Padogobius
| Padogobius[1] | |||
| Iljin, 1933 | |||
 Przedstawiciel rodzaju – Padogobius bonelli | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Padogobius | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Gobius martensii Günther, 1861 (= Gobius bonelli Bonaparte, 1846) | |||
| Synonimy | |||
| |||
Padogobius – rodzaj słodkowodnych ryb z rodziny babkowatych (Gobiidae), reprezentowany przez dwa gatunki[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunki zaliczane do tego rodzaju[2]:
- Padogobius bonelli
- Padogobius nigricans – babka włoska[3]
Ich linia rozwojowa jest niejasna. Spekuluje się, że wszystkie babki, których pochodzenie sięga epikontynentalnego morza, zwanego Paratetydą, mają jedną linię rozwojową. Większość słodkowodnych babek jest natomiast blisko spokrewniona z dwoma lub trzema gatunkami euryhalitycznymi. Tylko babki z rodzaju Padogobius wydają się nie mieć bliskiej relacji z tą grupą morskich ryb i uważa się, że mogły rozwijać się niezależnie[4][5]. Inna hipoteza, oparta na analizach molekularnych, skłania się ku stwierdzeniu pokrewieństwa z babką skalną (Gobius paganellus)[4].
Jako autora rodzaju podaje się Borisa Iljina, który utworzył go w 1933. Często wymienia się także Lwa Berga i rok 1932. Wcześniej w 1930 Iljin utworzył monotypowy rodzaj Fluvicola z gatunkiem typowym Gobius martensii (obecnie synonim P. bonelii). Jako że nazwa Fluvicola była już wykorzystana w systematyce ptaków przez Swainsoma i utworzony przez niego w 1928 rodzaj Fluvicola, Iljin stworzył nowy rodzaj pod nazwą Padogobius ponownie z gatunkiem typowym G. martensii[2].
Występowanie i biotop[edytuj | edytuj kod]
Oba gatunki są obecne we Włoszech. P. nigricans znany jest tylko ze środkowej części tego kraju, w dorzeczach kilku rzek w zlewni Morza Tyrreńskiego[3][6]. Obszar występowania P. bonelli jest większy i obejmuje oprócz północnych i środkowych Włoch, południową Szwajcarię, południową Słowenię i dorzecza dwóch chorwackich rzek: Zrmanja i Krka[7][8]. Ten drugi poza naturalnym zasięgiem uważany jest za gatunek inwazyjny. Dotyczy to głównie środkowych Włoch, gdzie przyczynia się do spadku liczebności P. nigricans[7][4]. Są to ryby słodkowodne. Żyją w małych ciekach o bystrym nurcie, przy piaszczystym, żwirowym lub kamienistym dnie[6][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Są to małe babki, przy czym P. nigricans jest większy od P. bonelli i osiąga do 12,5 cm długości. Podobnie jak większość innych babkowatych, mają dwie oddzielne płetwy grzbietowe. Druga płetwa grzbietowa z jednym promieniem twardym[6][8][9]. Płetwy piersiowe są dobrze rozwinięte. Płetwy brzuszne tworzą rodzaj przyssawki, dzięki której ryby te mogą żerować blisko podłoża[9]. W linii bocznej występuje do 49 łusek, przy czym u P. bonelli 29–43, u P. nigricans 44–49. Trzon ogonowy całkowicie ułuszczony. Większość babek wschodniego Atlantyku, regionów śródziemnomorskiego i pontokaspijskiego cechuje się brakiem kanałów linii nabocznej głowowej. Padogobius wraz z Knipowitschia są jedynymi rodzajami, wśród których są gatunki mające te kanały[10]. U Padogobius jest to P. nigricans[6].
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Oba gatunki mają zbliżoną dietę. Żywią się przede wszystkim bezkręgowcami, głównie muchówkami z rodziny ochotkowatych. Tam, gdzie obszar występowania obu gatunków rodzaju pokrywa się, rozpoznano na podstawie analizy pokarmu zawartego w żołądkach tych ryb również przypadki wzajemnego drapieżnictwa. Babki te silnie ze sobą rywalizują. Konkurują nie tylko o pokarm, ale przede wszystkim o przedłużenie gatunku. W okresie godowym samce rywalizują o najlepsze miejsca pod złożenie jaj. Z reguły są to norki pod lub między kamieniami. Mając wybrane lub zbudowane gniazdo, wykazują silny terytorializm[11]. Samce zdolne są do wydawania dźwięków, mających przede wszystkim rolę „wabika”. W ten sposób chcą zwrócić na siebie uwagę samic. Obserwacje prowadzone w połowie lat 90. na czterech męskich osobnikach P. nigricans pozwoliły zarejestrować dźwięk prosty o sinusoidalnym przebiegu, ze średnią częstotliwością około 80 Hz i średnim czasie trwania około 330 ms. Sygnał jest tym intensywniejszy, im bliżej samca znajduje się samica, osiągając najwyższe wartości, gdy ta jest u wejścia do komory gniazdowej[12]. W czasie tarła P. bonelli jest znacznie bardziej agresywny od P. nigricans. Powoduje to prawie całkowite ograniczenie swobody reprodukcyjnej P. nigricans i jej lokalne wymieranie[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Padogobius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2018-07-26] (ang.).
- ↑ a b c Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 lipca 2018 [dostęp 2018-07-26] (ang.).
- ↑ a b Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Garbarczyk H., Nowakowski E., Wagner J. (tłum.). Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 175, seria: Leksykon przyrodniczy. ISBN 83-7129-441-7.
- ↑ a b c Robert Patzner, James Tassell, Marcelo Kovačić, B. Kapoor (red.): The Biology of Gobies. Boca Raton: CRC Press, 2012, s. 285. ISBN 978-1-4398-6233-9. [dostęp 2018-07-26].
- ↑ Tine Huyse, Jeroen Van Houdt, Filip Volckaert. Paleoclimatic history and vicariant speciation in the „sand goby” group (Gobiidae, Teleostei). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 32 (1), s. 324–336, 2004. DOI: 10.1016/j.ympev.2003.11.007. ISSN 1055-7903. (ang.).
- ↑ a b c d Padogobius nigricans (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp: 2018-07-26]
- ↑ a b J. Freyhof, Padogobius bonelli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2006, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2006.RLTS.T41541A10495695.en [dostęp 2018-07-26] (ang.).
- ↑ a b c Padogobius bonelli (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp: 2018-07-26]
- ↑ a b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 86–87.
- ↑ James van Tassell, Annemarie Kramer. A new species of Didogobius (Teleostei: Gobiidae) from the Canary Islands. „Zootaxa”. 3793 (4), s. 453-464, 2014. Magnolia Press. DOI: 10.11646/zootaxa.3793.4.4. ISSN 1175-5334. (ang.).
- ↑ a b Laura Pompei, Daniela Giannetto, Massimo Lorenzoni. Feeding Ecology of Padogobius nigricans (Canestrini, 1867) and P. bonelli (Bonaparte, 1846) in Aggia River (Umbria, Italy) and their diet overlap. „Hydrobiologi”, 2014. Springer Verlag. DOI: 10.1007/s10750-014-1942-1. ISSN 1573-5117. (ang.).
- ↑ Marco Lugli, Gianni Pavan, Patrizia Torricelli, P.J. Miller. Breeding sounds of male Padogobius nigricans with suggestions for further evolutionary study of vocal behaviour in gobioid fishes. „Journal of Fish Biology”. 49, s. 648–657, 1996. The Fisheries Society of the British Isles. DOI: 10.1111/j.1095-8649.1996.tb00061.x. ISSN 0022-1112. (ang.).