Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona
Numer IPA 321
ʊ
Jednostka znakowa ʊ
Unikod U+028a
UTF-8 (hex) ca 8a
Inne systemy
X-SAMPA U
Kirshenbaum U
?↗ ⠷
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Samogłoski kardynalne
Przednie Przednie scentr. Centralne Tylne
scentr. 		Tylne
Przymknięte
Blank vowel trapezoid.png
i • y
ɨ • ʉ
ɯ • u
ɪ • ʏ
• ʊ
e • ø
ɘ • ɵ
ɤ • o
ɛ • œ
ɜ • ɞ
ʌ • ɔ
a • ɶ
ɑ • ɒ
Prawie przymknięte
Półprzymknięte
Średnie
Półotwarte
Prawie otwarte
Otwarte
Uwaga. Jeśli podano dwa symbole, to znajdujący się po lewej stronie oznacza samogłoskę niezaokrągloną, a po prawej zaokrągloną.

Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ʊ (podkowiaste u). Przed rokiem 1989 zapisywana była ona symbolem ɷ[1].

Handbook of the International Phonetic Association definiuje tę samogłoskę jako przesunięty ku szwie odpowiednik samogłoski kardynalnej [u][2], więc można ją alternatywnie zapisać u̽.

Języki, w których występuje ten dźwięk[edytuj | edytuj kod]

Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona występuje w językach:

Język Słowo MAF Tłumaczenie Uwagi
angielski hook [hʊk] „hak”
czeski tu [tʊ] „tu” Realizacja fonemu /u/ według niektórych językoznawców.
niemiecki und [ʔʊnt] „i”
rosyjski[3] сухой [sʊˈxo̞j] „suchy” Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach.

W niektórych językach występuje samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA, zapisywana [ɯ̽] lub [ʊ̜], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

Język Słowo MAF Tłumaczenie Uwagi
angielski dialekt kalifornijski[4] hook [hɯ̽k] „hak”
portugalski odmiana europejska[5] pegar [pɯ̽ˈɣäɾ] „trzymać” Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach.

W niektórych językach występuje także samogłoska prawie przymknięta centralna zaokrąglona, nieposiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA (m. in. Oxford English Dictionary stosuje [ᵿ]), zapisywana [ʊ̈] lub [ʉ̞], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

Język Słowo MAF Tłumaczenie Uwagi
angielski euphoria [jʊ̈ˈfɔːɹiə] „euforia”
rosyjski[6] ютиться [jʊ̈ˈtʲit͡sə] „mieścić się” Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach po miękkiej spółgłosce.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ IPA 1999 ↓, s. 169.
  2. ↑ IPA 1999 ↓, s. 13.
  3. ↑ Jones i Ward 1969 ↓, s. 69.
  4. ↑ Ladefoged 1999 ↓, s. 42–43.
  5. ↑ Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
  6. ↑ Jones i Ward 1969 ↓, s. 38.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
  • International Phonetic Association (IPA): Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
  • Daniel Jones, Dennis Ward: The Phonetics of Russian. Cambridge: Cambridge University Press, 1969. (ang.)
  • Peter Ladefoged: American English. W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 41–44. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Samogłoska_prawie_przymknięta_tylna_scentralizowana_zaokrąglona&oldid=57821497”