Przejdź do zawartości

Piłodziób wspaniały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piłodziób wspaniały
Momotus momota[1]
(Linnaeus, 1766)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Nadrząd

ptaki neognatyczne

Rząd

kraskowe

Rodzina

piłodzioby

Rodzaj

Momotus

Gatunek

piłodziób wspaniały

Synonimy
  • Ramphastos momota Linnaeus, 1766[2]
  • Momotus microstephanus P.L. Sclater, 1858[3]
  • Momotus nattereri P.L. Sclater, 1858[3]
  • Momotus brasiliensis ignobilis Berlepsch, 1889[3]
  • Momotus bartletti Sharpe, 1892[3]
  • Momotus parensis Sharpe, 1892[3]
  • Momotus bolivianus Reichenow, 1919[3]
  • Momotus pilcomajensis Reichenow, 1919[3]
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Piłodziób wspaniały[5] (Momotus momota) – gatunek ptaka z rodziny piłodziobów (Momotidae) występujący w Ameryce Południowej, głównie w Amazonii. Nie jest zagrożony.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Karol Linneusz w 1766 w 12. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Ramphastos momota, a jako miejsce typowe wskazał Amerykę Południową[6], co później uściślono na Kajennę[3]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Momotus[5][7].

W starszym ujęciu systematycznym do M. momota zaliczano około 20 podgatunków występujących od północno-wschodniego Meksyku do północnej Argentyny[2]. W oparciu przede wszystkim o publikację F.G. Stilesa z 2009 roku takson ten podzielono na 6 osobnych gatunków: M. momota, M. coeruliceps (piłodziób modrogłowy), M. lessonii (piłodziób żółtopierśny), M. subrufescens (piłodziób rdzawobrzuchy), M. bahamensis (piłodziób czerwonogardły) i M. aequatorialis (piłodziób wyżynny)[5][7][8]. W tym nowym ujęciu systematycznym do M. momota zalicza się już tylko 9 podgatunków, które zamieszkują[7]:

  • M. m. momota (Linnaeus, 1766) – wschodnia Wenezuela, region Gujana i północna Brazylia
  • M. m. microstephanus Sclater, PL, 1858 – południowo-wschodnia Kolumbia, wschodni Ekwador i północno-zachodnia Brazylia
  • M. m. ignobilis von Berlepsch, 1889 – wschodnie Peru i zachodnia Brazylia
  • M. m. nattereri Sclater, PL, 1858 – północno-wschodnia Boliwia
  • M. m. simplex Chapman, 1923 – zachodnia Brazylia do zachodnio-środkowej Brazylii (na południe od Amazonki)
  • M. m. cametensis Snethlage, E, 1912 – północno-środkowa Brazylia
  • M. m. parensis Sharpe, 1892 – północno-wschodnia Brazylia
  • M. m. marcgravianus Pinto & Camargo, 1961 – wschodnia Brazylia
  • M. m. pilcomajensis Reichenow, 1919 – południowa Boliwia, południowa Brazylia i północno-zachodnia Argentyna

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Osobnik w zoo w USA
Wygląd
Upierzenie zielone, niebieski wierzch głowy, rude podgardle, pierś i brzuch, czarna maska wokół oczu. W ogonie znajdują się dwie długie niebieskie sterówki z czarnymi końcówkami.
Średnie wymiary
Długość ciała – około 50 cm (wraz z ogonem o długości około 30 cm).

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Biotop
Pierwotne lasy Amazonii i terenów przyległych aż po północno-zachodnią Argentynę.
Zachowanie
Siedząc na gałęzi, wymachuje ogonem jak wahadłem to w jedną, to w drugą stronę, wołając rytmiczne jutu-jutu.
Pożywienie
Drobne kręgowce, owady, owoce, nasiona.
Rozmnażanie
Samica składa 2–3 jaja w dziupli drzewa lub w norze wykopanej w urwistym brzegu rzeki. Pisklęta wylęgają się po 22 dniach. O młode troszczą się obydwoje rodzice.

Status

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN piłodziób wspaniały jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na wylesianie Amazonii[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Momotus momota, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Blue-crowned Motmot (Momotus momota). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-03)]. (ang.).
  3. a b c d e f g h D. Lepage: Amazonian Motmot Momotus momota. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-18]. (ang.).
  4. a b Momotus momota, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Momotidae Gray,GR, 1840 (1832-33) - piłodzioby - Motmots (wersja: 2019-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-05].
  6. K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 12, t. 1 cz. 1, Holmiae 1766, s. 152 (łac.).
  7. a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Todies, motmots, bee-eaters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-05]. (ang.).
  8. F. Gary Stiles. A review of the genus Momotus (Coraciiformes: Momotidae) in northern South America and adjacent areas. „Ornitologia Colombiana”. 8, s. 29–74, 2009. (ang.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]