Piłka nożna na Białorusi
Piłka nożna (biał. Футбол fʊdˈboɫ) jest najpopularniejszym sportem na Białorusi[1]. Jej głównym organizatorem na terenie Białorusi pozostaje Biełaruskaja fiederacyja futboła (BFF)[2].
Według stanu na 17 listopada 2021 roku Alaksandr Kulczy i Alaksandr Hleb mają odpowiednio 102 i 80 występów reprezentacyjnych, a Maksim Ramaszczanka strzelił 20 bramek w barwach reprezentacji Białorusi.
W białoruskiej Wyszejszaj lidze grają takie utytułowane kluby, jak Dynama Mińsk, BATE Borysów i Szachcior Soligorsk.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Piłka nożna zaczęła zyskiwać popularność na Białorusi na początku XX wieku. W 1910 roku w Homlu powstała pierwsza drużyna piłkarska pod nazwą Pierwsza Gimnazjalna Drużyna Piłkarska (PGFK) (ros. «Первая гимназическая футбольная команда» (ПГФК)). Jej założycielem był A.L. Liebman, jeden z najsilniejszych piłkarzy ówczesnego południa Rosji oraz kijowskiego zespołu Sport, który przeniósł się z Kijowa do pracy w lokalnym oddziale Banku Orłowskiego, pełniąc również funkcję trenera i kapitana drużyny z Homla[3]. W 1910 roku utworzono także w Mohylewie drużynę piłkarską[4]. Białoruski Związek Piłki Nożnej za oficjalną datę narodzin futbolu na Białorusi uznaje 7 sierpnia 1911 roku, kiedy odbył się pierwszy oficjalny mecz o mistrzostwo Homla. PGFK zremisowała 1:1 z drużyna "Nadieżda"[5]. Jesienią 1910 w Homlu istniały cztery drużyny piłkarskie, a w 1911 roku było już osiem drużyn. Do 1. gimnazjalnej drużyny piłkarskiej, zespołów "Viktoria", "Unitas" i "Nadieżda" dołączyli jeszcze cztery: kolejarze zjednoczeni w zespół "Okraina", drobni urzędnicy, którzy organizowali drużynę o nazwie "Stella", a także "Feniks" i "Junost'" z Nowobielicy. Latem 1911 roku odbyły się pierwsze mistrzostwa miasta, które wygrała "PGFK" z Liebmanem na czele[6]. Wkrótce "PGFK" zmienił nazwę na "Sport"[7]. Również w 1911 roku po raz pierwszy rozegrane mecze mistrzostw Mohylewa, które zostały zakończone wygraną drużyny I Gimnazjum[7].
W 1912 roku odbyły się pierwsze mecze międzymiastowe z drużynami Dobruszy, Nowozybkowa, Złynki, Klincowa. W czerwcu 1912 roku "Sport" Homel rozegrał dwa mecze ze "Sportem" z Kijowa (1:1, 0:4). W 1912 roku w Baranowiczach powstał klub piłkarski Orion. 29 czerwca 1913 roku w Mińsku odbył się pierwszy znany mecz pomiędzy miejscowymi drużynami "Olimp" i "Maccabi"[8]. Pod koniec 1913 roku również w Borysowie zaczęto grać w piłkę nożną[7]. Dalszy rozwój piłki nożnej przerwała I wojna światowa.
1 stycznia 1919 została utworzona Białoruska SRR w składzie ZSRR. Pierwszym klubem na terenie Białoruskiej SRR został Dynama Mińsk założony w 1927.
Pierwsza edycja mistrzostw Białoruskiej SRR startowała w sezonie 1922, w której systemem ligowym 4 drużyny z białoruskich miast walczyły o tytuł mistrza. Następnie rozgrywki prowadzono systemem pucharowym spośród reprezentacji miast i z przerwami organizowane były do 1933 roku. W 1934 po raz pierwszy startowały mistrzostwa wśród klubów. Potem od 1936 mistrzostwa Białoruskiej SRR rozgrywane spośród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy białoruskimi zespołami, które nie uczestniczyli w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. W sezonie 1941 mistrzostwa Białoruskiej SRR zostały zawieszone tak jak w końcu czerwca nastąpiła okupacja niemiecka. Po zajęciu przez Armię Radziecką terytorium Białorusi w 1945 ponownie startują mistrzostwa Białoruskiej SRR. To nie były pełnowartościowe mistrzostwa tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR.
Po założeniu białoruskiej federacji piłkarskiej – BFF w 1989 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Białorusi. 25 sierpnia 1991 – po puczu Janajewa Białoruś deklaruje niepodległość.
W 1992 rozpoczęły się pierwsze niepodległe rozgrywki najwyższej ligi zwanej Pierszaja liha. W 1998 liga zmieniła nazwę na Wyszejszaja liha[9].
Format rozgrywek ligowych[edytuj | edytuj kod]
W obowiązującym systemie ligowym trzy najwyższe klasy rozgrywkowe są ogólnokrajowe (Wyszejszaja liha, Pierszaja liha i Druhaja liha). Dopiero na czwartym poziomie pojawiają się grupy regionalne.
Puchary[edytuj | edytuj kod]
Rozgrywki pucharowe rozgrywane na Białorusi to:
- Puchar Białorusi (Кубак Беларусі па футболе),
- Superpuchar Białorusi (Суперкубак Беларусі па футболе) - mecz między mistrzem kraju i zdobywcą Pucharu.
Reprezentacja narodowa[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sport in Belarus. www.topendsports.com. [dostęp 2021-11-22]. (ang.).
- ↑ Belarus Football Federation [online], UEFA, 18 września 2019 [dostęp 2021-11-22] (ang.).
- ↑ Когда появился белорусский футбол? [online], Football.by, 28 lutego 2011 [dostęp 2021-11-22] (ros.).
- ↑ История футбола. 1910 [online], Sportpalace.by [dostęp 2021-11-22] (ros.).
- ↑ Siergiej Kirik, КАК ЗАРОДИЛСЯ ФУТБОЛ В БЕЛАРУСИ. СПАРТАК (МИНСК) 1914 ГОДА. [online], radota-indrin.livejournal.com, 15 kwietnia 2017 [dostęp 2021-11-22] (ros.).
- ↑ Футболисты играли партиями [online], sb.by, 23 lipca 2011 [dostęp 2021-11-22] (ros.).
- ↑ a b c Siergiej Bogdaszicz, Столетняя история Слуцкого футбола [online], kurjer.info [dostęp 2021-11-22] (ros.).
- ↑ Первый футбольный матч в Минске судил знаменитый писатель. Он бежал из ГУЛАГа, потерял жену, когда хотели взорвать его, и умер в Уругвае [online], by.tribuna.com, 28 czerwca 2019 [dostęp 2021-11-22] (ros.).
- ↑ Belarus – List of Champions [online], RSSSF [dostęp 2021-11-22] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Piłka nożna na stronie Football.by (ros.)
- Piłka nożna na stronie Pressball.by (ros.)
- Oficjalna strona BFF (biał. • ros. • ang.)
- Oficjalna strona Wyszejszaj lihi (biał. • ros. • ang.)
| Reprezentacje |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rozgrywki ligowe |
| ||||
| Rozgrywki pucharowe |
| ||||
| Rozgrywki młodzieżowe |
| ||||
| Nagrody i wyróżnienia | |||||
| Pozostałe |
