Orobanche kochii
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
O. kochii | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Orobanche kochii F. W. Schultz Flora 30:66. 1847[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Orobanche kochii F. W. Schultz – gatunek byliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Występuje w Azji i w Europie. W Polsce objęty ochroną.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Naturalny zasięg gatunku obejmuje część Azji (Iran, Turcja, Armenia, Kaukaz Północny, Stawropol, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Chiny, Indie) i Europy (Austria, Czechy, Niemcy, Węgry, Polska, Słowacja, Baszkortostan, Ukraina, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Grecja, Włochy, Rumunia, Serbia, Słowenia, Francja)[4].
W Polsce gatunek podawany m.in. z Roztocza Środkowego (Tarnawatka, okolice Tomaszowa Lubelskiego), z okolic Wesołówki koło Tarłowa i Małopolski (Dolina Kobylańska)[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jest rośliną pasożytniczą, bezzieleniową byliną bez korzeni. Pasożytuje wyłącznie na roślinach z rodzajów chaber (Centaurea sp.) i przegorzan (Echinops sp.). Jej żywicielami są[5]:
- w przeważającej części (około 90%) chaber driakiewnik Centaurea scabiosa,
- rzadko: C. jacea i C. triumfettii subsp. axillaris w Bohemii i na Morawach, C. stoebe na Słowacji, C. sadleriana na Słowacji i Węgrzech, C. montana w Austrii, C. ruthenica w Rosji (Obwód saratowski),
- sporadycznie przegorzan pospolity Echinops ritro.
Liczba chromosomów n = 19, 2n = 38[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
W większości prac w XX wieku okazy roślin pasożytujących na chabrze łąkowym zbierane w środkowej Europie, były traktowane jako zaraza wielka Orobanche elatior Sutton. Późniejsze badania wskazały, że chaber łąkowy jest żywicielem dwóch odrębnych gatunków zarazy klasyfikowanych jako O. kochii F.W.Schultz i O. elatior Sutton[5].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W latach 2004–2014 gatunek był objęty w Polsce ochroną ścisłą[6], od 2014 roku podlega ochronie częściowej[7]. Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
- ↑ F.W. Schultz. Orobanche Kochii, eine neue deutsche Art. „Flora”. 30(5), s. 65-67 t. 2 (f. 1, 2, 3, 4), 1847-02-07. Regensburg.
- ↑ Orobanche kochii. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2014-10-27]. (ang.).
- ↑ a b c d Luis Carlón, Gonzalo Gómez Casares, Manuel Laínz, Gonzalo Moreno Moral, Óscar Sánchez Pedraja, Gerald M. Schneeweiss: Orobanche kochii. [w:] Index of Orobanchaceae [on-line]. [dostęp 2014-10-27]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.