Podosphaera aphanis

Podosphaera aphanis

Grzybnia Podosphaera aphanis na liściach przywrotnika
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	patyczniaki
Rząd	tocznikowce
Rodzina	mączniakowate
Rodzaj	Podosphaera
Gatunek	Podosphaera aphanis
Nazwa systematyczna
Podosphaera aphanis (Wallr.) U. Braun & S. Takam. Schlechtendalia 4: 26 (2000)

Strzępki na powierzchni liścia truskawki

Podosphaera aphanis (Wallr.) U. Braun & S. Takam. – gatunek grzybów należący do rodziny mączniakowatych (Erysiphaceae). Grzyb mikroskopijny, pasożyt bezwzględny wielu gatunków roślin z rodziny różowatych Rosaceae i mirtowatych Myrtaceae. Wywołuje u nich chorobę zwaną mączniakiem prawdziwym.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Podosphaera, Erysiphaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1819 roku C.F. Wallroth, nadając mu nazwę Alphitomorpha aphanis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2000 roku U. Braun i S. Takam.

Synonimy:

• Alphitomorpha aphanis Wallr. 1819
• Erysiphe alchemillae Grev. 1824
• Oidium fragariae Harz 1887
• Podosphaera aphanis (Wallr.) U. Braun & S. Takam. 2000 var. aphanis
• Podosphaera aphanis var. hyalina (U. Braun) U. Braun & S. Takam. 2000
• Sphaerotheca alchemillae (J. Steiner) Erikss. 1928
• Sphaerotheca alchemillae (Grev.) L. Junell 1965
• Sphaerotheca aphanis (Wallr.) U. Braun 1982
• Sphaerotheca aphanis (Wallr.) U. Braun 1982 var. aphanis
• Sphaerotheca aphanis var. hyalina U. Braun 1985
• Sphaerotheca castagnei f. alchemillae J. Steiner 1908
• Sphaerotheca macularis f. fragariae (Harz) Jacz. 1927

Morfologia

Tworzy na powierzchni porażonych roślin biały nalot złożony ze strzępek grzybni, konidioforów i powstających na nich konidiów. Strzępki o szerokości 3–5 μm. Konidiofory proste, wzniesione, cylindryczne lub nieco rozszerzające się od podstawy ku górze, o długości 50–160 μm i szerokości 8–13,5 μm u podstawy. Składają się z 2–3 komórek. Przegroda konidioforu czasami nieco oddalona od rozgałęzienia grzybni. Appressoria niewyraźne, brodawkowate. Konidia powstają w łańcuszkach. Są elipsoidalne lub jajowate, o zmiennej wielkości. Młode konidia mają wymiary około 23–44 × 15–26 μm i końce czasem lekko zwężające się. Kuliste klejstotecja w rozproszeniu, czasami rzadko rozmieszczone w grzybni, czasami gęsto. Mają średnicę (60–) 70–100 (–110) μm. Zbudowane są z nieregularnie ukształtowanych, lub wielobocznych komórek o średnicy 6–25 (–30) μm. Przyczepki wyrastają głównie z dolnej połowy klejstotecjum, rzadko sięgając górnej połowy. Mają długość równą 0,25–2 średnic klejstotecjum, są elastyczne, septowane, bezbarwne, o powierzchni gładkiej lub nieco chropowatej, cienkościenne, proste, rzadko i nieregularnie rozgałęzione. Mają szerokość 3,5–8 μm i są splątane z sobą, lub strzępkami grzybni, często także z włoskami rośliny żywicielskiej. Worki o wymiarach 60–95 × 50–75 μm, zazwyczaj 8–zarodnikowe, rzadko 6–zarodnikowe. Askospory o zmiennym kształcie – od elipsoidalnego do niemal kulistego. W pełni rozwinięte mają wymiary (16–) 18–26 (–30) × 11–18 μm.

Występowanie

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony, występujący niemal na całym świecie. Znane jest jego występowanie w Europie (w tym na Islandii), Azji (Azja Środkowa, Chiny, Japonia, Syberia, Tajwan), Ameryce Północnej (USA, Kanada, Alaska), w Ameryce Południowej, na Islandii, w Afryce (Rodezja, RPA), Australii i Nowej Zelandii. W Polsce pospolity, w literaturze mykologicznej podano kilkadziesiąt jego stanowisk.

Pasożytuje na różnych gatunkach zaliczanych do rodzajów: Agrimonia, Alchemilla, Aphanes, Aremonia, Aruncus, Chamaerhodes, Comarum, Duchesnea, Fragaria, Geum, Potentilla, Rubus, Sibbaldia zaliczanych do rodziny różowatych Rosaceae, oraz Eucalyptus z rodziny mirtowatych Myrtaceae. Wywołuje m.in. mączniaka prawdziwego truskawki.