Przejdź do zawartości

Poczta Główna w Krakowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Poczta Główna
Symbol zabytku nr rej. A-875 z 18 lutego 1991[1]
Ilustracja
Widok od strony ul. Siennej
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Adres

ul. Wielopole 2
ul. Westerplatte 20

Styl architektoniczny

neorenesans północny, modernizm, postmodernizm

Architekt

F. Setz, J. Sare, F. Tadanier (1930–1931), Z. Jasak, J. Różański (1993–1996)

Rozpoczęcie budowy

1887

Ukończenie budowy

1889

Ważniejsze przebudowy

1930–1931, 1993–1996

Właściciel

Poczta Polska
Orange Polska do 2019
Zeitgeist Asset Management

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, po prawej znajduje się punkt z opisem „Poczta Główna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Poczta Główna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Poczta Główna”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Poczta Główna”
Ziemia50°03′34,75″N 19°56′34,00″E/50,059653 19,942778

Poczta Główna – dawny budynek poczty w Krakowie znajdujący się na rogu ulicy Wielopole 2 i ulicy Westerplatte 20, na Wesołej.

Gmach został zaprojektowany przez wiedeńskiego architekta Friedricha Setza. Po adaptacji projektu przez Józefa Sarego, został wzniesiony w latach 1887–1889 przez Karola Knausa i Tadeusza Stryjeńskiego. Powstał jako monumentalny dwupiętrowy budynek w stylu neorenesansu północnego, a jego ryzalit wieżowy zwieńczono okazałą kopułą.

Od 1899 roku jest główną siedzibą poczty w Krakowie. W 1909 roku zainstalowano w nim pierwszą na terenie dzisiejszej Polski automatyczną centralę telefoniczną o pojemności 3600 numerów. Był to system Almona Strowgera, ulepszony przez inż. Dietla z Austrii i inż. Czyżykowskiego z Polski.

Ze względu na rosnące potrzeby powierzchniowe urzędu, w latach 1930–1931 budynek gruntownie przebudowano według modernistycznego projektu Fryderyka Tadaniera. Zlikwidowano kopułę, dobudowano dwie kondygnacje oraz budynek paczkarni na zapleczu, a fasadę ozdobiono kryształkowymi elementami. Zmodernizowano także wnętrza i wyposażenie. W 1933 roku uruchomiono międzymiastową centralę telefoniczną.

Kolejna przebudowa miała miejsce podczas okupacji niemieckiej, wtedy m.in. zastąpiono istniejący budynek paczkarni obszernym pawilonem. Polski Urząd Pocztowy wznowił działalność 22 stycznia 1945.

W okresie powojennym budynek poczty wielokrotnie modernizowano i remontowano. 18 lutego 1991 r. budynek wpisano do rejestru zabytków. Nieprzerwanie od 1991 roku jest on siedzibą Poczty Polskiej i Telekomunikacji Polskiej. Gruntowna przebudowa miała miejsce w latach 1993–1996, wówczas ryzalit narożny ponownie zwieńczono kopułą, tym razem postmodernistyczną, zaprojektowaną przez Z. Jasaka i J. Różańskiego, stanowiącą akcent dopełniający bryłę budynku. Wtedy też zainstalowano urządzenie synchronizujące zegar, działające w systemie DCF77.

W 2019 roku Orange sprzedało budynek czeskiej firmie Zeitgeist Asset Management. Po tzw. „rewitalizacji” ma w nim powstać hotel[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]