Osjan (zespół muzyczny)
 Jacek Ostaszewski – współzałożyciel grupy | |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Gatunek | |
| Powiązania | |
| Skład | |
| Jacek Ostaszewski Wojciech Waglewski Radosław Nowakowski | |
Osjan (Ossian lub Ossjan) – polski zespół muzyczny grający muzykę z pogranicza muzyki improwizowanej, folku i world music.
Nazwę grupy zaczerpnięto z tytułu utworu Bolesława Leśmiana „Jam – nie Osjan”. Według muzyków słowo „Osjan” brzmiało egzotycznie i aby zapobiec skojarzeniom z utworem Leśmiana zapisywali je w różnych wariantach: początkowo Ossian, później Ossjan – po latach powrócono do oryginalnej wersji Osjan[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Osjan powstał jesienią 1971 roku, a utworzyli go Jacek Ostaszewski, Marek Jackowski (dwóch członków grupy Anawa) oraz Tomasz Hołuj, który był też odpowiedzialny za literacką i wizualną stronę koncertów grupy[2]. Trio występowało regularnie w Piwnicy „Pod Baranami”, przez następne półtora roku używając nazwy „Teatr Naturalnego Dźwięku – Ossian”. W 1972 muzycy wzięli udział w „Musicoramie” zorganizowanej przez Polskie Stowarzyszenie Jazzowe oraz w Jazz Jamboree[1]. W tym samym roku wystąpili na Festiwalu Artystycznym Młodzieży Akademickiej, gdzie zostali dostrzeżeni przez Ezio Marię Casertę, reżysera i dyrektora Teatro Laboratorio, na którego zaproszenie wystąpili z koncertami we Włoszech[3][4]. Później zagrali również w Szwajcarii i Szwecji[3].
W 1973 roku podczas kilku koncertów w Teatrze Żydowskim w epizodycznych rolach wystąpiły też Olga „Kora” Jackowska i Małgorzata Ostaszewska[5]. Również w 1973 dali szereg występów w Polsce u boku amerykańskiego muzyka free jazzowego Dona Cherry’ego[1]. W tym samym roku Poljazz opublikował pierwsze nagrania grupy – na winylowym splicie z brytyjską grupą Deep Purple[1].
Gdy w 1975 wytwórnia Polskie Nagrania „Muza” wydała debiutancki album pt. Ossian, grupę opuścił Jackowski (który później założył Maanam) i Ossian stał się duetem Ostaszewski – Hołuj. Duet grywał wtedy liczne koncerty prywatne, np. dla pierwszej polskiej grupy buddystów zen w Górach Świętokrzyskich[6]. W 1976 do grupy dołączyli muzyk greckiego pochodzenia Milo Kurtis, który już wcześniej okazjonalnie współpracował z Osjanem[1], a następnie skrzypek Zygmunt Kaczmarski. Między wrześniem, a listopadem 1978 grupa we współpracy z Tomaszem Stańko, bez Kaczmarskiego nagrała drugą płytę pt. Ossian[7][8].
W styczniu 1979 wraz z Zygmuntem Kaczmarskim i Radosławem Nowakowskim (bębny) dokonano nagrań na kolejny album Księga chmur[9]. 31 maja 1980 muzycy wystąpili w ramach „V Festiwalu Muzyki Jazzowej”. Koncert ten został zarejestrowany i wydany na płycie po raz kolejny opatrzonej tytułem Ossian[10]. W tym okresie do zespołu dołączyli Wojciech Waglewski i Jacek Wolski. W grudniu 1982 Osjan w składzie: Waglewski, Ostaszewski, Kurtis i Nowakowski nagrał album Roots.
W 1983 roku z Osjanem rozstał się uczestniczący do tego czasu w koncertach Tomasz Hołuj, który w 1984 wyemigrował do Szwecji[11][1]. Po 1985 (wyjazd Kurtisa do USA) aktywność zespołu zaczęła spadać. Do muzyków Osjana dołączyli w tym okresie m.in. Karol Szymanowski (wibrafon), Antymos Apostolis, Sarandis Juvanidis (perkusista) oraz Jorgos Skolias[1]. 2 i 3 sierpnia 1987 występ grupy zarejestrowano na żywo w Pałacu Prymasowskim w Warszawie. Materiał został wydany na płycie Rytuał dźwięku i ciszy[12]. W listopadzie 1991 Ostaszewski, Waglewski i Nowakowski nagrali album Głową w dół, wydaną rok później przez Polton.
W lutym 1996 Milo Kurtis zorganizował koncert poświęcony Donowi Cherry’emu (zmarłemu kilka miesięcy wcześniej), po którym grupa wznowiła działalność[1] (dwa utwory Cherry’ego Osjan umieścił na nagranym w Teatrze Małym albumie Tribute to Don Cherry). W 1998 ukazała się kolejna płyta – Muzyka fruwającej ryby – nagrana w warszawskim Teatrze Buffo. W 2005 wydawnictwo Ferment wypuściło na rynek dwupłytowy album Księga liści / Drzewo Osjan, na który składają się nagrania z koncertów zespołu z 2004 i 1980 oraz nagrania grup Monodrum, Freak Drums i Voo Voo (w których udzielają się Nowakowski, Kurtis i Waglewski). W 2008 Ostaszewski, Nowakowski i Waglewski przy pomocy harfistki Anny Sikorzak-Olek nagrali album Po prostu. 30 września 2018 roku w ramach Muzycznego Klubu TVP3 Kielce, zarejestrowany został koncert zespołu „Memorial to Miles”.
Muzyka
[edytuj | edytuj kod]Osjan tworzy muzykę intuicyjną, głównie instrumentalną, zdradzającą wpływy muzyki etnicznej. Improwizacje inspirowane jazzem i folkiem grane przez Jacka Ostaszewskiego i Marka Jackowskiego wzięły swój początek jeszcze ze współpracy z Grechutą i Pawluśkiewiczem w czasie powstawania płyty Korowód. W muzyce Osjana zyskały już swój autonomiczny przebieg. Od początku istnienia zespołu muzycy wykorzystują bogate instrumentarium z różnych kultur (flety proste, ligawa, sitar, gayageum, tabla, gongi, bongosy, garnki z Olkusza[13], ksylofon i wiele innych). Określani są mianem prekursorów world music w Polsce, w grze zespołu obecna jest niemalże cała światowa kultura muzyczna. Muzyka zespołu ciągle ewoluuje z koncertu na koncert, a kolejne płyty odzwierciedlają tylko wycinek muzycznej drogi. W muzyce Osjana centralne miejsce zajmuje rytm, ważnym elementem jest też cisza pomiędzy dźwiękami[14].
Muzycy
[edytuj | edytuj kod]Komentując w 1997 kolejne odsłony Osjana Bolesław Rok określił je jako odradzanie „jakby feniks z popiołów”, dzięki którym zespół dociera wciąż do nowego pokolenia[6].
W ciągu ponad 30 lat istnienia grupy przewinęli się przez nią m.in.:
- Jacek Ostaszewski – flety proste, instr. perkusyjne, gayageum, kontrabas, głosy – jedyny stały członek grupy od początku
- Marek Jackowski – gitara, bęben, głosy
- Tomasz Hołuj – tabla, gongi, instr. perkusyjne
- Milo Kurtis – trombita, instr. perkusyjne, głosy
- Tomasz Stańko – trąbka
- Zygmunt Kaczmarski – skrzypce, instr. perkusyjne, głosy
- Radosław Nowakowski – bongosy, conga, instr. perkusyjne, głosy
- Jacek Wolski – tabla, pakhawaj, bandura
- Wojciech Waglewski – gitara, sanza, głosy
- Karol Szymanowski – wibrafon, instr. perkusyjne
- Apostolis Anthimos – gitara, głosy
- Sarandis Juvanidis – instr. perkusyjne
- Jorgos Skolias – głosy, instr. perkusyjne
- Anna Sikorzak-Olek – harfa
- Jerzy Słomiński – perkusja
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]Albumy[15]
[edytuj | edytuj kod]- Ossian (1975)
- Ossian (1978)
- Księga chmur (1979)
- Ossian (1980)
- Roots (1983)
- Rytuał dźwięku i ciszy (1988)
- Głową w dół (1992)
- Muzyka fruwającej ryby (1998)
- Księga liści / Drzewo Osjan (2005)
- Po prostu (2008)
Splity
[edytuj | edytuj kod]- Ossian / Deep Purple (1973) (tylko strona A płyty) – utwory: „Wprowadzenie” i „Księga deszczu (fragmenty)”
Kompilacje różnych wykonawców
[edytuj | edytuj kod]- Tribute to Don Cherry (1997) – utwór: „Malinye”
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Ossian (1999) książeczka płyty (Marcin Jacobson), Pomaton EMI.
- ↑ Program festiwalu Musicorama 1972.
- ↑ a b Katarzyna Kubisiowska: Się żyje. Kora. Biografia. Wydawnictwo „Znak”, 2023, s. 137. ISBN 978-83-240-6681-0.
- ↑ Anna Kamińska: Marek Jackowski. Głośniej! Historia twórcy Maanamu. Wydawnictwo Literackie, 2023, s. 139–140. ISBN 978-83-08-07909-6.
- ↑ Katarzyna Kubisiowska: Się żyje. Kora. Biografia. Wydawnictwo „Znak”, 2023, s. 162. ISBN 978-83-240-6681-0.
- ↑ a b Bolesław Rok: książeczka do płyty „Roots”, 1997.
- ↑ Ossian (1978) info: okładka płyty, Poljazz.
- ↑ Tomasz Hołuj, książeczka do płyty „Ossian”.
- ↑ Księga chmur (1979) info: okładka płyty, Polskie Nagrania „Muza”.
- ↑ Ossian (1980) info: okładka płyty, Pronit.
- ↑ Marek Piechnat. Hołuj w transie. „Jazz Forum”. 12/1995. s. 7.
- ↑ Rytuał dźwięku i ciszy (1988) info: okładka płyty, Polskie Nagrania „Muza”.
- ↑ opis płyty Osjan w portalu folk.pl.
- ↑ Osjan [online], serpent.pl [dostęp 2008-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2006-02-16].
- ↑ http://osjan.aerolit.pl/show1.html [dostęp 2009-02-18].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dyskografia grupy
- Osjan [online], serpent.pl [dostęp 2006-08-13] [zarchiwizowane z adresu 2006-02-16].