Pokojowy Komitet Koordynacyjny Studentów
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia |
15 kwietnia 1960 |
| Zakończenie działalności |
1 maja 1971 |
Pokojowy Komitet Koordynacyjny Studentów (ang. Student Nonviolent Coordinating Committee, SNCC) – amerykańska organizacja społeczna działająca na rzecz praw obywatelskich czarnych obywateli USA i przeciwko segregacji rasowej w latach 60. XX wieku. SNCC organizowała kampanie przeciwko segregacji rasowej w transporcie publicznym, zajmowała się edukacją obywatelską czarnych wyborców, organizowała protesty i demonstracje przeciwko rasizmowi.
Geneza
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Geneza organizacji była związana z protestami przeciwko segregacji rasowej na południu Stanów Zjednoczonych. Segregacja rasowa w restauracjach, kawiarniach i transporcie publicznym była wówczas uznana za niezgodną z konstytucją. Mimo to w licznych stanach na południu USA wciąż obowiązywały przepisy wymagające segregacji rasowej np. w kawiarniach czarni klienci mogli kupować produkty, ale nie mogli siedzieć przy stołach. W ramach walki z tymi regułami na początku lat 60. czarni studenci organizowali demonstracje polegające na zajmowaniu miejsc w strefach zakazanych dla czarnych, protesty określano mianem sit-in[1]. Protesty rozpoczęły się w lutym 1960 roku, gdy grupka studentów w Greensboro, Karolinie Północnej usiadła przy stole w kawiarni Woolworth. Nie zostali obsłużeni, ale następnego dnia do demonstracji dołączyli kolejni studenci[1].
W kwietniu 1960, z inicjatywy Elli Baker, Konferencja Przywódców Chrześcijańskich Południa (SLCC) pod przywództwem Martina Luthera Kinga, zorganizowała konferencję poświęconą protestom sit-ins[2]. Na wydarzeniu pojawiło się około 300 osób, głównie studentów, którzy uczestniczyli w protestach. Powołano do życia SNCC[3]. Zadaniem SNCC miała być koordynacja działań[1]. Początkowo w SLCC panowało przekonanie, że nowo powołana organizacja stanie się młodzieżówką SLCC[2]. W praktyce jednak SNCC zachowywało autonomie i nie była w żaden sposób podporządkowana SLCC[2].
Początkowo organizacja liczyła sobie zaledwie 16 członków, którzy zdecydowali się porzucić studia i przenieść się na południe Stanów Zjednoczonych, by organizować działania przeciwko segregacji rasowej[4]. W 1964 roku SNCC zatrudniało już 150 osób, wśród zatrudnionych byli również biali (stanowili ok. 20% wszystkich pracowników)[4]. Działalność SNCC była finansowana z datków od kościołów, uczelni i fundacji[4]. Organizacja posiadała biura w Atlancie i Missisipi[4].
Walka z segregacją rasową w transporcie publicznym
[edytuj | edytuj kod]
W 1961 roku SNCC zaangażowała się w akcje przeciwko segregacji rasowej w międzystanowych połączeniach autokarowych (tzw. Freedom Rides). Działania polegały na zajmowaniu przez czarnych miejsc dla białych w autokarach. Wywołało to falę przemocy ze strony zwolenników segregacji rasowej[2].
Akcja rozpoczęła się w Waszyngtonie, gdzie grupa kilkunastu działaczy SNCC wsiadła do dwóch autokarów z zamiarem udania się do Nowego Orleanu[5]. Do pierwszych incydentów doszło na przystanku w Karolinie Południowej, gdzie aktywiści zostali pobici przez tłum rasistów[5]. Do kolejnego aktu przemocy doszło w miejscowości Anniston, w stanie Alabama, gdzie autobus został zatrzymany przez grupę segregacjonistów a następnie podpalony[5]. Nikt nie odniósł jednak ran, działacze SNCC podjęli podróż innym autobusem. Na kolejnym przystanku, w miejscowości Birmingham tłum pobił aktywistów[5]. Po tych incydentach żaden kierowca nie chciał wpuścić działaczy SNCC na pokład kierowanego przez siebie autobusu, aktywiści dotarli do Nowego Orleanu samolotem[5].
Kampania Freedom Rides skłoniła Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych do wywarcia presji na Międzystanową Komisję Handlu, która w listopadzie 1961 roku wydała zakaz segregacji rasowej dla białych i czarnych w transporcie kolejowym i autobusowym[6].
Rejestracja wyborców
[edytuj | edytuj kod]W kolejnych latach SNCC angażowała się w kampanie rejestracji czarnych wyborców. W niektórych stanach USA czarni obywatele mieli wprawdzie prawa wyborcze, ale nie byli zarejestrowani w komisji wyborczej i z tego względu nie mogli głosować. W stanie Missisipi w niektórych obwodach ponad 90% czarnych wyborców nie było zarejestrowanych[7]. Rejestracja wymagała rozwiązania testu i przedstawienia interpretacji wybranego fragmentu konstytucji stanowej. Od 1961 roku SNCC rozpoczęło działania polegające na prowadzeniu edukacji obywatelskiej i pomocy w rejestracji[7].
Podobnie jak inne działania SNCC także te spotkały się z przemocą ze strony segregacjonistów. Dochodziło do licznych pobić, prób podpaleń biura. Działacze SNCC byli wielokrotnie aresztowani i bici przez policję. Jeden z pierwszych zarejestrowanych przez SNCC wyborców został zamordowany, sprawca morderstwa został uniewinniony[7].
W 1964 roku na terenie stanu Missisipi SNCC zorganizowało kampanię „Lato Wolności” (ang. Freedom Summer). W akcji wzięło udział około 1000 wolontariuszy, głównie białych studentów i studentek, którzy zajmowali się rejestrowaniem czarnych wyborców[8]. Kampania spotkała się z przemocą ze strony segregacjonistów. W jej trakcie piętnastu działaczy na rzecz praw obywatelskich zostało zamordowanych, czterech ranionych, trzydzieści siedem kościołów zostało podpalonych lub podłożono pod nie bomby, aresztowano około tysiąc osób[9].
Kryzys
[edytuj | edytuj kod]W 1965 roku w SNCC rozpoczęły się spory na temat pokojowej taktyki i udziału białych w działalności organizacji. Podziały sprawiały, że wpływ organizacji malał. W 1966 roku przewodniczącym SNCC został Stokely Carmichael[2]. Carmichael ogłosił nową orientację polityczną organizacji, którą nazwał Black Power[2]. Pod koniec lat 60. SNCC oddalało się od taktyki pokojowej i wykluczało białych z udziału w swoich działaniach. Wzbudziło to krytykę Martina Luthera Kinga[2]. Od 1967 roku SNCC stała się celem aktywności FBI, które dążyło do zlikwidowania organizacji stosujących przemoc[2]. Do 1968 roku większość działaczy opuściła SNCC i organizacja straciła na znaczeniu[2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wood 2008 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i Stanford 2019 ↓.
- ↑ Karbownik 2015 ↓.
- ↑ a b c d Zinn 2011 ↓, The New Abolitionists.
- ↑ a b c d e Zinn 2011 ↓, The Freedom Rides.
- ↑ Eckelmann 2008 ↓.
- ↑ a b c Zinn 2011 ↓, Missisipi I: McComb.
- ↑ Summer 2019 ↓.
- ↑ Rosen 2012 ↓, The End Of The Age Of Complacency.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Julia Erin Wood: Student Nonviolent Coordinating Committee in Alabama (SNCC). Encyclopedia of Alabama, 2008. [dostęp 2019-05-03]. (ang.).
- Susan Eckelmann: Freedom Rides. Encyclopedia of Alabama, 2008. [dostęp 2019-05-05]. (ang.).
- Karolina Karbownik: Ella Baker – Martin Luther King w spódnicy. wp.pl, 2015-11-12. [dostęp 2019-05-02].
- Student Nonviolent Coordinating Committee (SNCC). The Martin Luther King, Jr. Research and Education Institute. [dostęp 2019-05-02]. (ang.).
- Freedom Summer. The Martin Luther King, Jr. Research and Education Institute. [dostęp 2019-05-02]. (ang.).
- Howard Zinn: SNCC : the new abolitionists. Chicago: 2011. ISBN 978-1-60846-299-5. (ang.).
- Ruth Rosen: The world split open: how the modern women's movement changed America. New York: 2012. ISBN 978-0-14-009719-1.