Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona
| ||
| Numer IPA | 321 | |
|---|---|---|
| ʊ | ||
| Jednostka znakowa | ʊ | |
| Unikod | U+028a | |
| UTF-8 (hex) | ca 8a | |
| Inne systemy | ||
| X-SAMPA | U | |
| Kirshenbaum | U | |
| IPA Braille↗ | ⠷ | |
| Przykład | ||
| informacje • pomoc | ||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | ||
| Samogłoski kardynalne | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Przednie | Przednie scentr. | Centralne | Tylne scentr. |
Tylne | |
| Przymknięte | |||||
| Prawie przymknięte | |||||
| Półprzymknięte | |||||
| Średnie | |||||
| Półotwarte | |||||
| Prawie otwarte | |||||
| Otwarte | |||||
| Uwaga. Jeśli podano dwa symbole, to znajdujący się po lewej stronie oznacza samogłoskę niezaokrągloną, a po prawej zaokrągloną. | |||||
Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ʊ (podkowiaste u). Przed rokiem 1989 zapisywana była ona symbolem ɷ[1].
Handbook of the International Phonetic Association definiuje tę samogłoskę jako przesunięty ku szwie odpowiednik samogłoski kardynalnej [u][2], więc można ją alternatywnie zapisać u̽.
Języki, w których występuje ten dźwięk[edytuj | edytuj kod]
Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona występuje w językach:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| angielski | hook | [hʊk] | „hak” | |
| czeski | tu | [tʊ] | „tu” | Realizacja fonemu /u/ według niektórych językoznawców. |
| niemiecki | und | [ʔʊnt] | „i” | |
| rosyjski[3] | сухой | [sʊˈxo̞j] | „suchy” | Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach. |
W niektórych językach występuje samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA, zapisywana [ɯ̽] lub [ʊ̜], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| angielski | dialekt kalifornijski[4] | hook | [hɯ̽k] | „hak” | |
| portugalski | odmiana europejska[5] | pegar | [pɯ̽ˈɣäɾ] | „trzymać” | Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach. |
W niektórych językach występuje także samogłoska prawie przymknięta centralna zaokrąglona, nieposiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA (m. in. Oxford English Dictionary stosuje [ᵿ]), zapisywana [ʊ̈] lub [ʉ̞], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| angielski | euphoria | [jʊ̈ˈfɔːɹiə] | „euforia” | |
| rosyjski[6] | ютиться | [jʊ̈ˈtʲit͡sə] | „mieścić się” | Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach po miękkiej spółgłosce. |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ IPA 1999 ↓, s. 169.
- ↑ IPA 1999 ↓, s. 13.
- ↑ Jones i Ward 1969 ↓, s. 69.
- ↑ Ladefoged 1999 ↓, s. 42–43.
- ↑ Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
- ↑ Jones i Ward 1969 ↓, s. 38.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
- International Phonetic Association (IPA): Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
- Daniel Jones, Dennis Ward: The Phonetics of Russian. Cambridge: Cambridge University Press, 1969. (ang.)
- Peter Ladefoged: American English. W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 41–44. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)