Order Krzyża Gwiaździstego

Order Krzyża Gwiaździstego
	; Awers insygniów orderu
	; Awers oznaki orderowej
	; Baretka
Ustanowiono	18 września 1668
Dewiza	SALUS ET GLORIA; (Zbawienie i Chwała)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wysoce Szlachetny Order Krzyża Gwiaździstego^[1] (niem. Hochadeliger Sternkreuzorden^[2], węg. Hölgyi Csillagkereszt-rend^[3]) – do roku 1918 najwyższy order kobiecy Austrii i Austro-Węgier. Obecnie, obok Orderu Złotego Runa jest jednym z orderów domowych byłej cesarskiej dynastii Habsburgów Lotaryńskich.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Order ustanowiony został 18 września 1668 przez cesarzową Eleonorę, trzecią małżonkę Ferdynanda III na pamiątkę odnalezienia cennego zagubionego relikwiarza i w celu adoracji Krzyża Świętego i prowadzenia cnotliwego i pełnego dobrych uczynków życia.

Liczba dam orderu jest nieograniczona, ale przyjęcie do grona odznaczonych wymaga przeprowadzenia surowego wywodu szlachectwa (niem. Adelsprobe), przy którym trzeba się wykazać ośmioma szlacheckimi generacjami po stronie ojca i matki oraz szesnastoma szlacheckimi przodkami małżonka.

Obecnie suwerenem orderu jest arcyksiążę Karol II Habsburg, a żeńskim protektorem jest jego siostra arcyksiężna Gabriela Habsburg^[4].

Insygnia[edytuj | edytuj kod]

Insygnium jednoklasowego orderu to medalion, na którym dwugłowy czarny orzeł monarchii habsburskiej nosi nałożony czerwony krzyż grecki, uwieńczony białą emaliowaną wstęgą z dewizą orderu: SALUS ET GLORIA (Zbawienie i Chwała). Order noszony jest na czarnej wstążce w formie kokardy nad lewą piersią.

Odznaczone[edytuj | edytuj kod]

Z tym tematem związana jest kategoria: Damy Orderu Krzyża Gwiaździstego.

Z tym tematem związana jest kategoria: Polki odznaczone Orderem Krzyża Gwiaździstego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Nowy leksykon PWN. Warszawa: PWN, 1998, s. 880. ISBN 83-01-12490-3.
↑ Václav Měřička: Orden und Ehrenzeichen der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń-Monachium: Schroll, 1974, s. 137.
↑ Emil Récsi: Közigazatási törvénytudomány kézikönyve, az ausztriai birodalmi törvényhozás jelen állása szerint különös tekintettel Magyarországra. Peszt: 1854, s. 28.
↑ Report of the International Commission for Orders of Chivalry 2009. [w:] Register of orders of chivalry [on-line]. icocregister.org. s. III. [dostęp 2015-04-15].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Roman Freiherr von Procházka, Österreichisches Ordenshandbuch, Große Ausgabe, t. 1-4, München 1979
Kronika. Wykaz dam Krzyża gwiaździstego zmarłych w 1916. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 13 z 18 stycznia 1917.

[nl-1] Nowy leksykon PWN. Warszawa: PWN, 1998, s. 880. ISBN 83-01-12490-3.

[2] Václav Měřička: Orden und Ehrenzeichen der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń-Monachium: Schroll, 1974, s. 137.

[3] Emil Récsi: Közigazatási törvénytudomány kézikönyve, az ausztriai birodalmi törvényhozás jelen állása szerint különös tekintettel Magyarországra. Peszt: 1854, s. 28.

[4] Report of the International Commission for Orders of Chivalry 2009. [w:] Register of orders of chivalry [on-line]. icocregister.org. s. III. [dostęp 2015-04-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

I Republika	Odznaka Honorowa za Zasługi (1), 1922 Medal Pamiątkowy Wojenny, 1932 Order Zasługi, 1934 Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę (1), 1934
II Republika	Odznaka Honorowa za Zasługi (2), 1953 Odznaka Honorowa Ratownictwa Górniczego, 1954 Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę (2), 1955 Odznaka Służby Wojskowej, 1963 Medal Służby Wojskowej, 1963 Austriacki Medal Olimpijski (1), 1964 Medal Rannych, 1975 Odznaka Honorowa za Zasługi dla Wyzwalania Austrii, 1976 Austriacki Medal Olimpijski (2), 1976 Medal Karola, 1978 Odznaka Służb Porządkowych, 1985 Odznaka Zasługi Wojskowej, 1989 Medal Misji Austriackich Sił Zbrojnych, 2001 Odznaka Honorowa Federalna, 2002 Medal Uznania Wojskowego, 2006 Medal Milicji, 2006
Ordery domowe dynastii habsburskiej (od 1918)	Order Złotego Runa, 1421 Order Krzyża Gwiaździstego, 1668

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe