Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona

Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona

Numer IPA	321
ʊ
Jednostka znakowa	ʊ
Unikod	U+028a
UTF-8 (hex)	ca 8a
Inne systemy
X-SAMPA	U
Kirshenbaum	U
IPA Braille↗	⠷
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ʊ (podkowiaste u). Przed rokiem 1989 zapisywana była ona symbolem ɷ.

Handbook of the International Phonetic Association definiuje tę samogłoskę jako przesunięty ku szwie odpowiednik samogłoski kardynalnej [u], więc można ją alternatywnie zapisać u̽.

Języki, w których występuje ten dźwięk

Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona występuje w językach:

Język	Słowo	MAF	Tłumaczenie	Uwagi
angielski	hook	[hʊk]	„hak”
czeski	tu	[tʊ]	„tu”	Realizacja fonemu /u/ według niektórych językoznawców.
niemiecki	und	[ʔʊnt]	„i”
rosyjski	сухой	[sʊˈxo̞j]	„suchy”	Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach.

W niektórych językach występuje samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA, zapisywana [ɯ̽] lub [ʊ̜], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

Język		Słowo	MAF	Tłumaczenie	Uwagi
angielski	dialekt kalifornijski	hook	[hɯ̽k]	„hak”
portugalski	odmiana europejska	pegar	[pɯ̽ˈɣäɾ]	„trzymać”	Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach.

W niektórych językach występuje także samogłoska prawie przymknięta centralna zaokrąglona, nieposiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA (m.in. Oxford English Dictionary stosuje [ᵿ]), zapisywana [ʊ̈] lub [ʉ̞], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

Język	Słowo	MAF	Tłumaczenie	Uwagi
angielski	euphoria	[jʊ̈ˈfɔːɹiə]	„euforia”
rosyjski	ютиться	[jʊ̈ˈtʲit͡sə]	„mieścić się”	Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach po miękkiej spółgłosce.

Bibliografia

• Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
• International Phonetic Association (IPA): Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
• Daniel Jones, Dennis Ward: The Phonetics of Russian. Cambridge: Cambridge University Press, 1969. (ang.).
• Peter Ladefoged: American English. W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 41–44. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).