Przejdź do zawartości

Parafia Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Werstoku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Parafia Podwyższenia Krzyża Pańskiego
Ilustracja
Cerkiew parafialna
Państwo

 Polska

Siedziba

Werstok

Adres

Werstok 2
17-204 Dubicze Cerkiewne

Data powołania

XVII w.; koniec XVIII w.;
1940 (restytucja)

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Diecezja

warszawsko-bielska

Dekanat

Kleszczele

Cerkiew

Podwyższenia Krzyża Pańskiego

Filie
Proboszcz

ks. prot.[1] mgr Paweł Kuczyński

Wezwanie

Podwyższenia Krzyża Pańskiego

Wspomnienie liturgiczne

14/27 września

Położenie na mapie gminy Dubicze Cerkiewne
Mapa konturowa gminy Dubicze Cerkiewne, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew parafialna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew parafialna”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cerkiew parafialna”
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego
Mapa konturowa powiatu hajnowskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew parafialna”
Ziemia52°36′37,5″N 23°29′12,2″E/52,610417 23,486722
Multimedia w Wikimedia Commons

Parafia Podwyższenia Krzyża Pańskiego – parafia prawosławna w Werstoku, w dekanacie Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej.

Na terenie parafii funkcjonują 2 cerkwie i 1 kaplica:

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew filialna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Opace Dużej

Parafia została erygowana prawdopodobnie w XVII wieku (według miejscowych przekazów pod wezwaniem Zaśnięcia Bogurodzicy), jakkolwiek najstarsza pisemna wzmianka o jej istnieniu (w przeszłości) pochodzi z 1766: „...w którym to Wersztoku, ich świadczą nasze dowody, była cerkiew ritus parochialna, ale z niedostateczną dla syntentacyi kapłanów sufficiencyą y exdotacyą, przeto w czasie upadła.”. Z dokumentów z wizyty generalnej w parafii w Dubiczach Cerkiewnych w 1726 wynika, że do tej parafii należała również wieś Werstok.

Fundatorem obecnie istniejącej cerkwi Podwyższenia Krzyża Pańskiego był właściciel dóbr werstockich, późniejszy kasztelan podlaski Józef Ludwik Wilczewski. Świątynia została zbudowana w 1769, jako cerkiew filialna parafii w Dubiczach. W ostatnich latach XVIII w. była już świątynią parafialną, o czym świadczą księgi metrykalne z lat 1798–1801. W 1869 i na początku XX w. cerkiew była rozbudowywana.

W 1900 parafia w Werstoku należała do dekanatu Wysokie Litewskie w nowo powstałej eparchii grodzieńskiej. W skład parafii wchodziły wsie Werstok, Długi Bród, Gurzynów Bród, Kruhłe, Kuraszewo, Łozice, Pasieczniki Małe, Piaski, Policzno, Starzyna, Wiluki, Wojnówka, Wołkostawiec oraz osada Grabowiec, osada leśna Zabagonie i leśniczówka Jakubowo[2]. W 1905 parafia liczyła 1761 wiernych. Na jej terenie działało w tym czasie 5 szkół gramoty i jedna szkoła ludowa. Działalność parafii została przerwana w 1915 – w wyniku działań wojennych większość miejscowej ludności udała się w głąb Rosji.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i powrocie ludności prawosławnej z bieżeństwa, nowe władze nie zgodziły się na reaktywację parafii. Przez cały okres międzywojenny wierni z Werstoka byli dołączeni do parafii w Omelańcu (obecnie ta miejscowość znajduje się na Białorusi).

Parafia w Werstoku usamodzielniła się w 1940. W 1954 liczyła 1258 wiernych. Po 1950 na należącym do parafii cmentarzu w Opace Dużej wzniesiono drewnianą cerkiew Narodzenia Bogurodzicy (poświęconą 21 września 1966). W latach 80. XX w. zbudowano murowany, piętrowy dom parafialny. W tym samym okresie odrestaurowano XVIII-wieczne ikony znajdujące się w cerkwi parafialnej. Sama świątynia została gruntownie wyremontowana w latach 2013–2014; w tym czasie przeprowadzono też remont domu parafialnego, budynków gospodarczych oraz cerkwi filialnej.

W 2019 r. poświęcono odrestaurowany dawny dom parafialny (drewniany budynek z ok. 1900 r.)[3].

W lipcu 2020 r. w należącej do parafii wsi Policzna rozpoczęto budowę kaplicy pod wezwaniem pochodzącego z tej miejscowości św. kapłana-nowomęczennika Jerzego Stepaniuka[4]. Gotowy obiekt został poświęcony 10 września tegoż roku przez metropolitę warszawskiego i całej Polski Sawę, w asyście biskupów pomocniczych diecezji warszawsko-bielskiej[5].

Obecnie w skład parafii wchodzą wsie: Werstok, Biała Straż, Długi Bród, Górny Gród, Kuraszewo, Opaka Duża, Pasieczniki Małe, Piaski, Policzna, Starzyna, Wiluki, Wojnówka, Zabagonie oraz osady: Bobinka, Topiło, Klakowo i Kruhłe. W 2013 do parafii należało około 380 osób[6]. Parafia posiada ponad 30 ha gruntów oraz 2 cmentarze: w Werstoku i Opace Dużej.

Wykaz proboszczów

[edytuj | edytuj kod]

W okresie carskim

[edytuj | edytuj kod]
  • 1839–1842 – ks. Antoni Pańkowski
  • 1843–1852 – ks. Ludwik Szwedowski
  • 1864–1873 – ks. Józef Żukowski
  • 1873–1875 – ks. Dawid Kaczanowski
  • 1875 – ks. Bazyli Sitkiewicz
  • 1875–1889 – ks. Antoni Biegałowski
  • 1890–1894 – ks. Teodor Dietiejewski
  • 1894 – ks. Teodor Chrucki
  • 1894–1896 – ks. Włodzimierz Doroszewski
  • 1904 – ks. Adam Andruszkiewicz
  • 1905–1907 – ks. Jakub Miedwiedkow
  • 1911–1912 – ks. Eugeniusz Marusow
  • 1913 – ks. Paweł Kuszniew
  • 1913 – ks. Antoni Jaroszewicz

Administratorzy

[edytuj | edytuj kod]
  • 1928–1930 – ks. Aleksander Lulkowski
  • 1930–1931 – o. Ezechiel (Borycz)
  • 1931–1932 – ks. Aleksander Diukow
  • 1933 – ks. Łukasz Kuryłowicz
  • 1933–1938 – ks. Michał Bożeranow
  • 1938–1939 – ks. Tymoteusz Mackiewicz
  • 1939–1941 – ks. Eufemiusz Maksimczuk (od 1940 proboszcz)

Po restytucji parafii

[edytuj | edytuj kod]
  • 1943–1946 – ks. Jan Łapko
  • 1946–1950 – ks. Jan Bliźniak
  • 1950–1978 – ks. Grzegorz Paszczewski
  • 1979–1981 – ks. Antoni Czapko
  • 1981–1982 – ks. Eugeniusz Chodakowski
  • 1982–1983 – ks. Piotr Oliferuk
  • 1983–1985 – ks. Stefan Jakimiuk
  • 12.07.1985 – 9.08.1988 – ks. Jerzy Kos
  • 1994 – 1.08.1996 – ks. Jan Gacuta
  • 1.08.1996 – 1.02.2012 – ks. Józef Wojciuk
  • od 1.02.2012 – ks. Paweł Kuczyński

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ „Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego”, nr 10/2016, s. 11. Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej. ISSN 0239-4499.
  2. ↑ RADZIMA
  3. ↑ Igor Dacewicz: Werstok: święto Zaśnięcia Bogurodzicy. orthodox.pl, 29 sierpnia 2019. [dostęp 2019-08-30].
  4. ↑ Marek Sajewicz: Rozpoczęła się budowa kaplicy w Policznej. orthodox.pl, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-07].
  5. ↑ ks. Adam Góralczuk: Święto patrona Diecezji Warszawsko-Bielskiej. orthodox.pl, 11 września 2020. [dostęp 2020-09-11]..
  6. ↑ Remont w Werstoku [online], Przegląd Prawosławny [dostęp 2016-08-17].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kalendarz Prawosławny 2015, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, Warszawa 2014, ISSN 1425-2171, ss. 158–162.
  • Kalendarz Prawosławny 2022, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, Warszawa 2021, ISSN 1425-2171, s. 202.
  • Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012
Parafie dekanatu Kleszczele
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parafia_Podwyższenia_Krzyża_Pańskiego_w_Werstoku&oldid=73468527”