Paul Habraschka
 Paul Habraschka, fotografia autorstwa Maxa Glauera z około 1933 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
Paul Habraschka, po II wojnie światowej Paweł Habraszka[1] (ur. 16 listopada 1897 w Rozbarku[2], zm. 12 września 1969 w Hildesheim[1]) – niemiecki[3] poeta górniczy i humorysta.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w górniczej rodzinie Vincenza Habraschki i Albiny z domu Holetzek[2], początkowo mieszkali oni w kamienicy przy ulicy Groß Dombrowkaerstraße 1 (późniejsza ulica Brzezińska w Bytomiu), w 1910 roku przenieśli się do Rokitnicy[2]. Jego ojciec pracował w bytomskiej kopalni węgla kamiennego Heinitz[2]. Młody Paul 2 maja 1912 roku podjął pracę w bytomskiej kopalni węgla kamiennego Karsten-Zentrum jako uczeń zawodu górnika[2]. W czasie I wojny światowej zgłosił się na ochotnika do wojska[2] i służył na froncie zachodnim, gdzie w 1916 został ciężko ranny. 26 stycznia 1920 poślubił Bertę Piontek, z którą miał synów Joachima i Lothara[2]. Po powrocie do zdrowia nadal pracował w kopalni i w 1924 przeżył poważny wypadek – był odcięty od świata na osiem godzin przez obryw skał[2].
Podczas II wojny światowej próbował dołączyć do zespołu propagandy, ale nie został zaakceptowany, a w 1941 roku został zwolniony członkostwa w Izbie Piśmiennictwa Rzeszy[2] (zob. Izba Kultury Rzeszy).
W 1945 po wkroczeniu Armii Czerwonej na teren Śląska został zesłany do wyniszczającej pracy przymusowej do Związku Radzieckiego. Wraz z innymi towarzyszami niedoli pracował w kopalniach Donbasu, skąd udało mu się wraz z trzema innymi osobami uciec. Po roku przedostał na teren polskiej części Górnego Śląska, gdzie aresztowała go milicja i uwięziono go na dwa miesiące w Rokitnicy[1]. W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej był aktywnym członkiem nielegalnie działającej mniejszości niemieckiej i był inwigilowany przez służbę bezpieczeństwa[3]. 6 maja 1958 roku na zawsze opuścił ojczysty Śląsk i przeniósł się do RFN[1], do końca życia mieszkając w Hildesheim.
Poglądy[edytuj | edytuj kod]
W powstaniach śląskich i plebiscycie na Górnym Śląsku opowiedział się po stronie niemieckiej[3]. W czasie II wojny światowej służył III Rzeszy[3]. Poprzez swoją twórczość literacką działał na rzecz propagandy nazistowskiej, a po II wojnie światowej sławił Republikę Federalną Niemiec[3].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Po wypadku w kopalni Habraschka wpadł na pomysł opisania trudów górniczego życia[3], zarówno swojego, jak i kolegów. Najpierw powstały opowiadania i poezje – zadebiutował w czasopiśmie Der oberschlesischer Wanderer. W 1930 wydał pierwszy zbiór wierszy – In der Tiefe, a kolejne to „Des Bergmanns Feierschicht” (1932) i Nach der Schicht (1935). W 1940 ukazały się dwie powieści – Klenkohle oraz sensacyjna Grenzmarder, opisujące szmugiel na granicy niemiecko-polskiej. Oprócz tego Habraschka napisał liczne humoreski i historie dla dzieci i młodzieży, które wydane zostały w latach 40. i 60. XX wieku, a niektóre dopiero po jego śmierci.
Przeżycia związane z internowaniem opisał w autobiograficznej książce Meinen Tod will ich selber sterben! Erlebnisse als Internierter in der Sowjetunion (Chcę sam przeżyć moją śmierć! Przeżycia internowanego w Związku Radzieckim, 1967).
Twórczość Habraschki została wysoko oceniona przez krytyków literackich, jako prawdziwie i trafnie opisująca życie i pracę górników na Górnym Śląsku[potrzebny przypis].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Pioskowik 2013 ↓, s. 4.
- ↑ a b c d e f g h i Pioskowik 2013 ↓, s. 3.
- ↑ a b c d e f Paul Habraschka – Ein Leben zwischen Identitäten. Eine Quellenstudie. Praca magisterska. [w:] Archiwum Prac Dyplomowych [on-line]. Uniwersytet Wrocławski. [dostęp 2018-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-29)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E. Klin, Habraschka Paul, w: Ślązacy od czasów najdawniejszych do współczesności, t. II, pod red. J. Rostropowicz, Łubowice-Opole 2006, ISBN 83-88672-77-0.
- Stefan Pioskowik. Ein Bergmannssohn und Bergmannsdichter mit Herz. „Oberschlesische Stimme”, 2013. r: Deutscher Freundschaftskreis im Bezirk Schlesien. ISSN 1896-7973. (niem.).