „Aikaterini Gouloudris”[1][4][g]. W momencie wybuchu II wojny światowej pozostałe okręty pełniły służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 14. dywizjonu 2. Flotylli okrętów podwodnych w Oranie[9]. W czerwcu 1940 roku okręty nadal stacjonowały w Oranie[10]. Po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami jednostki znalazły się pod kontrolą rządu Vichy[11]. 8 listopada 1942 roku, podczas lądowania Aliantów w Afryce Północnej, „Ariane” i „Danaé” stacjonowały w Oranie[12]. Następnego dnia, aby uniknąć zdobycia przez Aliantów, na rozkaz wiceadmirała Rioulta oba okręty zostały samozatopione[3][12]. 27 listopada 1942 roku, podczas ataku Niemców na Tulon, „Eurydice” została samozatopiona[3][4], a później podniesiona przez Włochów i 22 czerwca 1944 roku ponownie zatopiona przez amerykańskie samoloty[1][2][h].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zwane początkowo, od pierwszego zamówionego okrętu, typem Ondine. Po utracie „Ondine” nazwę typu przejęto od kolejnej jednostki serii, „Ariane”.
- ↑ Jane's Fighting Ships 1934 i Jane’s Fighting Ships of World War II podają wyporność 576/765 ton[6][7], a J. Lipiński 576/776 ton[5].
- ↑ J. Labayle-Couhat i Jane’s Fighting Ships of World War II podają, że moc silników Diesla wynosiła 1200 KM[4][7].
- ↑ J. Labayle-Couhat i Navypedia podają, że zasięg 3500 Mm był osiągany przy prędkości 7,5 węzła[2][4].
- ↑ Według J. Labayle-Couhata okręty posiadały trzy wyrzutnie dziobowe, dwie rufowe i podwójną wyrzutnię zewnętrzną[4].
- ↑ Według J. Labayle-Couhata okręty były uzbrojone w działo kal. 75 mm M1928[4].
- ↑ Według P.E. Fontenoya do zatopienia okrętu doszło 2 października 1928 roku[3].
- ↑ Według P.E. Fontenoya okręt został zatopiony przez alianckie lotnictwo 5 lipca 1944 roku[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 273.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 183.
- ↑ a b c d e f g h Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: 1971, s. 80.
- ↑ a b c Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 540.
- ↑ Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 204.
- ↑ a b c d Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 131.
- ↑ a b Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 194.
- ↑ a b Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789-1942. Oświęcim: 2014, s. 364.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: ARIANE submarines (1928-1929). Navypedia. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
- Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789-1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
